Als lokale politici in Alkmaar niet snel stoppen met het uitvechten van persoonlijke vetes dreigt de stad onbestuurbaar te worden. Daarvoor waarschuwen enkele prominente politiek duiders.
De sfeer binnen de Alkmaarse politiek is namelijk al maanden giftig. Volksvertegenwoordigers maken elkaar via de pers en in raadsvergaderingen het leven zuur. En inmiddels liggen er beschuldigingen van machtsspelletjes, intimidatie en zelfs racisme.
"Het klinkt voor mij vooral alsof raadsleden zich hier persoonlijk miskend voelen, onderling niet door een deur kunnen en dingen aangrijpen om hun punt te maken. Vooral persoonlijke verhoudingen lijken verzuurd", zegt politiek onderzoeker Chris Aalberts over de situatie.
Bernt Schneiders, voormalig burgemeester van Haarlem, denkt dat de bestuurbaarheid van Alkmaar in het geding kan komen als de raadsleden hun onderlinge problemen niet oplossen. Schneiders weet waarover hij praat: als 'politiek dokter' onderzocht hij eerder de bestuurscultuur in Bergen.
"Raadsleden of fracties denken dat, omdat ze de stem van de kiezer hebben, ze met dat mandaat zelf mogen weten hoe ze politiek bedrijven. Ze gaan er alleen aan voorbij dat de gemeenteraad een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de stad draagt."
'De groeiende stad Alkmaar staat voor stevige uitdagingen. Dit is zonde van de tijd'
Bij het klappen van de vorige Alkmaarse coalitie (de partijen werden het niet eens over asielopvang in de stad) werd het al duidelijk: het botert het niet tussen een aantal politieke partijen. Ook het formeren van een nieuwe coalitie ging met horten en stoten: partijen wilden per se niet met elkaar samenwerken.
Betrokkenen stellen dat dit niet op inhoud was, maar op basis van persoonlijke verhoudingen. Door een interview in het Noordhollands Dagblad raakt de relatie tussen de coalitie en de oppositie nog meer verstoord. Het moddergooien in de krant gaat sindsdien alleen maar verder.
Beschuldiging racisme
Iemand van coalitiepartij ChristenUnie beschuldigde daarin raadsleden van de oppositie van machtsspelletjes, intimidatie en zelfs racisme. Daarna sloeg de vlam in de pan tijdens een uren durende raadsvergadering: drie mensen kondigden aan aangifte te doen van laster. Dit soort vetes spelen weleens vaker binnen gemeenteraden, observeert politiek verslaggever van NH Maarten Edelenbosch.
"Alleen worden hier wel hele stevige woorden gebruikt en op de man gespeeld", zegt hij na het bekijken van de vergadering van 29 augustus. "Op de korte termijn hoeft dat geen problemen te geven, maar de partijen moeten nog wel vier jaar met elkaar verder." En in die periode moeten er belangrijke besluiten worden genomen.
"De groeiende stad Alkmaar staat voor stevige uitdagingen, zoals jeugdzorg, asielzoekers en statushouders, energie, klimaat, de regionale energiestrategie en woningbouw. Dan is het toch alleen al zónde van de tijd om met de hele club, in plaats van de stad te besturen, drie uur lang te praten over de slechte onderlinge verhoudingen?"
'Trage besluitvorming is stagnatie'
De coalitie heeft nu maar een meerderheid van één zetel. Volgens Schneiders is het dan heel belangrijk dat de verhoudingen tussen de oppositie en coalitie goed zijn. "Niemand is gebaat bij polarisatie en in een democratie geldt: de meeste stemmen gelden."
"Als partijen blijven vasthouden aan hun standpunten, lukt het niet meer om tot een meerderheid te komen die nodig is om een besluit te nemen." En dat kan leiden tot trage besluitvorming: "Dat het oplossen van problemen in de stad op de achtergrond komt."
En kan dat resulteren in een onbestuurbaar Alkmaar? Schneiders: "Absoluut. Als partijen door persoonlijke vetes niet meer het vermogen hebben om over hun eigen schaduw heen te stappen dan dreigt stagnatie. Stilstand is achteruitgang."
'Nog niet echt vertraging'
Op dit moment zal de Alkmaarder nog niet veel merken van de ruzie in de raad, denkt Alkmaars langstzittende raadslid (28 jaar) Maya Bolte (van coalitiepartij Leefbaar Alkmaar). "We zijn net uit de startblokken en ik heb nog niet echt vertraging gemerkt. Maar goed voor de sfeer is dit allemaal niet."
"Je moet elkaar wat gunnen en mensen moeten ook een keer een stapje terug willen doen"
De vraag is of een aangekondigd onafhankelijk onderzoek en een externe vertrouwenspersoon de sleutel zijn tot pais en vree. "Het lijkt me zinnig", aldus 'dokter' Schneiders. "Maar nog beter is om bij de start van zo'n raadsperiode elkaar in de ogen te kijken en duidelijke afspraken te maken over omgangsvormen: wat is wenselijk en onwenselijk gedrag? Benoem alles. Zo kan een burgemeester daar ook op aansturen."
Aalberts denkt dat heel duidelijk moet worden gemaakt waar deze onenigheid over gaat. "Echt inhoudelijk benoemen wat er speelt. Maar in de raad is iedereen partij, dus ik denk dat er een extern geweten moet zijn, met autoriteit, die zegt: waarom zitten jullie hier?"
Rariteitenkabinet in Alkmaar
Politiek onderzoeker Aalberts denkt wel dat weinig 'normale Alkmaarders' deze politieke rel überhaupt nog kunnen volgen. "Die zegt dit en die zegt dat, eigenlijk is het onzin om dat op te schrijven. Pas als het over de grote thema's gaat die in Alkmaar spelen, zal het de inwoner aanspreken. Het enige wat je door deze berichten krijgt, is dat mensen misschien gaan denken dat er een soort rariteitenkabinet aan de macht is."
Nestor Bolte: "Ik weet niet of de maatregelen die nu zijn aangekondigd zaligmakend zijn. Ik zie liever dat iedereen hier een streep onder zet. We moeten normaal met elkaar om kunnen gaan, je moet elkaar wat gunnen en mensen moeten ook een keer een stapje terug willen doen. En ik ga geen namen noemen, dit geldt voor alle kanten. Dit kan zo niet doorgaan. We moeten een stad besturen."
💬 Wil je niets missen uit Alkmaar en omgeving?
- Blijf op de hoogte via NHNieuws.nl/Alkmaar
- Reageer, discussieer en deel jouw nieuws in de Facebookgroep 'Nieuws uit Alkmaar en omgeving'
- Mail je tips naar [email protected]
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]