Primeur: Haarlem heeft eindelijk een burgerberaad, maar wat doet gemeente ermee?

Door hoge ramen druppelen spaarzame zonnestralen de grote ruimte in van de sociëteit. Op tien netjes gedekte tafels liggen blocnotes, pennen en rode en groene kaarten, die ergens in het programma een stemronde doen vermoeden. Het is een half uur voordat het programma start en aan sommige tafels kijken de eerste binnengekomen deelnemers nieuwsgierig rond. 

"Het klimaat spreekt me aan", legt de 84-jarige Carolina Prang Spronk uit op de vraag waarom ze meedoet. "Je moet toch zorgen dat je kleinkinderen een goede wereld krijgen. Dat is voor mij het belangrijkste."

John Coppens zit ook al klaar en doet vooral mee omdat hij nieuwsgierig is. "Ik ben benieuwd naar wat zo'n burgerberaad precies inhoudt en ik wil meer weten over CO2-reductie, hoe je dat kunt aanpakken enzo." Daar heeft hij zelf wel al concreet plannen voor: "Ik mis een stukje groen, een stukje bomen. Dus daar ga ik me voor inzetten: meer groen."

Tekst gaat door onder de foto.

Dat Ria van de Pavert vijf vrije zaterdagen moet opofferen om mee te doen aan dit nieuwe initiatief, daar moest ze wel even over nadenken. Toch voelde ze zich ook een van de uitverkorenen en ze is een betrokken burger: "Als er iets gebeurt op straat en niemand belt, dan bel ik wel", legt ze uit. "Ik ben betrokken en kritisch op ambtenaren. Combineer dat met een frisse dosis nieuwsgierigheid en je snapt waarom ik hier ben."

Van idee tot 120 leden 

Op initiatief van Gertjan Hulster van de Actiepartij kwamen in de vorige raadsperiode D66, GroenLinks en Actiepartij met een initiatiefvoorstel voor een burgerberaad. De plannen stonden toen de kinderschoenen, maar dat burgers mee zouden moeten denken over grote kwesties stond vast. De plannen werden pas dit jaar concreet, met betrokken ambtenaren en ook de Partij van de Arbeid sloot zich aan. Haarlem is niet de eerste stad met een dergelijk initiatief. Onder andere Amsterdam en Zaanstad gingen de Spaarnestad voor. 

Afgelopen maanden hebben zo'n 6.000 willekeurig geselecteerde Haarlemmers een brief in de bus gekregen om zich aan te melden. Zo'n 650 mensen deden dat daadwerkelijk. Door een loting werden er uiteindelijk 120 geselecteerd om een zo goed mogelijke doorsnede van de Haarlemse bevolking te krijgen. Dat is qua leeftijd aardig gelukt, die varieert van 16 tot 84. Wel valt op dat er nauwelijks mensen met een migratieachtergrond in de zaal zitten.  

Tekst gaat door onder de foto.

Het is duidelijk: deze eerste bijeenkomst is er een van kennismaken, zowel de leden onderling als met betrokken politici. Er zijn enkele raadsleden van betrokken politieke partijen en natuurlijk kan wethouder Robbert Berkhout (onder meer klimaat en energie) niet ontbreken. Ze gaan voor de pauze in gesprek met de zaal. Dat levert vragen op, waarvan er een als een donkere wolk in de lucht lijkt te hangen: heeft zo'n burgerberaad nut? 

Adviezen, en dan?

Doel is dat het Haarlemse burgerberaad zich in vijf bijeenkomsten buigt over de vraag hoe de gemeente Haarlem haar inwoners kan helpen om de CO2-uitstoot te verminderen. Het idee is dat de raad tot adviezen gaat komen waar het gemeentebestuur iets aan heeft. Tevens is deze burgerberaad een soort pilot om te kijken hoe het is voor de burgers zelf om deel te nemen, of het vaker gedaan moet worden en wat de effectiefste manier is om tot adviezen te komen. 

De vraag die een paar keer terugkomt, is of het gemeentebestuur na de vijf bijeenkomsten (en vijf opgeofferde vrije zaterdagen) daadwerkelijk iets gaat doen met de adviezen. Een van de initiatiefnemers en gemeenteraadslid Thessa van der Wind voor D66 vertelt 'dat het geen bindende adviezen zijn, maar dat het merendeel van de gemeenteraad heel serieus naar de adviezen wil kijken.' 

Gemeenteraadslid Dion Heines van Partij voor de Arbeid vindt het goed dat een grote groep burgers zich op deze manier met zo'n groot thema bezighoudt. "Hopelijk gaan ze ons adviseren, wat we kunnen doen als gemeente. Ik ben vooral heel benieuwd of er nieuwe of spannende ideeën uit gaan komen." 

Stemmen

Dat burgers een keer in de vier jaar naar de stembus gaan en zo bepalen wat het beleid wordt, is volgens het jonge raadslid te weinig. "We moeten altijd kijken naar hoe we bij plannen van de gemeente zo goed mogelijk mensen kunnen betrekken", vervolgt hij. "En je kan het ook omkeren: want welke plannen moet de gemeente gaan maken. Dat is ook eens leuk om te onderzoeken."

Tekst gaat door onder de foto

John Coppens zit al een tijdje aandachtig te luisteren. Toch is hij minder positief gestemd over de rol van het burgerberaad: "Ik denk niet dat de gemeente iets gaat doen met onze adviezen. Ja, dat is jammer, maar ik denk dat het een goedpratertje wordt. Nee, ik heb daar geen vertrouwen in."

Mevrouw Prang Spronk staat positiever in de wedstrijd: "Er wordt sinds de jaren zestig al gewaarschuwd dat we iets aan de vervuiling moeten doen, maar er gebeurt steeds maar niets. Dus we hopen hier wel een punt te krijgen dat er meer gaat gebeuren. Je moet toch een beetje vertrouwen erin hebben. Het moet toch ooit gebeuren."

Ook Ria van de Pavert is hoopvoller gestemd. "Ik ga het allemaal zeker volgen. Wat dat betreft, word je meer een betrokken burger en ik denk dat de gemeente de adviezen wel gaat oppakken."

De volgende bijeenkomst is in besloten kring op zaterdag 25 november en de laatste is 27 januari. Daarna zullen de adviezen bekend worden gemaakt.