50 jaar oorlogsleed tussen vier muren: Dorine (79) bezoekt haar oma's huis in Amstelveen

Dat was van 1926 tot haar dood in 1972, dus ook tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naast de vele tranen die haar oma er in die periode liet, liggen er ook warme herinneringen, die Dorine nog altijd koestert.

"Mijn oma was kok, dus ze bakte heerlijke taarten en maakte lekkere hapjes. Dat was altijd een feest", vertelt ze met een grote glimlach op haar gezicht. "En eens per jaar kwam het Bloemencorso vanuit Aalsmeer langs. Dat was voor ons als kinderen geweldig om te zien."

Het verbaast Dorine dat het de huidige eigenaren gelukt is om de oude sfeer in het huis te behouden. Sommige delen van het interieur gaan al bijna honderd jaar mee. "Die tegeltjes zijn nog precies hetzelfde en de trap en deuren ook!", roept ze als ze naar binnen stapt. 

Het bezoek bezorgt Dorine een gevoel van heimwee naar de fijne momenten die ze in het huis heeft beleefd. "Ik heb er ook nog heel kort gewoond. Toen woonde mijn oma boven in het huis en ik, mijn ouders en mijn zusje beneden."

Maar oma Minna droeg ook een hoop verdriet met zich mee, waar ze eigenlijk nauwelijks over sprak. Toen ze in het huis in Amstelveen kwam wonen, leefde de vrouw al met de gevolgen van een traumatische gebeurtenis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was ze in Duitsland namelijk haar eerste man, Fritz, verloren. Ze bleef alleen achter met de toen acht maanden oude moeder van Dorine.

Daar hield het leed niet op voor Minna. Al ver voordat de Tweede Wereldoorlog begon, verhuisde ze met haar tweede man, Heinrich, naar de Amsterdamseweg in Amstelveen. Daar bracht ze de oorlog door. Op 10 mei 1940 zag het gezin vanaf het balkon aan de achterkant van het huis de bommen op Schiphol vallen.

Omdat het de familie niet was gelukt om op tijd het Nederlands staatsburgerschap te verkrijgen, moesten Heinrich en de pas zestienjarige zoon Henk het Duitse leger in. Heinrich stierf na een longontsteking opgelopen tijdens een keuring waarbij hij urenlang halfnaakt in een ijskoude gang moest wachten. 

Zoon Henk overleefde de oorlog, maar ging niet terug, omdat alle in Nederland wonende Duitsers tot vijand waren verklaard. "Toen stond ze op dat balkon naar de voedsel-droppingen te kijken. Ditmaal alleen nog met haar dochter", vertelt Dorine verdrietig. 

Huis in beslag genomen

Veel tijd om te rouwen had Minna niet. Na de bevrijding moest ze van de ene op de andere dag vechten voor het behoud van haar huis. "Op 6 mei kreeg ze op het raam een plakkaat dat haar huis in beslag was genomen. Dat kregen alle NSB'ers, maar ook alle Duitsers die in Nederland woonden", legt Dorine uit. 

Uiteindelijk lukt het haar oma om aan te tonen dat ze fel anti-nazi is en mag ze in het huis blijven wonen. Zoon Henk was ondertussen bij het vreemdelingenlegioen gegaan en diende tijdens de Eerste Indochinese oorlog. Die oorlog overleefde hij tot groot verdriet van zijn moeder niet.

Wat al dit oorlogsleed met haar oma heeft gedaan, begrijpt Dorine pas echt als ze haar dagboek leest. Daarna schrijft ze een boek over het leven van haar oma: "Minna, Mijn Duitse Grootmoeder. Ik heb een gevoel van geluk als ik aan haar denk, maar tegelijkertijd ook een diep medelijden."

Stil voor oma 

Tijdens de twee minuten stilte om 20.00 uur denkt Dorine aan oma Minna, tot driemaal toe een 'achterblijver'. "Maar mijn gedachten zijn ook bij mijn oom en opa die door de oorlogen zijn gestorven. En ik moet ook vaak aan mijn moeder denken, want die heeft ook heel veel verdriet gehad daardoor."