Tuinders zijn bang dat zij straks de dupe zijn van ondergrondse zoutwaterberging in Andijk

Eind juni werd bekend dat PWN bezig is met een aparte vergunning voor de grootschalige opslag van zout afvalwater in de bodem. Het drinkwaterbedrijf wil het afvalwater namelijk niet terug lozen in het IJsselmeer. Om die reden wil PWN het achtergebleven water dieper in de bodem infiltreren. Het drinkwaterbedrijf is vanaf 2011 aan het onderzoeken hoe ze dat afval met de best beschikbare techniek kunnen verwerken of hergebruiken, aldus het college.

Geen landbouweffectenrapport

Maar daar zijn de agrariërs niet zo blij mee. Het productiegebied in Andijk is ontzettend goed, zo vertelt LTO-voorzitter Trude Buysman. "Dat geldt vooral voor bloemkool en broccoli, maar ook voor lelies en tulpen. Maar als het zoutgehalte in de bodem omhoog gaat, dan kan dat niet meer. Als we de gewassen beregenen met het water uit de sloot, maar de EC-waarden zijn te hoog door bijvoorbeeld het injecteren van zoutwater door PWN, dan kan het product worden afgekeurd. Bij elk product moeten we de EC-waarden doorgeven aan de winkel waar het product ligt", aldus Buysman. Daarbij kan de grond door zoute kwellen niet meer geschikt zijn voor akker- of tuinbouw.

Ook is er volgens Buysman, die de belangen behartigt voor de agrarische sector in West-Friesland, geen landbouweffectenrapport gemaakt. Als het aan LTO Noord ligt, wordt er alsnog een nulmeting gedaan. "Ook moet het proces de komende 20 jaar worden gemonitord om te onderzoeken of er veranderingen plaatsvinden in de EC-waarden in de bodem en sloten", zegt ze.

De zorgen zijn groot, maar dat is niet het enige waar PWN rekening mee moet houden, vindt Buysman. "We hebben op veel plaatsen last van zoute kwel. Wat als dat met elkaar in verbinding komt, waardoor zoute kwellen alleen maar erger kunnen worden, wat zijn dan de gevolgen?"

Angsten voor milieueffecten

Net als de Andijkers zelf, vraagt Buysman zich af of het gewicht van de grote hoeveelheid afvalwater geen milieueffecten heeft voor de grond. Volgens haar bestaat er een kans dat de grond kan inzakken. Ook is ze bang dat de grond vervuild raakt en dat er aardbevingen of trillingen kunnen ontstaan. "Misschien is dat wel helemaal niet aan de orde, maar dan willen we dat wel op papier hebben. We gaan alles kritisch bekijken en bestuderen", zegt ze.

Maar ook aquathermie, waar tientallen agrariërs in West-Friesland mee aan de slag zijn gegaan om hun boerenbedrijf te kunnen verduurzamen, komt in gevaar. Buysman: "Daar zijn ze het meeste bang voor, dat ze geen vergunningen meer kunnen krijgen. Maar ook dat de grondtemperatuur op die laag verandert. Zoutwater is kouder, waardoor de opgeslagen warmte minder bruikbaar is. PWN boort namelijk in dezelfde laag."

En als agrariërs geen vergunningen meer kunnen krijgen, kunnen ze de energietransitie niet meer behalen. "Omdat het gebied waar PWN mag infiltreren, is afgekaderd in het gebied waar ze hun gewassen of tulpen verbouwen. En dan moeten we naar andere oplossingen kijken die duurder kunnen uitvallen."

Datacenters

Ook levert PWN (drink)water in de gemeente Hollands Kroon, waar plannen liggen voor nieuwe datacenters. De komst hiervan betekent dat er 10 miljoen kuub drinkwater aan koelwater per jaar nodig zal zijn. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de provincie.

Dat wekt zorgen, merkt Buysman. Twee bestaande datacenters in de gemeente verbruiken alleen al - naar schatting van ambtenaren - 525 kuub drinkwater per uur (een zwembad van 25 meter bevat bijvoorbeeld 450 kuub water). Per jaar zou dat bijna 5 miljoen kuub zijn, berekenden ze. "Hoeveel meer water wordt er gemaakt, zodat bedrijven als Google en Microsoft hun apparatuur kunnen blijven koelen? Doordat PWN meer zoetwater moet maken, terwijl we al krap zitten met de hoeveelheid zoetwater, moet het opgevangen water steeds worden ontzout, waarna het zoute afvalwater weer in de bodem wordt gepompt. Wat betekent dat voor ons?"