In het programma 'Gebruikte Stenen' gaat NH langs bij bijzonder industrieel erfgoed. Deze week aandacht voor schuitenhellingen: kleine scheepswerven waar schuiten gemaakt en onderhouden werden. In Broek op Langedijk is er nog één, samengeraapt uit restanten van vele andere die zijn verdwenen. Nico Vader speelt er iedere dag dat vroeger nog bestaat.
Niet weg te slaan
Hij was 4 jaar oud. Of 5, dat weet hij niet meer. Het is tenslotte meer dan 60 jaar geleden. Maar waar de 70-jarige Nico Vader uit Broek op Langedijk toen mee in aanraking kwam, bepaalde zijn leven. "Ik was nieuwsgierig naar de schuitenhelling vlak bij ons huis. Ik was daar niet weg te slaan." Zo vaak hij kon, liep hij de 100 meter er naartoe. De mannen op de kleine scheepswerf geven het na een tijdje dan ook maar op. Kleine Nico mag er zijn tijd na school doorbrengen en gaat al doende meehelpen. "Op m'n 8e hielp ik al met lassen. Toen ik ouder was, ben ik scheepsbouw gaan studeren. Die passie is daar ontstaan."
Kloeten naar de vuilnisbelt
Nico heeft veel herinneringen aan die tijd. Vooral aan de vrijheid die hij genoot en het avontuurlijke van de werf. Er lagen altijd veel bootjes te wachten op een onderhoudsbeurt. Die moest hij weleens leeghozen en dan mocht hij er een stukje mee gaan varen. Met een paar vriendjes ging hij dan al kloetend, de schuit voortduwend met een vaarboom, naar een eilandje verderop, waar de vuilnisbelt was. "Daar zochten we naar mooie spullen en stookten we fikkies. Prachtig toch? "
Vaders Museale Schuitenhelling
De schuitenhelling heeft Vader een levenslange liefde bezorgd. Hij werkte in de scheepsbouw en ook nu, jaren na zijn pensioen, houdt het hem nog dagelijks bezig. En hoewel het voor de rest van Nederland inmiddels erfgoed geworden is, houdt hij met zijn Museale Schuitenhelling de geschiedenis levend. Hij is onder de indruk van de machines die de mensen in die tijd hebben bedacht. Hij laat ze met liefde zien aan schoolklassen en andere bezoekers. "Sommige machines zijn 150 jaar oud en werken nog steeds. Die eenvoud: dat is de fundamentele basis van ons industriële erfgoed. " Hij hoopt dat mensen dat onthouden van hun bezoek.
Verdwenen groenteveiling
Piet van Kleef (74) uit Oudkarspel herinnert zich nog goed de bedrijvigheid van de groenteoverslag in Noord-Scharwoude. Het was een drukte van treinen, vrachtwagens en schuiten, die het groente en fruit aan- en afvoerden. Zijn vader was tuinder en kwam met paard-en-wagen. Piet was een jaar of 8 en mocht mee. Alles maakte indruk: "Vooral die eerste vrachtwagens; dat waren oude legertrucks die de Amerikanen achtergelaten hadden."
Piet benadrukt wat een unieke situatie het was. "Aan de ene kant brachten tuinders hun producten vanaf het water de gebouwen in waarin hun producten verhandeld werden. En aan de andere kant gingen de spullen zó de vrachtwagen in!" En per trein zelfs naar Duitsland en Frankrijk.
Van die tijd is nu nog maar één handelskade zichtbaar. Naast foto's en verhalen.
Meer monumenten
Dijk en Waard telt meer monumenten. In de uitzending is ook aandacht voor het Poldermuseum, gehuisvest in een historisch stoomgemaal. Daarnaast zie je beelden van de Broeker Veiling en de Oosterdel poldermolen.
Ben je specifiek geïnteresseerd in de geschiedenis van Dijk en Waard? Mis dan vooral niet aflevering 7. Die wordt op donderdag 18 april uitgezonden en daarin staat onder andere de Maalderij met kunstmestpakhuis in Heerhugowaard centraal.
Overal in de provincie staan oude gemalen, fabrieken, pakhuizen en andere monumenten die herinneren aan onze geschiedenis. Herbestemming maakt dat die gebouwen een blijvende plek houden in ons landschap. In acht afleveringen toont de tv-serie 'Gebruikte Stenen' hoe rijk Noord-Holland aan industrieel erfgoed is en vertelt ze de verhalen die eraan verbonden zijn.
Bekijk alle verhalen op de themapagina.