Bioboer over ontbossing door soja in veevoer: "Minder koeien, meer boeren"

Volgens Borst zorgt soja voor energie en eiwitten, waardoor koeien meer melk geven. En hoewel de ontbossing in het buitenland geen nieuw verschijnsel is, blijven wij Nederlanders onderdeel van het probleem, zegt hij.

"De aandacht voor de ontbossing is echt nodig. Als je aan een Nederlander vraagt naar de ontbossing in Brazilië zegt iedereen: 'nee dat kan niet, dat is een schande', maar we dragen er wel met zijn allen aan mee", aldus Borst.

Om de ontbossing tegen te gaan hopen Het Wereld Natuur Fonds en Europese milieuorganisaties op strenge Europese wetgeving. Vorig jaar werd een petitie voor een wet om bossen wereldwijd te beschermen door 1,2 miljoen Europeanen ondertekend. Hoogstwaarschijnlijk komt de Europese Commissie nog voor deze zomer met een wetsvoorstel, schrijft de NOS.

Toen boer Borst in 1991 van school ging en zijn vader op de boerderij hielp werd hem al snel duidelijk dat er sprake was van een scheve balans in natuurlijke grondstoffen. "Op school heb ik geleerd mineralenbalansen te maken. Dat wil zeggen dat je binnen een bedrijf kijkt naar welke natuurlijke grondstoffen er binnen komen door aankoop van voer, stro of andere grondstoffen en daarnaast kijkt naar welke het bedrijf uit gaan: via melk, vlees, stro of mest bijvoorbeeld,", vertelt hij.

Het werd hem duidelijk dat veel grondstoffen het bedrijf binnenkomen en er bijna geen uit gaan. "Dan zie je meteen dat de balans bij een veehouderijbedrijf heel erg scheef ligt. Toen ik dit eenmaal doorhad, ben ik gaan kijken naar de oplossing: geen krachtvoer geven."

Twee kanten aan het sojaverhaal

"Aan de ene kant heb je de ontbossing, aan de andere kant heb je verschraling van grond. Zonder ontbossing, wanneer we het voer ergens anders op duurzame wijze laten telen, loop je tegen het volgende probleem aan: je haalt de natuurlijke grondstoffen uit de grond weg en eindigt met een overschot aan grondstoffen", vertelt Borst.

Als er niet wordt ontbost, maar op duurzame manier voer wordt geteeld, verschraalt ergens anders de grond en eindigt de boer met een mestoverschot. Het mestoverschot zou gecompenseerd kunnen worden, maar ook daar hangt weer een heel proces aan vast. "Fosfaat en stikstof zitten in de plant, dat breng je dan naar de boerderij en voeren wij aan onze dieren. De fosfaat en stikstof komen nauwelijks in het product zelf terecht, in de melk of het vlees, maar in de mest: de mest blijft in Nederland", verduidelijkt Borst.

De mest met fosfaat en stikstof bewerken zou een oplossing kunnen zijn, alleen hangt hier ook een winstgevend aspect aan vast, besluit Borst: "Dan zou je inderdaad de mest moeten composteren en dat is ook weer een heel proces en dan komt de winst niet uit."

Alternatieven 

Het volledig stoppen met de import van soja- of palmproducten lijkt geen uitkomst. Zo meldde Nevedi-directeur Flipsen aan de NOS dat de controle en certificering vanuit Europa hiermee zou wegvallen. Daarnaast zouden de soja- en palmbedrijven die wel al geïnvesteerd hebben in verduurzaming van hun teelten, in de steek gelaten worden.

Borst geeft aan dat we in ieder geval moeten verminderen in het gebruik van soja: "Bedrijven maken dan wel minder winst, maar kunnen deze winst ook ergens anders uit halen. Denk bijvoorbeeld aan het vastelggen van C02, dat de regering daar winst op geeft."

De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij boeren, maar ook bij de regelgeving in Nederland zelf, concludeert Borst. "Nederland is een slim land: er kunnen in principe goede oplossingen en alternatieven worden bedacht om vermindering van soja in veevoer te stimuleren. Uiteindelijk kom je op de volgende landbouwvorm: als je hier het voer niet teelt, moet je hier ook de dieren niet houden."

Wanneer volgens Borst de zuivel duurder wordt gemaakt, zullen deze boeren meer verdienen en zouden zij volgens Borst ook moeten investeren in milieu en minder in krachtvoer. "Ik ben voor meer boeren en minder koeien of varkens: dat klinkt tegenstrijdig, maar daar worden boeren ook gelukkiger van. Dan heb je minder zorg voor beesten, zorg je wel voor je boerderij en verdien je evenveel."