Hilversum moet tientallen inwoners gaan dwingen om hun woning te verkopen, zodat de gemeente de plannen voor het nieuwe stationsgebied daadwerkelijk kan gaan laten uitvoeren. Van de in totaal 87 panden van de Koninginneweg en de driehoek Larenseweg, Kleine Drift, Zuiderweg heeft Hilversum net iets meer dan een kwart in handen. "Je komt het liefst niet terecht in onteigening", stelt wethouder Arno Scheepers.
Hilversum heeft serieuze en ingrijpende plannen om beide kanten van het station een broodnodige metamorfose te geven. Aan de centrumkant komt er een nieuw plein met onder meer woningen, winkels, een ondergrondse fietsenstalling en een nieuw busstation.
Vier bouwblokken
Onderdeel van dit plan is ook de Koninginneweg. Daar komt de nieuwe centrumring, die om het marktterrein gaat lopen en daarnaast komen er vier bouwblokken waar de gemeente woningen wil realiseren. Het idee is dat er in het nieuwe stationsgebied 364 nieuwe woningen komen: 110 aan de Koninginneweg en 254 op het Stationsplein.
Aan de oostkant van het station zijn er soortgelijke plannen en is het de bedoeling dat het Oosterspoorplein en de hierboven genoemde driehoek, ook wel bekend als het Bruisend Hart, eveneens een rigoureuze metamorfose ondergaan. Hier zijn de plannen nog niet zo concreet als aan de andere kant van het station.
Recht op eerste koop
Het grote probleem is dat de gemeente in deze gebieden nauwelijks tot geen eigen grond heeft en dus moet Hilversum alles opkopen. Met het recht op eerste koop, ook wel de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) genoemd, heeft Hilversum de afgelopen jaren belangrijke stappen genomen om uiteindelijk te kunnen ontwikkelen.
Ondanks dit recht hebben nog maar weinig eigenaren hun pand verkocht. In beide gebieden waren dat er eind juli elf, zo blijkt uit antwoorden op vragen van NH. Ofwel: 22 woningen van de in totaal 87. Het animo om te verkopen is (vooralsnog) niet groot.
Wethouder Scheepers zegt dat het aantal inmiddels wel iets hoger ligt. Duidelijk is wel dat de gemeente echt actiever de boer op moet om de tientallen andere eigenaren aan te sporen om hun eigendom aan Hilversum te verkopen. Gebeurt dat niet dan leidt dat tot onteigening. Vanavond bespreekt de Hilversumse politiek al een voorstel aan de Kroon om diverse percelen of perceelsgedeelten op de Koninginneweg aan te wijzen voor onteigening. Eind september neemt de gemeenteraad hierover een definitief besluit.
Hard aan eigendomsrecht
"Het vestigen van het voorkeursrecht is een zwaar middel. Dat doen we niet lichtzinnig. Maar omdat er sprake is van veel versnipperd eigendom moeten we als gemeente grondpositie verkrijgen", legt Scheepers uit. Uiteindelijk kan dat dus leiden tot gedwongen verkoop van Hilversummers aan de gemeente. "Je komt daarmee heel hard aan het eigendomsrecht van mensen. Dat realiseren we ons goed en het liefst komen we ook niet in die fase terecht."
Om de plannen door te laten gaan, is opkopen dus noodzakelijk. Dat kost eveneens veel gemeenschapsgeld. Hilversum heeft inmiddels drie voorkeursrechten gevestigd: op de Koninginneweg, het Bruisend Hart en sinds kort ook op het Arenapark (zie kader), waar de gemeente enkele gronden hoopt te kunnen verwerven. Voor deze drie projecten ligt bijna 30 miljoen klaar.
Verkoopprijs
Als eigenaren gaan verkopen, heeft Hilversum het eerste recht op koop. Volgens de wethouder biedt de gemeente marktconforme prijzen voor de panden of perceelsdelen. Scheepers zegt dat de prijs wordt bepaald op basis van de deskundigheid van een makelaar of een vastgoedkenner. Wat marktconform is, is maar de vraag. Uit de omgeving van de Koninginneweg komen geluiden naar boven dat de prijs vaak behoorlijk laag is, alleen wil niemand dat on record zeggen.
Meteen gedoe op het Arenapark
Hilversum heeft nu drie Wet voorkeursrechten gemeenten (Wvg) gevestigd. Op 23 mei is het Arenapark aan dit lijstje toegevoegd. Drie Wvg's, wat wethouder Arno Scheepers omschrijft als 'een juridisch paardenmiddel', vindt hij 'ook wat veel', maar het is nodig om de ambitieuze plannen daar door te kunnen laten gaan.
In tegenstelling tot de Koninginneweg en de driehoek Larenseweg, Kleine Drift en Zuiderweg wil de gemeente hier geen panden maar gronden opkopen, in de buurt van Nike. Daar is 4,8 miljoen voor gereserveerd. Die onverwachte 'move' van de gemeente is slecht gevallen. Dat blijkt uit de brief die de advocaat van het Luxemburgse GACE op 21 juni heeft opgesteld.
Uit dit schrijven blijkt dat het bedrijf 'onaangenaam verrast' is, dat er absoluut geen intentie is om de gewenste perceelsdelen te verkopen en dat het Hilversumse college van burgemeester en wethouders in de ogen van GACE met het vestigen van het voorkeursrecht 'oneigenlijk gebruik gemaakt heeft van de Wvg.
Het vestigen van het Wvg heeft dus kwaad bloed gezet, maar Scheepers heeft er ondanks duidelijke woorden van GACE alle vertrouwen in dat beide partijen tot een deal komen. "We zijn en blijven in gesprek en hopen dat we er onderling uitkomen", is zijn reactie.
Opmerkelijk is dat Scheepers niet verwacht het volledige bedrag van 28,4 miljoen of zelfs meer terug te krijgen als Hilversum de gekochte gronden weer verkoopt aan ontwikkelaars. "De grondexploitatie van de Koninginneweg is niet positief", meldt de wethouder.
De meerwaarde van de herontwikkeling zit hem voor de VVD-bestuurder vooral in het maatschappelijke aspect. Hilversum krijgt een broodnodige opknapbeurt van nu versteende plekken en er komen vooral honderden woningen bij, die uiteindelijk de gemeente in de toekomst ook weer geld opleveren via bijvoorbeeld de onroerendgoedbelasting (OZB), luidt de redenering.
55 miljoen euro
Binnen de Hilversumse politiek zijn er financiële zorgen over de vele voorkeursrechten en grote herontwikkelingsprojecten die lopen. De metamorfose van het stationsgebied kost volgens schatting rond de 55 miljoen euro, terwijl de plannen voor het Arenapark bij lange na nog niet kostendekkend zijn. Hoe gaat de schuld van de gemeente zich ontwikkelen? In de periode van 2016 tot 2026 stijgt deze schuld met 37 procent, meldt Edwin Göbbels van Democraten Hilversum.
Scheepers raakt niet nerveus. Hij zegt dat de gemeenteraad krediet heeft verstrekt voor het opkopen van de 87 panden en gronden. Bij verkoop aan ontwikkelaars komt er weer geld in het laatje. Daarnaast is er een spaarpotje voor al deze projecten gemaakt, juist om financieel grip te houden en ervoor te zorgen dat de plannen haalbaar en betaalbaar zijn.