Hoe een megabui ons een jaar geleden overviel met wateroverlast en flinke schade tot gevolg

Om 17.00 uur trekken de eerste buien onze provincie binnen bij Velsen en Bloemendaal: daar valt al meer dan dubbel zo veel als voorspeld. Dat wordt door het Hoogheemraadschap wel opgemerkt: het peil van het water van de Schermerboezem – hierin wordt overtollig water uit de polder opgevangen – wordt voor de zekerheid door hen verlaagd met een centimeter.

Wegdrijvende auto's

Maar dan moet het echte hoogtepunt van de buien moet nog komen. Om 18.00 uur gaat het los, vooral in de kustregio: er valt maar liefst 80 à 90 millimet regen ten noorden van de Schagerbrug, tussen Bergen en Groet in één uur 70 à 80 millimeter. Dat er in zo'n korte tijd zoveel water valt is een unicum dat maar zelden voorkomt.

De eerste kiekjes van de effecten van al dat gevallen hemelwater verschijnen al snel: de straten stroomden vol. Het winkelcentrum Geesterduin in Castricum liep deels onder. En ook de vloer van verpleeghuis de Haemstede in Bergen overstroomde. Vanaf 18.00 uur gold dan ook code oranje in de provincie.

Bekijk hier de beelden van de wateroverlast. Tekst gaat verder.

De gevolgen van de hevige buien blijven zich opstapelen: het Alkmaarse ziekenhuis last twee uur lang een patiëntenstop uit veiligheidsoverwegingen. Op meerdere plekken is daar wateroverlast, zo spuit er enorm veel water uit een buis onder het plafond. Als de situatie onder controle is, gaat de Spoedeisende Hulp weer open en kunnen er weer patiënten worden opgenomen.

Om 19.00 uur wordt de regen wat minder, en een half uur later verlaagt het Hoogheemraadschap opnieuw het peil van de Schermerboezem. Ditmaal met drie centimeter, anticiperend op een stijging van de waterstand. Hoeveel neerslag er dan al gevallen is, weet men nog niet.

Lees verder onder het artikel. 

Om 20.00 uur is het – behalve in West-Friesland – droog. Binnen drie uur is er in onze provincie 4 á 5 keer zoveel regen gevallen als voorspeld. Vegelijkbaar met wat er normaal in de hele maand juni valt. Er zijn tussen 18.00 en 20.00 uur bij de Veiligheidsregio meer dan 250 meldingen binnengekomen over ondergelopen kelders, straten en panden in onder meer Castricum, Alkmaar, Egmond en Warmenhuizen.

Zwemmen in rioolwater?

In Alkmaar wordt er ook pret aan het water beleefd: in de ondergelopen tunnel van de spoorbrug zwemmen de inwoners van de stad in water van wel een meter diep. Maar of dat wel zo verstandig is, is de vraag. In het water kunnen namelijk poepbacteriën zitten, omdat ook het riool is overgelopen.

Bekijk hier de zwemreportage van NH Nieuws. Tekst gaat verder.

Mensen die aan de Koningsweg wonen, krijgen te maken met een vieze derrie die hun huis binnenstroomt. "Ik weet niet wat het is, maar volgens mij komt het uit de plee", aldus een bewoner.

Hoewel in overleg met de GGD het spelen in het water niet af wordt geraden, komt er in oktober achteraf een rapport waarin de Veiligheidsregio schrijft dat dat volgende keer wél moet gebeuren: "Inwoners toonden zich onvoldoende bewust van de risico's van lopen/zwemmen in ondergelopen straten en tunnels."

Pompen

Ondertussen zijn er ook meerdere polders ondergelopen. Er worden extra pompen geplaatst op vrijdagavond en zaterdagochtend, bij de Egmondermeer, Sammerpolder en Valkkoog. Ook zetten boeren zelf pompen in.

Maar aan de regen is nog geen eind gekomen. Op zaterdag is het hard werken om al het water weg te laten stromen. Vooral tussen Egmond en Alkmaar staat de boezem hoog. De bloembollen van boer Willem Valkering bij Egmond aan den Hoef, die volledig onder water staan, lijken even gered. Maar in de nacht valt er weer nieuwe regen, die ervoor zorgt dat de situatie net zo erg is als vóór het pompen.

Volgens veel boeren heeft het Hoogheemraadschap te laat ingegrepen. Valkering reageert geëmotioneerd voor de camera van NH Nieuws over zijn ondergelopen land en verloren oogst:  "Ik heb nu een verloren gevoel, ik zie het heel somber in."

Bekijk hier hoe het er op het land van boer Valkering aan toe was. Tekst loopt door.

Een paar dagen later is al het water weggepompt. Maar veel mensen blijven achter met een enorme kater. Behalve dat ze schade hebben opgelopen, wordt die ook nog eens niet vergoed omdat er sprake is van overmacht. 

Er volgt een uitgebreide evaluatie. Conclusie: het overzicht ontbrak en er had verder opgeschaald moeten worden om de regie weer in handen te krijgen. Maar de boodschap was ook dat er hoe dan ook enorme schade was opgetreden. 

De grote vraag is wat we nu een jaar later hebben geleerd van dit natuurgeweld. Zijn we beter voorbereid? Op die vragen kregen we antwoord van Klazien Hartog, bestuurder van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.