Er is veel verdeeldheid onder Noord-Hollanders als het gaat om de vraag of zij zich de afgelopen vier jaar goed vertegenwoordigd voelden door hun gekozen lokale partij. Dat blijkt uit onderzoek van Kieskompas in opdracht van NH Nieuws. Een kleine meerderheid zegt dat die vertegenwoordiging beter had gekund. Een groot deel reageert neutraal. Hoe kan het dat de vraag niet massaal met 'mee eens' is beantwoord?
Een kleine meerderheid, circa 33 procent, geeft aan zich de afgelopen vier jaar onvoldoende vertegenwoordigd te hebben gevoeld door hun gekozen lokale partij. Ongeveer 29 procent zegt hier neutraal in te staan en circa 21 procent vindt dat zij wel goed zijn vertegenwoordigd.
Stella de Swart is spreker en raadgever op het gebied van armoede, schuldenen ernstige geldnood. Vanuit haar functie heeft zich zich verdiept in het onderwerp 'de kloof tussen burger en overheid'. Dat er zo verdeeld is gereageerd, verbaast haar niet. Veel mensen vinden het volgens haar moeilijk om een bepaalde mening te vormen, omdat zij onvoldoende op de hoogte zijn van wie er in hun gemeenteraad zit en wat zij doen.
Onvoldoende zichtbaar
Mensen zien volgens haar onvoldoende het positieve resultaat van hun stem terug. "Als je bijvoorbeeld kijkt naar het programma BOOS van Tim Hofman dan vertegenwoordigt hij dus heel duidelijk iets dat aan de kaak wordt gesteld. Dit heeft tot gevolg dat mensen zich gehoord, met hem verbonden en daarmee ook vertegenwoordigd voelen. In veel gemeenteraden is dat niet het geval."
Tom Louwerse, universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit Leiden denkt dat mensen slecht een mening kunnen vormen, omdat het ontbreekt aan informatie over lokale politiek. "In de landelijke media wordt er buiten verkiezingstijd om weinig aandacht aan besteed en in veel provincies en gemeenten ontbreekt het aan goede lokale nieuwsmedia."
Politiek-onderzoeker Lisanne Blok bevestigt dit, maar vult aan dat het voor inwoners mogelijk ook moeilijk is doordat de verhoudingen tussen burger en overheid de afgelopen jaren door diverse gebeurtenissen zijn verstoord. Denk bijvoorbeeld aan de decentralisatie.
"Hierdoor hebben gemeenten veel meer taken op hun bordje gekregen, waardoor zij vaak financieel genoodzaakt waren om samen te werken met andere gemeenten. Ook werden in coronatijd veel beslissingen genomen vanuit de landelijke overheidheid." Beide kwesties hebben gemeenten in de afgelopen jaren minder autonoom gemaakt, waardoor gemeenten mogelijk minder zichtbaar werden in het uitoefenen van hun functie.
Als het aan De Swart ligt, gaan de aankomende politici veel meer de straat op. "Nu met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht, zijn ze opeens heel zichtbaar, maar dit zou het hele jaar door zo moeten zijn.” Daarnaast mag er volgens haar veel meer gebruik worden gemaakt van kennis uit de maatschappij. “Ga met lokale ondernemers, winkeliers en bewoners in gesprek."
Zware taak
Maar volgens De Blok is deze wens voor veel politici moeilijk te realiseren. "Het is vaak al lastig om de kandidatenlijst van een partij rond te krijgen. Veel mensen zien een toekomst in de gemeenteraad niet zitten. Het is een zware taak waar weinig financiële vergoeding tegenover staat."
Wel denkt De Blok dat politici zich meer mogen onderscheiden van de landelijke politiek. Je ziet namelijk dat tevredenheid op lokaal niveau nu vaak gelijk loopt met de landelijke trend. “Door zich goed te onderscheiden, dus door bijvoorbeeld echt hele lokale kwesties aan te halen, kun je dit patroon mogelijk doorbreken.”
De Swart vindt dat politici zich veel meer moeten inleven in hun inwoners. “Vaak hebben lokale politici geen idee wat mensen die hulpbehoevend zijn moeten doorstaan. Hierdoor voelen mensen zich niet optimaal vertegenwoordigd.”
Volgens haar kunnen initiatieven als de serious game Wakker! hieraan een bijdrage leveren. Door de game te spelen, kunnen gemeenten meemaken hoe inwoners de processen rondom werk en inkomen in de praktijk ervaren.
"Of open bijvoorbeeld een Luisterloket op een plek waar mensen graag naartoe gaan, dus niet een saai buurtcentrum. Politici kunnen daar dan regelmatig een bezoekje brengen en met een diverse groep mensen over specifieke onderwerpen in gesprek gaan. En laten zien waar ze aan werken en wat ze al hebben gedaan."
"Deze gegevens zijn gebaseerd op online onderzoek van het onderzoeksinstituut Kieskompas. Het onderzoek is een representatieve steekproef onder 6795 inwoners van Noord-Holland tussen 5 januari 2022 en 13 januari 2022. Afwijkingen tussen de samenstellingen van de steekproef en de samenstelling in Noord-Holland zijn op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, etniciteit en stemgedrag bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen door middel van een weging gecorrigeerd."
Bekijk hier de volledige verantwoording van Kieskompas.