Natuurlijk Noord-Holland: de duinen staan vol met paddenstoelen!

"Wat wij als paddenstoel zien is eigenlijk het topje van een ijsberg", legt Cindy uit. "Het grootste deel van de zwam leeft onder de grond of in een boom." Bij een omgevallen boomstam waar de schors van is losgekomen, zien we zwarte draden over de stam lopen. "Dit is het mycelium, de eigenlijke zwam of schimmel. Die kan heel groot zijn. Wij zien dat niet. Alleen als daaruit een paddenstoel verschijnt, hebben we het in de gaten."

Bij de paddenstoel van een sombere honingzwam staan we even stil. "Deze zwam staat bekend als het allergrootste levende organisme op de wereld. Niet de olifant of de blauwe vinvis. Zelfs niet de woudreuzen uit de jungle of de mammoetbomen in Noord-Amerika, maar deze paddenstoel is de aller, allergrootste! In Noord-Amerika is een exemplaar gevonden van de sombere honingzwam met een mycelium van ruim 9,5 vierkante kilometer groot. Het zou ruim 2500 jaar oud zijn." Welkom in de wondere wereld van zwammen, schimmels en paddenstoelen.

Luguber

Even verderop staan we stil bij een klein klontje waaruit een oranje steeltje groeit van enkele centimeters. "Dit is een rupsendoder." Als we nog eens goed kijken zien we dat het klontje waaruit de paddenstoel groeit het omgekrulde lijfje is van een grote behaarde rups. "Toen deze rups in de grond kroop om te gaan verpoppen activeerde het de sporen van een zwam." Sporen zijn de 'zaadjes' van zwammen en schimmels. "Heel langzaam groeide de zwam in het lichaam van de rups die daardoor is doodgegaan. De zwam eet de rups als het ware van binnenuit op en als de tijd daar is, verschijnt de paddenstoel uit de rups waarna die weer zijn sporen afgeeft aan de lucht.

Het is een luguber verhaal. Als je weet dat sporen van zwammen microscopisch klein zijn en dat wij met iedere ademhaling zelf de sporen van honderden zwammen in onze longen halen hoop je maar dat ons immuunsysteem ons voldoende beschermt. Je moet er niet aan denken dat op de één of andere dag zo'n rupsendoder muteert in een soort die ons opvreet en er 's ochtends een paddenstoel uit je oor groeit.

Uitgestorven

Even later voegt Luc Knijnenberg zich bij ons, hij is een collega-boswachter van Cindy. Luc brengt ons naar een hele bijzondere paddenstoel waarvan men tot voor kort dacht dat ie in Nederland was uitgestorven: de bisschopsmuts. "Een kennis van me tipte me dat hij op social media een foto had gezien die een wandelaar hier had gemaakt van een gekke paddenstoel", vertelt hij. "Die kennis zei me dat het wel eens een bisschopsmuts zou kunnen zijn. Ik verklaarde hem meteen voor gek, want die is hier sinds mensenheugenis niet meer gezien. Maar het was waar: het is een bisschopsmuts!"

Tekst loopt door onder foto's. 

Eigenlijk heeft de paddenstoel in kwestie meer weg van een oliebol op een stokje dan dat van een bisschopsmuts, maar hij staat pontificaal bovenop een dode boomstam. En terwijl we er naar staan te kijken, vindt Cindy even verderop een tweede exemplaar! In één klap is het aantal bekende bisschopsmutsen in Nederland verdubbeld. Met één kanttekening volgens Cindy: "Het kan natuurlijk zijn dat deze twee zwammen voortkomen uit hetzelfde mycelium: dat ze met elkaar verbonden zijn." Dat kan voor ons de pret niet drukken. Wij hebben bisschopsmutsen gezien!