Fuseren met een andere gemeente mag dan naar eigen zeggen een 'realistisch en volwassen besluit' zijn, het doet de lokale politiek van Wijdemeren zichtbaar pijn om over een paar jaar op te gaan in een nieuwe gemeente. "We staan hier niet te juichen", klinkt het. Maar het kan niet anders dan de gemeente op te heffen. "Er liggen bulten op de weg die voor ons niet meer te doen zijn."
In alle stilte hebben de raadsleden de situatie van de gemeente in de volle breedte eens goed onder de loep genomen.
Vorig jaar september maakte wethouder Gert Zagt bekend dat Wijdemeren onder financieel toezicht staat van de provincie Noord-Holland. Het huishoudboekje kleurde dieprood en de voorspellingen voor de komende jaren waren evenmin allesbehalve rooskleurig.
Feiten versus emoties
Het ingrijpen van de provincie was voor de politici een 'harde reality check', maar was wel meteen de aanleiding om met elkaar gaan praten over de situatie waarin de gemeente zich verkeert.
Met behulp van een extern bureau zijn lokale politici feiten van emoties gaan scheiden. Naar eigen zeggen is na een 'intensief en ook emotioneel proces' het besef gekomen dat de enige en beste optie voor de inwoners een fusie met een andere gemeente is. De grote meerderheid van de raad heeft het voornemen om het liefst al per 2026 op te gaan in een andere gemeente. Een heel klein aantal is nog steeds niet overtuigd.
Dit voorgenomen besluit dat volgende maand al op de agenda staat van de raad valt de politici zwaar. Dat is vandaag goed te merken aan burgemeester Crys Larson, Margriet Rademaker (De Lokale Partij), Patricia IJsbrandij (Dorpsbelangen), Wilna Wind (PvdA/GroenLinks) en Sorrel Hidding (VVD). Maar als zij puur naar de zakelijke kant kijken dan is er geen andere optie dan de gemeente, die in 2002 ontstond na een fusie tussen Loosdrecht, 's-Graveland, en Nederhorst den Berg op te heffen. Dit is het beste voor de inwoners, is hun kijk.
De prijs
"Wat wil je qua dienstverlening en wat wil je daarvoor betalen?", is de vraag die Larson stelt. Als Wijdemeren ten koste van alles zelfstandig door wil, wordt die prijs voor de inwoners te hoog. De dienstverlening staat al jaren onder druk staat en daarbij wil de gemeente de rekening voor Wijdemeerders en ondernemers niet hoger maken.
Daar komt bij dat de gemeente nu niet financieel gezond is en er nog veel meer taken de kant van de gemeente opkomen, zonder dat daar genoeg geld voor is. Met bijvoorbeeld de klimaatdoelstellingen, de pittige opgave in de woningbouw, de bereikbaarheid en een gezonde leefomgeving, is het hoofd moeilijk boven water te houden. Dat geldt zeker voor een ambtelijke organisatie die kampt met een personeelstekort. "Het is nagenoeg onmogelijk om dit voor Wijdemeren vol te blijven houden", klonk het vanmiddag.
'Lelijk bruidje'
Hoewel Wijdemeren niet geheimzinnig doet over de problemen, betekent dit zeker niet dat de gemeente een 'lelijk bruidje' is. In het gemeentehuis blijven ze hard werken om de financiële sores zo goed en snel mogelijk te verbeteren. De ambtelijke organisatie moet ook nog steeds een impuls krijgen.
Daarnaast heeft Wijdemeren genoeg te bieden aan de nog onbekende, nieuwe partner. Van zes aantrekkelijke dorpskernen en de Plassen tot aan recreatie en toerisme. En de lijst is nog veel langer, zo blijkt wel op het gemeentehuis.
Zo aantrekkelijk mogelijk de onderhandelingen ingaan met geïnteresseerde buurgemeentes. Dat is het plan. Juist daarom is het belangrijk dat er een goed financieel herstelplan ligt en dat de organisatie steviger is. Wijdemeren wil deze gesprekken proactief en met realisme voeren.
Komend najaar
Met welke gemeente Wijdemeren samengaat, is nu nog niet duidelijk. Dat komt pas na de raadsvergadering van 5 oktober aan de orde. Dan zegt de raad hoogstwaarschijnlijk definitief ja tegen een herindeling. In de tussentijd zijn de inwoners uitvoerig bevraagd, zo benadrukken de burgemeester en de vier aanwezige fractievoorzitters maandag.
Wel of niet bestuurlijk fuseren ligt in deze nog te voeren gesprekken niet voor. Er komt ook geen referendum. Wel krijgen de Wijdemeerders uitgebreid de kans om aan te geven wat er absoluut behouden moet blijven. Wat zijn de kernwaarden van de dorpen? Dat neemt de gemeente na de zomer allemaal mee en dat speelt een rol in het politieke besluit van begin oktober.