Impulsief brein vs. traag beleid: zo houd je jongeren betrokken bij hun leefomgeving

Dat zegt de oprichter van Future Face, Jashin Baroud (38) tegen NH Nieuws. "Er zijn heel veel procedures, regels en richtlijnen. Voor jongeren zijn die vaak moeilijk te begrijpen. Het moet makkelijk zijn, simpel. Ze hebben een ingeving en daarmee willen ze direct aan de slag. Het liefst vandaag natuurlijk."  

Je kunt het de jongeren niet kwalijk nemen, benadrukt Anita Kraak van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) in gesprek met NH Nieuws. "Het brein van jongeren is ingesteld op snel resultaat, terwijl beleidsprocedures vaak lang duren."

Kennisinstituut Movisie concludeert dat gemeenten jongeren wel willen betrekken, maar er regelmatig sprake is van koudwatervrees. Het NJi biedt beleidsmakers daarom handvatten om samen met jongeren een balans te vinden tussen de leefwereld van de jeugd en de beleidswerkelijkheid. 

Grip op leven

Want juist door de jeugd te laten meebeslissen over voor hen belangrijke zaken, geef je ze het gevoel ertoe te doen en stimuleer je ze grip op hun leven te houden, vertelt Kraak. En dat niet alleen, ze voelen vaak ook een grotere verantwoordelijkheid voor de maatschappij en de samenleving.

Neem de coronacrisis: hoewel de leefwereld van veel jongeren drastisch werd ingeperkt door de coronaregels, voelden ze zich onvoldoende gehoord, stelt het NJi. Maatregelen (en de mogelijke gevolgen ervan) werden niet vooraf met jongeren besproken, waardoor ze zich geen eigenaar voelden en minder geneigd waren de maatregelen na te leven.

Ook Future Face heeft eigenaarschap hoog in het vaandel staan, vertelt oprichter Baroud. "Jongeren willen echt het gevoel hebben dat ze ergens onderdeel van zijn. Bijvoorbeeld van een organisatie of een project. Dus dat gevoel moet je creëren door heel transparant te communiceren."

Een van de jongeren die door Future Face wordt begeleid is de 19-jarige Omran Baikari. "Wat ik goed vind, is het structureel aandacht geven aan het idee. Ik snap goed dat een idee soms niet in een maandje gecreëerd kan worden. Maar jongeren regelmatig op de hoogte houden is heel belangrijk, zodat ze niet afhaken."  

Veel beleidsmakers willen jongeren graag betrekken, maar worstelen met de vraag hoe ze dat moeten doen, zegt Kraak van het Nederlands Jeugdinstituut. En dan komen de handvatten van het NJi  goed van pas.

Veel beleidsmakers praten over het algemeen gemakkelijker over jongeren dan met jongeren, schrijft het NJi. Maar juist door jongeren te laten meedenken over complexe zaken, leer je hen te dealen met de ups en downs in het leven, zegt Anita Kraak. "En dat de dingen in het leven niet altijd maakbaar zijn." Bovendien garanderen gemeenten daarmee dat hun beleid in zekere mate aansluit op de belevingswereld van jongeren. 

Waken voor youthwashing

Verder stelt het NJi dat beleidsmakers niet alleen moeten doen alsof ze naar jongeren luisteren, maar daadwerkelijke en oprechte belangstelling tonen. Als beleidsmakers alleen naar jongeren luisteren om achteraf te kunnen zeggen dat ze naar jongeren hebben geluisterd, is er sprake van youthwashing. Daarvoor moeten beleidsmakers waken, stelt het NJi.  Daarbij moeten beleidsmakers en jongeren gelijkwaardig het gesprek ingaan en moet er transparantie zijn over de bedoelingen van de partijen. 

Volgens Kraak is het voor een succesvol participatietraject van belang dat de gezamenlijke ambities goed voor ogen worden gehouden. "Waarom willen we dit en wat kunnen we nu al samen doen om daaraan bij te dragen?" 

Zoethoudertje

Ook moeten gemeenten (of andere overheden) meer doen om initiatiefnemers langer aangehaakt te houden, vindt Kraak. Zo hebben Tijn van Elst (15) en Sem Annes (17) uit Amstelveen drie jaar moeten wachten op hun skatepark, maar had de gemeente hen in die periode best een tijdelijk alternatief kunnen bieden. 

"Je hebt niet meteen een skatebaan, maar je kan op korte termijn in de wijk, met sportverenigingen en clubs of met jongerenwerk dingen organiseren. Ondertussen werk je op de lange termijn door aan het realiseren van het daadwerkelijke plan."

Volgens Kraak moeten overheden proberen alle jongeren te bereiken, door ze tijdens hun dagelijks bezigheden op te zoeken. Bijvoorbeeld op straat, in de wijk, op school, bij sportlocaties en jongerenwerk of de online wereld.

Ook een jongerenpanel, zoals in de gemeente Hoorn, kan uitkomst bieden, vertelt Kraak. Dat jongeren niet eenmalig maar regelmatig om advies wordt gevraagd. "Het is een investering, maar levert aan het einde van de streep veel op."