De Noord-Hollandse SP komt met een opvallend voorstel richting Provinciale Staten. De provincie moet een eigen energiebedrijf starten om alle woningen in Noord-Holland te voorzien van gratis zonnepanelen. Al zit daar nog een flinke prijskaartje aan vast. Om te beginnen met zo'n 500 miljoen euro, maar oplopend naar een bedrag van zo'n 5 miljard euro.
Een sympathiek voorstel, of een proefballonnetje in campagnetijd, zo vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen? Wat SP-fractievoorzitter Remine Alberts betreft is het in ieder geval bloedserieus. "Mensen beginnen altijd gelijk dat het moeilijk is, of niet kan. Maar dan zeg ik: het riool hebben we toch ook met z'n allen aangelegd? En niet aan andere partijen overgelaten omdat het algemeen belang belangrijker was."
Volgens haar is het bittere noodzaak dat er wat verandert. "De energieprijzen zijn enorm gestegen. Mensen die huren of net aan de hypotheek kunnen betalen blijven achter. Zon is voor iedereen." En zo ontstond dus ook het plan 'Zon voor allen'.
470 miljoen euro voor 112.000 huishoudens
Stap 1 is dat de provincie een eigen energiebedrijf opricht dat onder toezicht komt te staan van Provinciale Staten. En die gaat vervolgens overal zonnepanelen op daken van woningen laten leggen. Om te beginnen bij de 112.000 huishouden die op of onder het minimum leven. "Energie is een basisvoorziening en niet een speeltje van de elite om er nóg rijker van te worden", aldus Alberts.
Dat alleen kost 470 miljoen euro, rekent de partij voor. Er zijn gemiddeld tien zonnepanelen per woning nodig, wat 4.200 euro per woning moet kosten. En wie verder kijkt, ziet dat Noord-Holland 1,3 miljoen woningen heeft, waardoor het bedrag oploopt tot enkele miljarden euro's. Zonnepanelen op die al op daken liggen worden opgekocht. Om dat te kunnen realiseren moet er een energiepact met betrokken partijen worden gesloten, zoals woningcorporaties en installateurs.
Is het haalbaar?
De SP-fractievoorzitter begrijpt dat er nog voldoende vragen te beantwoorden zijn. "Maar het begint met een ander denkpatroon. Als het gaat om mogelijke staatssteun bijvoorbeeld. Het openbaar vervoer in Amsterdam heeft bijvoorbeeld ook een uitzondering van de EU gekregen en hoeft niet Europees te worden aanbesteed. En het is ook niet dat we het geld gelijk morgen uitgeven."
Het is een proces dat in stappen moet gaan. Al het geld dat wordt verdiend, bijvoorbeeld door het terugleveren van stroom op het netwerk (salderen, red), wordt geïnvesteerd om verder te verduurzamen, zo blijkt uit het plan. Maar daar ligt nog een punt van aandacht.
Bij teveel zon schakelen panelen uit
Het stroomnet in Noord-Holland zit zo goed als vol. En kan de provincie wel zoveel extra zonnepanelen aan? Woordvoerder Peter Hofland van netbeheerder Liander reageert. "Bij nieuwbouwwijken zijn geen problemen. Maar bij bestaande wijken kan dat wel zo zijn. We zien nu al op sommige plekken dat er bij hele zonnige dagen teveel spanning op het stroomnet komt."
Wat er dan gebeurt, is dat er veel meer stroom wordt opgewekt dan gebruikt. Om problemen te voorkomen, schakelen zonnepanelen als een soort beveiliging tijdelijk uit. "Dat zal in het geval van dit plan vaker gebeuren. Maar we zijn voorstander van verduurzamen. En als de stroom wordt opgeslagen met accu's voor later gebruik, zou het wel kunnen", aldus Hofland.
Dit soort accu's zijn voor particulieren nog flink kostbaar. Maar ook daar moet het plan in voorzien. Zo wordt er gesproken over buurtaccu's. "Dan kan je overtollig stroom opslaan en gebruiken wanneer je het nodig hebt", aldus Alberts.
Snellere overstap naar schone energie
Volgens de SP-fractievoorzitter snijdt het mes aan meerdere kanten. "De rekening van inwoners gaat omlaag en we maken ook eindelijk tempo met het overstappen naar schone energie."
Maandag wordt het plan tijdens de Provinciale Statenplan voorgelegd. "We vragen een reactie aan Gedeputeerde Staten en dan krijgen we discussie over het plan. Maar dat wordt iets voor een nieuw college."