Een nieuw programma moet de provincie als toezichthouder van Tata nieuwe wapens geven om overlast van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) in te dammen voor omwonenden van de fabriek. Als Tata Steel zich niet aan de eigen plannen uit de Roadmap houdt om de schadelijke uitstoot te verminderen, kan de provincie Tata straks straffen.
RIVM concludeerde onlangs in twee rapporten dat Tata zorgt voor een schadelijke hoeveelheid van PAK's (kankerverwekkende stoffen) en lood in de regio. Die stoffen zorgen voor een verhoogde kans op kanker en hersenschade. Ook concludeerde het RIVM dat de uitstoot van sommige stoffen veel groter is dan Tata zelf dacht.
Dat moet anders, vinden velen, inclusief Tata Steel zelf. In de zogenaamde Roadmap Plus staan plannen van Tata Steel zelf om de overlast van geluid, geur én die schadelijke stoffen in de omgeving terug te brengen. In 2025 moet dat project afgerond zijn. Een groot deel van die plannen is 'bovenwettelijk', Tata is er niet toe verplicht door een wet of een vergunning.
Dat verandert nu deels. Vanwege landelijke afspraken moest Tata Steel, net als andere Nederlandse bedrijven, een zogenaamd 'Vermijdings- en reductieprogramma ZZS' indienen om de uitstoot terug te brengen. Afgelopen week heeft de provincie, die toezicht houdt op Tata, dat plan beoordeeld en geaccepteerd, ondanks dat er nog een paar losse eindjes aan zitten.
Door het programma zijn sommige maatregelen uit de Roadmap om de uitstoot van de PAK's, lood en andere zware metalen terug te dringen, niet maar alleen een sympathiek streven van Tata Steel; ze zijn nu ook verplicht.
Vooruitgang op papier
Dat kan worden gezien als een stap vooruit. Tegelijkertijd verandert er in de praktijk nu niets voor omwonenden. De uitstoot of plannen van het bedrijf blijven hetzelfde. Het is voorlopig vooral vooruitgang op papier.
Volgend jaar moeten de meeste plannen uit de Roadmap afgerond zijn. Omdat die door het ZZS-reductieprogramma nu dus verplicht zijn, kan de provincie Tata Steel straffen als de uitstoot straks niet verminderd is.
Voeten in de aarde
En hoewel dat misschien een kleine verbetering lijkt, had die nogal wat voeten in de aarde. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (ODNZKG), die toezicht houdt op Tata namens de provincie, moet zich soms voelen als iemand in een droom die heel hard probeert te rennen, maar slechts moeizaam het ene been voor het andere krijgt.
De dienst wíl misschien wel snel veel strengere regels voor Tata opstellen, maar dat kan soms simpelweg niet, door allerlei landelijke of Europese uitstootnormen, wetten en toetsingskaders, of verrassend genoeg, een gebrek eraan.
De ODNZKG wilde het ZZS-reductieplan zo snel mogelijk beoordelen, laat hij weten: "De dienst acht het onverantwoord daar gezien de zware belasting van het gebied rondom de staalfabriek mee te wachten."
Maar gemakkelijk was dat niet: ondanks dat Tata dit reductieprogramma verplicht moest inleveren, had de ODNZKG nog niet alle juiste instrumenten om het ook goed te kunnen beoordelen. Een zogenaamd 'landelijk toetsingskader' om de ZZS-plannen van Nederlandse bedrijven in het algemeen te kunnen controleren, ontbreekt nog.
Daarom heeft de ODNZKG zo goed en kwaad als het kan samen met andere omgevingsdiensten en de landelijke Inspectie Leefomgeving &Transport (IL&T) zelf een kader gemaakt, en Tata's programma beoordeeld.
Normen bestaan nog niet
Maar daarmee waren niet alle problemen opgelost. ODNZKG wil Tata voor alle verschillende ZZS een passende norm opleggen. Daarvoor moeten het Rijk en het RIVM per stof een 'maximaal toelaatbaar risiconiveau' bepalen.
Dat is volgens de provincie voor "de meeste ZZS" nog niet gebeurd, ondanks dat dat cruciaal is om Tata aan normen uit de vergunning te kunnen houden. De provincie zegt er in aanvulling van het programma bij het Rijk en het RIVM erop te blijven aandringen om met spoed normen af te leiden.
De 'gewone' IJmonder ondervindt gezondheidsrisico's
De vergroenings- en verschoningsslag is al een tijdje duidelijk ingezet, met de verschoningsplannen voor de korte termijn uit de Roadmap, en de bouw van nieuwe, schone fabrieken volgens 'de waterstofroute'.
En dat is volgens velen aan de ene kant een goede zaak. Maar of de plannen op tijd (zijn ge)komen, daarover is veel discussie.
Critici vinden dat ook kortetermijnplannen te veel tijd vergen: totdat de Roadmap in 2025 volledig uitgevoerd is, en tot de 'waterstofroute' in 2050 volledig is afgelegd, ondervinden de 'gewone' IJmonders nog steeds gezondheidsrisico's door onder andere ZZS afkomstig van het fabrieksterrein.
Meer nieuws uit de IJmond?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de IJmond. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/IJmond
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]