"Heb jij een bivak voor mij?" Hoe jonge AZ-hooligans appten voor stadionbestorming

Verdachten uit Alkmaar, Heiloo, Egmond aan den Hoef, Heerhugowaard en Limmen kijken tegelijk naar de beelden op het scherm in de rechtbank. Voor allen is het de eerste keer dat ze berecht worden. Ze hebben een baan, of studeren nog. 'Alkmaar, hooligans' klinkt door de speakers.

Dankzij de bodycams van politieagenten, camera's buiten het stadion en de filmploeg van de NOS die binnen was, kunnen we meekijken bij de gebeurtenissen van 20 november vorig jaar. Zo'n 150 hooligans met hoodies, mondkapjes en sjaals lopen op het stadion af, dat vanwege corona voor supporters is afgesloten.

De groep wil 'een statement' maken en volgens de aanklager maakt een groot deel zich die avond schuldig aan geweldpleging en huisvredebreuk. Dankzij beelden, getuigenissen, maar ook uit een Whatsapp-groep genaamd Alkmaar Locals 2018, kon de officier van justitie naar eigen zeggen veertien van die relschoppers herkennen. Tien kwamen gisteren voor, vier maandag.

Op de bewuste zaterdag van de wedstrijd AZ-NEC is de groep AZ-fans eerst bij de vaste supporterskroeg aan het Scharloo. Ook de meeste verdachten worden daar op camerabeelden gespot. Twee anderen gaan eerst naar het Waagplein voor een Tinderdate. Volgens het OM stuurt iemand in de groepsapp op een zeker moment: We gaan.

In een stoet gaan ze naar het stadion, steken veel vuurwerk af en gooien dit ook richting agenten en stewards. In de 14e minuut weet een groep hooligans via ingang C het stadion binnen te dringen. Sommigen lopen zelfs over de boarding het veld op, armen gespreid, leuzen schreeuwend. De wedstrijd wordt stilgelegd.

(Tekst gaat door onder de beelden)

De voorzitter van de rechtbank kijkt na het tonen van de video naar de groep jongemannen. "En? Wat vonden jullie ervan?" Niemand zegt iets. "Er wordt gezegd dat jullie AZ-supporter zijn, maar je ziet ook spelers op de beelden. Het lijkt er niet op dat zij dit op prijs stellen. Dat wilde ik even gezegd hebben." 

Volgens de officier van justitie hebben de rellen tot op de dag van vandaag grote impact op de politie en stewards: ze werden bekogeld met vuurwerk, hard geduwd en één bedreigd met Eerdaags ben je van mij en ik weet je te vinden.

"Het leek wel een oorlogsgebied. Ik heb in 42 jaar bij de politie nog nooit zoiets meegemaakt. Als de groep zich tegen ons had gericht, had er misschien geschoten moeten worden", verklaart een politieagent. 

Een aantal verdachten ontkent bij de rellen aanwezig te zijn geweest. Anderen zeggen bij het stadion te zijn geweest, maar niet er ín. Weer anderen zeggen pas binnen te zijn geweest toen het eigenlijk al af was. Eén zegt 'zwijgrecht'. 

Na de actie legde de KNVB de meesten al een stadionverbod van vijf jaar of meer op, maar volgens de officier van justitie is dat niet genoeg. "De maatschappij stond in die periode onder spanning en deze mannen verzamelden bij het café met een doel, zochten bewust de confrontatie op en zijn meegegaan in een aanvalsgolf."

Ook haalt hij aan dat het dat seizoen met AZ-supporters vaker fout ging en een 20-jarige supporter recent nog is veroordeeld voor het afsteken van een bom.

Celstraf bij negeren stadionverbod

De eis: een strafrechtelijk stadionverbod van vijf jaar (als ze zich daar niet aan houden moeten ze twee weken de cel in), een voorwaardelijke celstraf van drie maanden en een taakstraf van 240 uur. Daarnaast een schadevergoeding voor de aangevers en AZ.

Als hun advocaat begint met pleiten, draaien de hoofden van de verdachten naar rechts. Joost Kleiman vindt dat de telefoons van zijn cliënten onrechtmatig zijn uitgelezen en gekopieerd, óók privégesprekken en foto's van familie en vrienden.

"Dat is een zware inbreuk op hun privacy." Ook rijmen de getuigenissen van de stewards en agenten volgens hem niet altijd. Hij wil vrijspraak. "En ik vind het een gezellige, leuke groep jongens. Ik vind ook dat ze hier allemaal open hebben verklaard over wat ze wel en niet gedaan hebben. Ze hebben hier echt van geleerd en het zal niet meer gebeuren."

'Gesprekken met zoon'

Ook de ouders van twee verdachten konden vanaf de tribune van de rechtszaal voor het eerst zien wat zich die avond van 20 november heeft afgespeeld. "Ik vind het wel beschamend, mijn zoon wordt niet verdacht van zweetvoeten. En het deed me ook wat om te zien hoe die stewards, ondanks alles, zo stevig bleven staan", zegt een moeder.

"Zelf heb ik een heel ander idee van voetbalsupporters. En daar heb ik thuis ook gesprekken over met mijn zoon. Ik zal dit nooit snappen." Een vader van een andere verdachte is verbaasd over de strafeis. "Dit is nog hoger dan wat Glennis Grace gisteren kreeg."

Beiden denken dat het beter was geweest als de rechtszaak korter op het incident had plaatsgevonden. "Dit moet sneller worden aangepakt, want het gaat gewoon door, je ziet het bij alle voetbalclubs."

Maandag komen er nog vier verdachten voor bij de politierechter, drie uit Alkmaar, één uit Leeuwarden. De uitspraak volgt dan ook na die zaken.