Texel siddert en beeft: besmettelijk schapenvirus kan eiland elk moment bereiken

"We leven in angst en beven", zegt schapenboer Koos Tjepkema. Samen met zijn vrouw heeft hij zo'n 500 schapen, en hij maakt zich grote zorgen. De dierenarts stuurt hem, en zijn collega-schapenboeren, elke dag een bericht met het laatste nieuws. Eén schaap wordt nu onderzocht op blauwtong, maar verder is er nog veel onduidelijk. "We weten niet wat er gaat gebeuren, het is koffiedik kijken", zegt hij.

Tjepkema is één van de achttien schapenboeren van het eiland. Samen bezitten ze zo'n 15.000 schapen, evenveel als het aantal inwoners van het eiland. De dieren worden vooral gehouden voor het lamsvlees, dat vanwege de typisch zilte smaak geldt als een geliefd streekproduct. 

Allemaal naar binnen?

Nu het virus zich razendsnel door Nederland verspreidt, is het lastig om op Texel niks te doen en af te wachten, zegt schapenboer Jan Willem Bakker. De Texelse dierenarts heeft de boeren aangeraden om de schapen in goed geventileerde en verlichte schuren te stallen. Het zou de kans op een infectie verkleinen omdat de knut, de kleine steekvlieg die het virus overbrengt, niet graag in zo'n lichte stal vliegt.

Maar, zegt Bakker, de meeste Texelse boeren hebben helemaal niet genoeg ruimte om alle schapen in te stallen. "Onze dieren lopen altijd buiten, alleen in het voorjaar komen de drachtige ooien paar voor paar even naar binnen. En daarnaast vraag ik me af of je zo'n kleine knut echt buiten de deur kan houden. Die kruipen overal tussendoor."

Blauwtong

Eén keer eerder was er een uitbraak op het schapeneiland. Arjen Boerhorst, schapenboer op de Hoge Kamp, had toen twee zieke schapen, herinnert hij zich. "Ik heb ze pijnstilling gegeven, en die hebben het overleefd."

Het virus is niet in alle gevallen dodelijk. Koeien kunnen ongemerkt besmet raken. Maar schapen worden over het algemeen zo ziek van blauwtong dat de helft het niet overleeft. Besmette dieren kunnen koorts krijgen, wondjes in de bek, veel slijm of een gezwollen kop. Ze willen niet meer eten of drinken en ervaren veel pijn. Boerhorst: "Blauwtong is de grootste nachtmerrie van een boer die om zijn dieren geeft."

Anti-vliegen 

Dat de Texelse schapenboeren bezorgd zijn, blijkt ook uit de verkoop van vliegenbestrijdingsmiddelen. Volgens de Texelse dierenarts Alexandra Bogerman zijn die middelen intussen niet meer te krijgen. Maar of het helpt, is volgens de dierenarts discutabel. "Met dat middel dood je een deel van de muggen, maar het is de vraag of die muggen niet al gestoken hebben." 

"Het enige wat echt helpt, is een vaccin", zegt Bakker. Bij de vorige uitbraak, in 2006, duurde het ruim een jaar voordat er een werkend vaccin op de markt kwam. Het virus verspreidde zich toen ook naar Duitsland, België en Frankrijk. Tegen deze nieuwe variant werkt dat oude vaccin niet.

Bakker wil nu vooral de spirit erin houden. "We moeten zoeken naar perspectief. Hoe kunnen we de zieke dieren straks goed behandelen? En kunnen we de boeren helpen die een hoop dieren zijn kwijtgeraakt? Het is struisvogelpolitiek om te denken dat het virus niet deze kant op komt, maar het is zaak om hoop te houden."