Een tekort aan dierenartsen, torenhoge prijzen en schaarse nachtelijke spoedzorg, terwijl meer dieren de hulp hard nodig hebben. Met zijn eigen praktijk in Zwaag wil dierenarts Maurice Kuyten daar verandering in brengen, met 24/7 zorg en eerlijke prijzen. Toch is het dweilen met de kraan open: volgens hem sterft elke maand een huisdier onnodig, omdat de spoedzorg in Noord-Holland te ver weg is. NH liep een dag mee met de dierenarts.
"Bij een castratie verwijderen we beide testikels." Het is negen uur 's ochtends, dierenarts Maurice (36) heeft al een aantal spoedafspraken achter de rug, en is nu begonnen aan de eerste operatie van de dag. Met precisie verwijdert hij de testikels van een hond. "Castreren is geen standaardprocedure meer, dat bekijken we per geval. Sommige angstige honden kunnen banger worden zonder testosteron. Je moet eerst weten wat voor soort karakter het dier heeft."
De hond krijgt een pijnstiller, en wordt daarna in de bench gelegd om bij te komen van de narcose. De operatie zit erop. Rick, de kat van Maurice, loopt naar binnen ('hij kwam als kitten in coma de kliniek binnen, en toen hij eindelijk was opgeknapt werd hij aangereden door een auto'). Hij nestelt zich op de weegschaal.
Tekst gaat verder onder de foto's.
Maurice begon twee jaar geleden met zijn eigen kliniek in een garage onder een grote wilgenboom, pal naast zijn woonhuis. "Het was onmogelijk om een dierenkliniek te kopen, omdat investeringsmaatschappijen voor gigantische bedragen de boel overnamen. Dus toen ik dit huis mét garage in een woonwijk zag, pakte ik mijn kans. Ik heb alles zelf opgebouwd."
Dat het goed gaat, is een understatement. Hij krijgt dagelijks 40 à 50 patiënten in de behandelkamer. Inmiddels heeft hij ook een dierenarts parttime in dienst. De telefoon van de dierenkliniek staat roodgloeiend voor dierenartsassistente Sam.
Nauwelijks spoedzorg in de regio
"Koffie?", vraagt Maurice. Een belangrijke brandstof gedurende de dag. "Ik heb er net een 72-uursdienst op zitten." Al lijkt zijn humeur niet aangedaan. Met veel geduld en een grote glimlach helpt hij de patiënten in de behandelkamer.
Maurice is een van de weinige dierenartsen die weekend- en nachtdiensten werkt. Hij wisselt de avond en nacht af met zijn West-Friese collega's van dierenkliniek de Streek in Bovenkarspel om de patiënten van de twee klinieken te kunnen blijven helpen.
Er is een groot tekort aan dierenartsen die nachtdiensten draait. "De druk op de dierenarts is groot, dus veel dierenklinieken besteden de zorg 's nachts uit aan spoedkliniek Medisch Centrum voor Dieren in Amsterdam." Bovendien is specialistische zorg alleen daar mogelijk. Maurice: "Er zou een centrale post komen voor spoedzorg, in Den Helder of Alkmaar, maar daar is niets mee gebeurd."
"Ik had vannacht nog iemand die met zijn huisdier vanuit Enkhuizen kwam, en met een waarschijnlijke maagtorsie naar Amsterdam moest voor een spoedoperatie. Maar de kliniek daar zat vol, dus werd hij doorverwezen naar Rijswijk. Terwijl het dier binnen een half uur een operatie nodig had. In dit geval was het beestje al heel oud en had hij niet meer gered kunnen worden met de juiste zorg, dus ik heb hem ingeslapen."
"Hoe hoger in Noord-Holland, hoe minder zorg er is"
Onnodig dood
Maurice maakt het minstens één keer per maand mee: een huisdier dat onnodig sterft, omdat de spoedzorg te ver weg is. In West-Friesland is er nog een aantal andere dierenartsen die 's nachts samenwerkt, maar hoe hoger je Noord-Holland ingaat, hoe minder zorg er is. "Sterker nog, daar is helemaal geen zorg in de nacht, er zijn een paar klinieken tot elf uur 's avonds bereikbaar, maar in de nacht niet."
Het gaat hem erg aan het hart, maar hij moet ook aan de bak: de volgende patiënt komt binnen. Bouvier Shadow is nog steeds slap en zijn temperatuur gaat alle kanten op, vertelt de eigenaar. Hij was in het weekend ook al twee keer langsgekomen. Maurice legt uit dat óók bij mensen de temperatuur wisselt als iemand koorts heeft. "Je lichaam zet een kachel aan om het virus te verdrijven."
Voor de zekerheid neemt de dierenarts bloed af om te testen of er niks mis is met de organen van Shadow. "Als je een kwartiertje wacht, heb je zo de uitslag." Dat doet de hondeneigenaar met liefde.
Tekst gaat verder onder de foto's.
In de wachtkamer is iedereen lyrisch over de dierenkliniek. "Maurice staat altijd voor je klaar", vertelt een katteneigenaar. "Mijn vorige dierenarts bood geen spoedzorg na twaalven. Terwijl je niet voor je lol belt, meestal gaat het om acute zorg, dan zou ik helemaal naar Amsterdam moeten", vertelt de eigenaar van hond Max. "De kosten liepen de spuigaten uit bij mijn vorige dierenarts", vertelt een andere katteneigenaar.
Hoge prijzen
Dat de kosten de pan uitrijzen voor een dierenartsbezoek ziet Maurice met leden ogen aan. Hiervoor werkte hij voor twee klinieken die van een investeringsmaatschappij waren. "De dierenarts en assistente krijgen slecht betaald, terwijl de huisdiereigenaar de hoofdprijs betaalt. Dat stond me zo ontzettend tegen, daarom wilde ik een eigen kliniek oprichten. Zelfs ik kon de dierenartskosten voor mijn eigen dieren amper ophoesten, dan weet je dat er iets niet klopt."
Hij ziet in zijn praktijk diereigenaren voorbijkomen die laat aan de bel trekken, vanwege de angst voor hoge kosten. "Van sommige mensen weet ik de financiële situatie, en daar houd ik ook rekening mee door gelijk in te grijpen als het ernstig lijkt, meestal zie ik al wat er aan de hand is, zonder bijvoorbeeld een bloedonderzoek af te nemen, wat weer extra kosten met zich meebrengt." In gemeente Hoorn bestaat er geen financiële regeling voor minima. Al bestaat er wel een noodfonds vanuit de Dierenbescherming. In Amsterdam kan de zorg (deels) vergoed worden vanuit de gemeente als je een bijstandsuitkering krijgt. Het is iets waarover hij nog graag in gesprek wil met de gemeente Hoorn, als hij nog ergens een gaatje vindt in zijn 80-urige werkweek.
Tekst gaat verder onder de foto's.
De deur van de behandelkamer gaat open: een trotse eigenaar van zes nieuwsgierige koppies komt binnen. De kittens krijgen nog één vaccinatieprik en worden gewogen, voordat de nieuwe baasjes ze mogen ophalen en knuffelen. Ze zijn allemaal netjes het dubbele aan gewicht toegenomen. "Een van de kittens wordt een hulpkat voor een kind met licht autisme. Het is toch fantastisch dat een kat daarbij kan helpen", vertelt de katteneigenaar.
En daar gaan de kittens weer, opgestapeld in de reismand. De volgende patiënt staat al te wachten.
Maurice gaat nog door tot negen uur 's avonds, en dan heeft hij een welverdiende nacht vrij.
Rapport over arbeidsmarkt voor dierenartsen
In opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is in 2022 onderzoek gedaan naar de arbeidsmarkt voor dierenartsen. Daarin staat dat een tekort aan dierenartsen de afgelopen tien jaar groter is dan bij andere beroepen. "Een belangrijk signaal voor absolute schaarste is dat meer dan de helft van de dierenartsen aangeeft dat de door hen ervaren werkdruk en werkstress samenhangt met onderbezetting", staat in het rapport. Als het tekort aan dierenartsen zo blijft doorgaan, kunnen publieke belangen in het geding komen, 'zoals dierenwelzijn, diergezondheid, voedselveiligheid, volksgezondheid en het milieu.' Daarnaast gaat LNV ook nog onderzoek doen naar de verschillende tarieven onder dierenartsen
Reactie beroepsvereniging voor dierenartsen (KNMvD)
In de 'Code voor de Dierenarts' staat dat dierenartsen met een praktijk verantwoordelijk zijn voor 'een ononderbroken diergeneeskundige dienstverlening', al dan niet in samenwerking met collega's, laat de KNMvD in een reactie weten over het tekort aan spoedzorg. Volgens de beroepsvereniging moeten 'alle dierenartsenpraktijken samenwerken aan structurele oplossingen om de spoedzorg in Nederland te garanderen.'
Reactie gemeente Den Helder
Over het gebrek aan spoedzorg in Noord-Holland Noord zegt een woordvoerder van de gemeente Den Helder: "Ondanks de welwillendheid van de dierenartsen is het tot op heden nog niet gelukt om in de Noordkop over meer ervaren dierenartsen te beschikken. Er is een schrijnend tekort aan dierenartsen, waardoor de reguliere werkdruk voor de lokale dierenartsen al hoog is." De gemeente benadrukt dat de avond- en weekenddiensten niet onder haar verantwoordelijkheid valt, maar wel in gesprek te zijn met de Helderse dierenartsen over het uitbreiden van spoeddiensten.