Economische impact inval Oekraïne valt nog mee: "Maar dit gaat alle bedrijven raken"

Een woordvoerder van MKB-Nederland merkt op dat het in dit stadium vrijwel onmogelijk is om aan te geven wat de oorlog in Oekraïne specifiek voor Noord-Hollandse bedrijven betekent. "Maar dit gaat alle bedrijven uiteindelijk raken, direct of indirect."

Het Westen en Rusland stonden al eerder lijnrecht tegenover elkaar, in 2014 nadat Rusland De Krim had geannexeerd. De Amerikaanse en Europese sancties die hierop volgden, hebben een duidelijk effect gehad op de handel met Rusland. De Nederlandse export naar Rusland halveerde bijna.

Export van machines

Nederland exporteert vooral machines naar Rusland, maar Rusland is voor Nederland geen grote afzetmarkt. Ter verduidelijking: een kwart van alle export van Nederland naar Rusland bestaat uit machines, maar de Russische markt beslaat slechts 1,2 procent van de totale Nederlandse export van machines wereldwijd. Dit blijkt uit cijfers van Eurostat. 

Noord-Holland heeft geen groot aandeel in de machine-export in Nederland en dus valt er in deze sector nog weinig te merken van de crisis. De meeste exporteurs zitten in Noord-Brabant, laat een woordvoerder van H&G exporttractors in Callantsoog weten.

"We merken er nog maar weinig van, maar we maken ons er wel zorgen om", vertelt Kees van Diepen van Konijn Bouwmachines in Uitgeest. "Maar het heeft nu niet gelijk effect, de oorlog begon nog maar vijf dagen geleden natuurlijk." Het wordt wel al snel een groter probleem als de oorlog ook invloed heeft op de omringende landen, zoals Polen en Bulgarije. "Daar leveren wij ook aan en als die orders allemaal wegvallen, dan hebben we wel een probleem."

Een woordvoerder van het bedrijf Anema Trucks in Alkmaar laat weten dat hun verkoop aan Oekraïne nu nagenoeg nihil is. "Normaliter zijn jong gebruikte DAF-trekkers zeer in trek en de verwachting is dat zo gauw de oorlog voorbij is de normale vraag naar deze en gebruikte bouwmachines zal overstijgen."

Transport en Logistiek

De oorlog in Oekraïne en de toenemende spanningen in de omliggende landen zorgen voor problemen in de logistieke sector. De Poolse douane heeft bevestigd dat de grenzen met Oekraïne open zijn. Wel moeten chauffeurs rekening houden met vertraging. De grens met Moldavië is open, die met Transnistrië is dat niet. Dit meldt organisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN). 

Binnen het wegvervoer dreigt een tekort aan chauffeurs de aankomende periode, meldt TLN. Veel bedrijven in Midden- en Oost-Europa maken gebruik van Oekraïense chauffeurs. Deze worden momenteel opgeroepen voor militaire operaties.

Hout- en bouwsector

Noord-Holland telt meer dan 41 duizend bouwbedrijven en is, na zakelijke dienstverlening en detailhandel, de grootste sector in Noord-Holland. Dit blijkt uit cijfers van BoldData. Veel van het hout dat wij gebruiken in de bouw en voor pallets komt uit Rusland en Oekraïne.  

"Wij hebben al berichten gehad van leveranciers die de aankomende weken niet meer kunnen leveren", vertelt Frank Bennemeers van Palletcentrale Noord-Holland. "Nu komt er niks meer binnen. Er zijn geen vrachtwagenchauffeurs meer, er is geen benzine meer en de Swift is eraf gehaald, dus je kan niet meer betalen."

Het hout komt voornamelijk uit Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland. Frank koopt het in via houthandelaren in die regio. Het wordt daar verwerkt, maar ook de stammen (het 'rondhout') komen daar vandaan. "Dus ik kan ook niet bij zagerijen in Duitsland bestellen. Die zeggen geen planken te kunnen leveren, want ze krijgen geen rondhout meer binnen."

De houtprijs schiet omhoog, volgens Frank. "Het aanbod neemt snel af, en de transportkosten nemen alleen maar toe. De offertes die ik nu binnenkrijg zijn al aanzienlijk hoger dan vorige week."

Bakkers en brouwerijen

Rusland en Oekraïne zijn twee mondiale topproducenten van tarwe, maar tot nu toe is nog niet duidelijk welke gevolgen deze oorlog in ‘de graanschuur van Europa’ zal hebben. Veel hangt nog af van de sancties tegen Rusland. Wat wel duidelijk is, is dat Nederland niet haar tarwe en graan uit Rusland of Oekraïne haalt.

Wij importeren ons graan en tarwe voornamelijk uit Frankrijk en Duitsland. "En bovendien is de oogst voor dit jaar al binnen", vertelt Meint Waterlander van het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK). De crisis heeft tot nu toe dan ook nog weinig invloed op de Nederlandse bierbrouwers.

Ook bij de bakkers heerst er nog geen paniek, vertelt Wim Kannegieter, de directeur van de Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij. In Noord-Holland zitten 720 bakkers gevestigd, 19% van het totaal in Nederland, blijkt uit cijfers van CBS uit 2021.

"Wij krijgen nu nog geen signalen van problemen met beschikbaarheid", vertelt Kannegieter aan NH Nieuws. "Frankrijk en Duitsland zijn voor ons echt het belangrijkst, maar Oekraïne is zeker een subtopper. Een soort AZ in Noord-Holland."

Volgens Kannegieter is het niet zo dat we het komend jaar geen brood meer kunnen eten. De silo's in West-Europa staan nog vol met de graanoogst van het afgelopen jaar en daar kunnen we nog wel even op teren. "Maar richting het voorjaar en de zomer kan het wel voor problemen zorgen." Er wordt namelijk wel gerekend op het graan uit Oekraïne in de toekomst. "En als dat door de oorlog niet beschikbaar is voor ons, dan is dat wel een probleem", concludeert Kannegieter.

De crisis in Oekraïne kan kopers ertoe dwingen over te stappen naar tarwe van andere origine, voornamelijk uit de EU. Dat zou wel weer een opsteker zijn voor de Europese export. 

Bloemenhandel

Ook voor de bloemenkwekers in Noord-Holland zijn het onzekere dagen. Ze vrezen bijvoorbeeld dat Rusland hun producten zal gaan boycotten als reactie op de sancties van de EU in de Oekraïne-crisis.

Ook tulpenkweker Arjan Smit uit Spierdijk houdt het nieuws nauwlettend in de gaten. "We hebben corona achter de rug en nu deze crisissituatie, laten we het niet moeilijker maken dan het al is." 

In Anna Paulowna worden de consequenties op de bloemensector met spanning afgewacht.  "Ik weet niet wat voor effect dat gaat hebben op de handelsbetrekkingen", vertelt Leo Kapiteyn, sales manager van bloemenbollenkwekerij en exporteur Kapiteyn uit Breezand. Hoewel de toekomst op het gebied van export nog onzeker is voor het bedrijf, is dat niet zijn grootste zorg. "De handel is natuurlijk ook erg belangrijk, maar de menselijke factor gaat voor", aldus Kapiteyn.