Voor de een is het een apk-beurt voor zijn lichaam, voor de ander spelen bezinning, gebed en naastenliefde de hoofdrollen. Ali Yildiz (37) is moslim en doet mee aan de ramadan. Elie Hage (38) is christen en vast in de katholieke veertigdagentijd. Dit jaar vallen deze vastenperiodes van christenen en moslims samen. Daarom gaan deze Haarlemmers met elkaar in gesprek over geloof, het leven en vooral over niet eten en drinken.
De cornervlaggen wapperen straf in de wind, een vrijwilliger controleert het gras van het voetbalveld van Yildiz Spor in Haarlem. In de kantine hangt een clubvlag aan de muur, de barkrukken staan er verlaten bij.
Aan een hoge tafel zitten Elie en Ali, laatstgenoemde is de penningmeester van deze voetbalclub, waar hij ook jeugdlessen geeft. Elie zit tegenover hem met op tafel een papiertje met aantekeningen.
"Nee, ik eet en drink niets, ook geen water"
Ali vertelt als eerste wat vasten voor hem inhoudt: "Ik ben vanochtend om 5.36 uur, voor de dageraad, opgestaan. Ik mag alleen eten voordat de zon opkomt. Dan eet en drink ik de hele dag niets..." lachend: "Nee, ook geen water. En als de zon 's avonds onder is, mag ik pas weer eten."
De islam gebruikt niet de zon, zoals in het westen gebruikelijk is, maar de maan voor hun kalender. Daardoor duurt een jaar 354 dagen. Volgens dit stelsel bestaat een maand meestal uit 30, maar soms 29 dagen. De vastenmaand begint altijd tien dagen eerder dan het jaar ervoor en duurt dus 30 of 29 dagen. Moslims proberen tijdens de ramadan spiritueel te groeien en een diepere band met Allah te ontwikkelen.
Alie vervolgt: "De donkere periode waarin wel gegeten wordt heet de 'sohoor'. De regels omtrent vasten staan vast. Kinderen en zwangere vrouwen hoeven niet mee te doen en als je meer dan 80 kilometer reist, mag je wel iets eten."
Eigen interpretatie
Elie luistert ondertussen aandachtig en kijkt af en toe op zijn papiertje. "Ik heb hier van tevoren over nagedacht", zegt hij als hem dezelfde vraag wordt gesteld. "De katholieke kerk in het westen is vrijer. Gelovigen kunnen zelf bepalen hoe ze vasten in de vastenperiode."
Hij vervolgt: "Liefhebben staat centraal en vasten is een middel, vandaar de vrijheid. Want alleen als je vrij bent kan je liefhebben, omdat de keuze dan echt van jou is om iets op te geven omwille van iets mooiers en groters."
In de praktijk kunnen katholieken in de veertigdagentijd ervoor kiezen om geen snoep, tussendoortjes of vlees te eten. Maar er is meer mogelijk.
De veertigdagentijd in het christendom is binnen de katholieke kerk de periode van veertig dagen vasten voor Pasen. Voor katholieken begint dat op Aswoensdag. Het precieze aantal dagen tussen Aswoensdag en Pasen is 46. Toch is de vastenperiode 40 dagen, omdat er traditioneel niet op de zes zondagen in die periode wordt gevast.
De katholiek die vast kan naast minder eten ook voor andere dingen kiezen. "Iedere dag een koude douche nemen bijvoorbeeld of matigen met het gebruik van sociale media, of geen tv kijken kan ook. De kern is dat het vanuit de vrijheid en liefde tot God wordt ingevuld", legt Elie uit.
Ali knikt soms met zijn hoofd en reageert: "Ik vind persoonlijk die vrijblijvendheid niet prettig, want dan krijgt iedereen zijn eigen invulling en kan je 'geloofshoppen'."
"Ik houd juist van regels en dat dwingende"
Binnen de islam zijn er vier geloofsscholen, een soort stromingen met eigen interpretaties en minuscule verschillend wat betreft de regels. Zo mogen Turkse moslims geen garnalen eten en Marokkanen wel.
Volg je de ene stroming, dan is het niet de bedoeling regels van andere over te nemen. "Nee, dan wordt het te vrijblijvend", vervolgt Ali. "Dan kan je dus 'geloofshoppen', en dat is niet de bedoeling. Ik houd juist van regels en dat dwingende."
Tekst gaat door onder de foto.
Bij moslims staan de regels dus vast, christenen kunnen de veertigdagentijd meer naar eigen voorkeuren invullen. Toch beleven ze hun periode op dezelfde manier: het is een opoffering voor God. Maar hoeveel zin hebben ze er in?
"Je kijkt er tegenop", begint Elie. "Het kost moeite om te versterven. Je moet eerst een muurtje over. Maar met het vasten neem je afstand van je eigen voorkeuren, het is een weg naar innerlijke verandering."
"Ik hoor wel eens zeggen: alle aandacht gaat uit naar de ramadan"
Ali knikt. "Ik geloof in de islam, als je dat doet moet je het totaalpakket accepteren. Daar hoort de ramadan bij. Toch zie ik er ieder jaar tegenop. Maar omdat je het voor God doet, krijg je extra power."
Erg leuk is het dus niet, maar hoe kijken de mensen naar hen? "Ik merk dat iedereen positief is", beantwoordt Ali. "Collega's houden er rekening mee en ik zie op het nieuws artikelen voorbij komen. Dus over het algemeen heel positief. Er is respect."
Elie knikt en reageert": "Over de vastenperiode van katholieken hoor je veel minder. Niet dat we dat per se willen. We hoeven geen invloed uit te oefenen over hoe we in de kijker staan. Ik hoor wel eens in mijn omgeving vrienden zeggen: alle aandacht gaat uit naar de ramadan en over en van ons hoor je helemaal niets."
Tekst gaat door onder de foto.
Ali heeft daar wel een verklaring voor: "Volgens mij komt dat omdat er in Nederland veel minder mensen geloven. Jaren geleden was zo'n tachtig procent van de bevolking lid van een kerk. Dat is niet meer zo. Ze weten er veel minder van."
Lijden
Na ruim vier weken van lijden en verlangen naar een glaasje water of kopje koffie is het lichaam behoorlijk uitgehongerd. Ali valt zo'n zes kilo af tijdens de ramadan en Elie die laat niet blijken waar hij weer naar verlangt. Hij wil niet zeggen hoe hij vast omdat in de bijbel staat dat het niet zichtbaar moet zijn voor anderen. Alleen voor God.
"Het geeft me een boost voor de rest van het jaar"
Dan is het moment aangebroken en hebben ze hun goddelijke missie volbracht. Bij moslims wordt de vastenperiode groots afgesloten met het Suikerfeest. "Ik bezoek dan veel familie en overal is eten en gezelligheid," zegt Ali.
En hoe zit het dan in de maanden erna. Wordt er dan extra veel genuttigd?
"Ik probeer de lijn van de ramadan door te zetten, al moet ik zeggen dat het na verloop van tijd wel iets afzwakt. Maar die ene maand geeft me een boost voor de rest van het jaar."
Tekst gaat door onder de foto.
Bij Elie wordt de vastenperiode afgesloten met Pasen: "Bij ons in de kerk wordt de vastenperiode niet extravagant gevierd. Pasen betekent wel dat je iets lekkers koopt. We vieren dan de opstanding van Jezus en trekken een flesje open. Wat de christenen daarna doen, mogen ze wederom zelf bepalen."
Eigen invulling versus regels
De keuzevrijheid is binnen de katholieke kerk de goddelijke rode draad en het grootste verschil met de islam, waar de regels vast staan. Christenen beleven het vasten ook meer op eigen wijze, waar het binnen de islam meer een collectief gebeuren is.
"'s Avonds bel ik mijn vrienden op om te vragen hoe ze de dag zonder eten zijn doorgekomen", zegt Ali. "Je probeert het toch met elkaar te doen en bent benieuwd hoe het met vrienden gaat." Dat is iets wat Elie niet tot nauwelijks doet. Voor hem is het vasten meer een persoonlijke weg tussen hem en God 'en de wens om daarin te groeien'.
Seks
We kunnen dit gesprek niet eindigen zonder die ene vraag te hebben gesteld. Het juiste moment is daar: hoe zit het met seks?
"Of we dat mogen doen?", lacht Ali. "Net als met eten mag seks als de zon onder is, maar wel alleen binnen het huwelijk, dus met je eigen vrouw."
Elie: "Het mag in overleg en alleen binnen het huwelijk. Onthouding zou een offer kunnen zijn en dus onderdeel van de vastenperiode, maar je moet wel samen beslissen of dat goed is."
Ali en Elie schudden elkaar de hand, een blik van wederzijds begrip volgt. Dan stappen ze ieder hun eigen leven weer in. Mooi dat het geloof ze voor even samenbracht. De wind is er zelfs van gaan liggen.