Tom (33) en Charlotte (32): 'Nieuwe Tata-filter goede maatregel, maar ook hallelujah-verhaal'

Inmiddels heeft het bedrijf al aardig wat doelen weten te bereiken uit het plan om geur- en stofoverlast voor de omgeving op korte termijn drastisch te verminderen.

Zo presenteerde het bedrijf gisteren trots een nieuwgebouwde filterinstallatie bij de zogenaamde koudbandwalserij. Daar worden plakken staal tot de juiste dikte gerold, zodat er drankblikjes, auto's en vele andere dingen voor dagelijks gebruik van gemaakt kunnen worden. De uitstoot van PAK's (kankerverwekkende stoffen, red.) van de walserij wordt met de nieuwe installatie aan banden gelegd.

Met eigen ogen zien

En zo'n succesje viert Tata Steel graag. Woensdag geeft onder andere directeur Hans van den Berg in de Tweede Kamer tekst en uitleg over het andere plan, de zogenaamde 'waterstofroute'. Dat moet ervoor zorgen dat Tata Steel op lange termijn concurrerend blijft op de wereldstaalmarkt, maar in 2050 ook geen CO2 meer uitstoot.

Het in Castricum wonende stel Horn en Roosen wil het terrein en die nieuwe maatregelen wel eens met eigen ogen zien, niet in de laatste plaats omdat Roosen in Tata Steel een mooi scriptieonderwerp ziet voor haar master Duurzaamheid:

"Voor een goed onderzoek moet ik wel alle kanten van het verhaal kennen. Zeker omdat ik denk dat ondanks de verdeelde meningen, de doelen van de verschillende partijen wel hetzelfde zijn: zoals een gezond leven, maar ook genoeg werkgelegenheid."

En dus zetten de twee de rode helmen over hun lange haren, en trekken zij de iets vaalrodere beschermingsjassen aan. Ze krijgen, net als een handvol geïnteresseerde oud-medewerkers en andere belangstellende omwonenden, een rondleiding langs de nieuwe installatie, en daarna het hele fabrieksterrein.

Voordat de twee bijna-volle bussen vertrekken, is er een inleidend praatje in de ruime Brederodezaal naast het Dudokhuis. 'In 2022, na de komst van deze nieuwe filter en andere maatregelen, is de PAK-uitstoot van het Tata-terrein vijftig procent lager dan eerder', horen de bezoekers daar.

'Een beetje onduidelijk hoe het echt zit'

"En zijn dat jullie cijfers, of die van het RIVM?", vraagt Roosen als de microfoon rondgaat voor vragen. Het blijken Tata's eigen cijfers. Later zegt ze: "Het blijft toch nog steeds een beetje onduidelijk hoe het nou écht zit met de cijfers."

Na het laatste RIVM-rapport over gezondheid in de IJmond, bleek dat de uitstoot door Tata van sommige stoffen, onder andere de PAK's, veel hoger is dan op basis van Tata-data mag worden verwacht. Maar Tata is wel samen met het RIVM bezig uit te vogelen hoe dat precies zit, belooft het bedrijf de aanwezigen in de Brederodezaal.

Tekst loopt verder.

Roosen heeft na de korte busrit naar de nieuwe filterinstallatie nog meer kritische vragen in petto voor de Tatawerknemers in de herkenbare geel en blauwe pakken. "Wat als er in de koudwalserij nu bijvoorbeeld veel meer staal gaat worden gewalst. Worden er dan nog steeds evenveel PAK's uitgestoten, ondanks de afvang door de filterinstallatie?"

"Nee", is het antwoord van bedrijfschef Lisette Siervogel. "De filter heeft niets met de productie te maken: die blijft hetzelfde. En dit deel was verantwoordelijk voor ongeveer een tiende van de totale PAK's-emissie, nu is dat nul."

Een andere bril

"Maar je blijft je afvragen", zegt de duurzaamheidsstudent, "of er niet vooral iets gedaan moet worden aan die kooksfabriek." Het laatste RIVM-rapport stelde ook vast dat de kooksfabrieken voor het grootste deel van de PAK's-uitstoot zorgen.

Horn heeft zijn zonnebril in de fabriekshal even verruild voor de veiligheidsbril en kijkt verrukt toe hoe een hoge kraan het omhulsel van een gloeiend hete staalrol tilt. "We hebben een heleboel vragen over de cijfers en de plannen, maar als je dit ziet, snap je wel dat het heel gaaf is hier te werken, dat je dit zelf máákt."