Haarlemse Verweyhal verandert van pronkjuweel in rotte kies: pand verpaupert door conflict

De Verweijhal uit 1880, vernoemd naar kunstschilder Kees Verwey (1900-1995), is een schim van het prestigieuze pand dat het ooit was. Sinds de sluiting van Grand Café Doria, dat de ouders van Mini Raiola uitbaatten, heeft het nooit meer een definitieve bestemming gehad. De ramen zijn beschilderd met reclameteksten en de verf bladdert van de gevel. Bezoekers van de stad en inwoners spreken schande van het verval.

Tekst loopt door na de video.

De oorzaak van de leegstand is een conflict tussen de eigenaar van de begane grond, de erven van de bijna twee jaar geleden overleden Mino Raiola, en de gemeente Haarlem. Die heeft de rest van het rijksmonument in handen en verhuurde de eerste verdieping aan het Frans Hals Museum.

Onverantwoord

Toen Raiola in 2018 het gedeelte dat hij bezat wilde renoveren, stuitte de aannemer op een verdiepingsvloer die doorzakte. Daar exposities houden en bezoekers toelaten, zou onverantwoord zijn. Een onderzoek door de gemeente Haarlem naar de monumentale vloerconstructie resulteerde in vier mogelijke uitkomsten. Geen van allen vond Raiola aanvaardbaar. 

Rechtszaken

Een aantal rechtszaken heeft geen oplossing gebracht. Sterker, er is een patstelling ontstaan. Gemeente en de erven Raiola voeren nu al drie jaar gesprekken onder leiding van een mediator. Beide partijen hebben afgesproken geen mededelingen te doen zolang dat traject loopt.

Wanneer de mediation eindigt, is niet bekend. De gemeente wil alleen iets kwijt over de gevolgen van de leegstand voor de staat van het pand. ''De wethouder betreurt dat'', zegt een woordvoerder namens portefeuillehouder Eva de Raadt. 

Tekst loopt door na de foto.

De Verweyhal in hartje Haarlem is een architectonisch hoogstandje. Olga van der Klooster, architectuurhistoricus uit Heemstede, kijkt er anders naar dan de gemiddelde Haarlemmer: met meer oog voor detail en kennis van de achtergrond van gebruikte materialen. Maar dat wil niet zeggen dat ze niet 'gewoon ongegeneerd' kan genieten van de schoonheid van het ontwerp van Albertus Johannes van Beek. Die begon de bouw in 1879. Een jaar later was herensociëteit 'Trou moet Blijcken' de eerste bewoner. 

Lofzang

Onmiddellijk nadat ze haar fiets tegen de gevel heeft geparkeerd, begint Van der Klooster met haar lofzang op het rijksmonument met Italiaanse allure. Het is niet meer dan logisch dat meerdere keren het woord 'palazzo' terugkeert in haar hommage aan de neoclassicistische Verweyhal. Die zou je eerder verwachten op een plein in Rome, Florence of Verona dan op de Grote Markt in Haarlem. Het is een prestigieus, beetje pompeus pand.  

Tekst loopt door na de foto. 

"Als je dit ziet, zou je denken dat Van Beek eerst een jaar in Rome heeft gewoond voordat hij dit gebouw ontwierp", zegt Van der Klooster. "Deze vorm van architectuur zie je verder bijna niet in Nederland of in Haarlem."

Italiaanse stijl

Ze wijst op de 'ritmische indeling van de gevel', bereikt door de gelijkmatige indeling van de pilasters en de sterke horizontale geleding. Allemaal kenmerkend voor de Italiaanse stijl. Dat geldt ook voor het kleurgebruik van de bakstenen, het hardsteen en het zandsteen.

Gekissebis

De architectuurhistoricus houdt zich verre van het politieke gekissebis over de Verweyhal. "Ik weet er niks van", zegt ze. "Maar als je er zo naar kijkt, moet ik wel zeggen dat ik het heel jammer vind dat de ramen zo zijn dichtgemaakt. Daardoor is er helemaal geen contact meer tussen het gebouw en de buitenwereld. Het leeft niet! En je ziet ook wel dat het aan een schilderbeurt toe is. Jammer dat zo'n pand niet meer onderhouden wordt."