Iets meer jongeren hebben werk, al zijn het er nog minder dan voor de crisis

Het Centraal Bureau voor de statistiek onderzocht de arbeidsdeelname van jongeren voor én tijdens de coronacrisis. Uit het onderzoek kwam naar voren dat in het tweede kwartaal van 2020 de arbeidsdeelname onder jongeren daalde van 65,9 naar 60,3 procent. In totaal nam het aantal werkenden af met 173 duizend. Hiervan waren er 117 duizend 15 tot 25 jaar. 

Toch laten de CBS-cijfers van de laatste maanden van 2020 een positiever beeld zien. In het derde en vierde kwartaal steeg de arbeidsparticipatie onder jongeren namelijk weer. Maar ondanks die stijging, lag de arbeidsparticipatie in het vierde kwartaal (62,7 procent) nog niet op het niveau van een jaar eerder (65,6 procent). 

Minder rooskleurig 

Dat de arbeidsparticipatie onder jongeren nog steeds niet op het gewenste niveau ligt, ziet ook arbeidsmarktadviseur Erik Stam van het UWV. Hij schetst een allesbehalve rooskleurig beeld. Zo laat hij weten dat de procentuele toename van het aantal werkloosheidsuitkeringen aan jongeren tot 27 jaar in de provincie Noord-Holland in januari 2021 op 132 procent lag vergeleken met het jaar daarvoor. 

In absolute aantallen was de toename in Amsterdam het grootst, daar was een toename van 1.663 WW-uitkeringen. Maar niet alleen in Amsterdam groeide het aantal WW-uitkeringen. Naar verhouding is in januari 2021 ook een toename te zien in andere Noord-Hollandse gemeenten. Zoals Amstelveen waar een stijging te zien was van maar liefst 308 procent, Bergen (+ 250 procent), Haarlem (+ 207 procent) en Haarlemmermeer (+174 procent). Hierbij moet wel de kanttekening worden gemaakt dat het bij de gemeente Bergen om relatief lage aantallen gaat. 

Volgens Bas van Weegberg van FNV Young&United, die met zijn vierentwintig jaar zelf nog tot de jonge generatie behoort, speelt het probleem rondom arbeidsparticipatie onder jongeren al langer. En dat is zorgelijk, zegt hij. Hij merkt uit de gesprekken met de jongeren om hem heen dat de situatie voor deze doelgroep steeds nijpender wordt. "Jongeren hebben het heel zwaar. Zij hebben vaak flexibele contracten en zijn daardoor de eerste die er in tijden van crisis uitvliegen. Ook zijn werkgevers huiverig om nieuwe mensen aan te nemen in deze tijd." 

Hij wijst erop dat voor een evenwichtige arbeidsdeelname onder jongeren een gedegen aanpak rondom jeugdwerkloosheid nodig is. Het Rijk kan er volgens hem voor zorgen dat mensen sneller worden aangenomen. Hierbij is volgens hem omscholing een zeer belangrijk onderdeel. "Veel jongeren maken zich zorgen of zij nog wel een toekomst kunnen opbouwen."

Verloren generatie?

Organisatiepsycholoog Jessie Koen, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, laat weten dat die onzekerheid heel veel stress oplevert dat zich kan uiten in hevige klachten. Van burn-out symptomen tot gezondheidsklachten en mentale problemen.

Dat bleek ook wel uit het verhaal van de Westfriese Suus. Eerder vertelde zij aan NH Nieuws dat zij na het verliezen van een baan haar huur niet meer kon betalen, gedwongen bij een vriendin moest inwonen en depressief werd. Dit soort klachten leiden volgens Koen tot vermindering van de cognitieve ruimte, waardoor het ook weer moeilijker is om je op werk en sollicitaties te richten. 

Toch kan volgens de drie deskundigen niet gesproken worden van een verloren generatie. Volgens Koen is het belangrijk dat je het gevoel van onzekerheid wegneemt door vervolgstappen uit te zoeken en actie onderneemt om dat te realiseren. "Hierbij is het belangrijk dat je je niet vastpint op één toekomstdoel." Ook Stam ziet nog de nodige kansen voor jongeren. 

Volgens hem is het belangrijk om al eerder alert te zijn op de mogelijkheden op de arbeidsmarkt, namelijk op het moment dat je een opleiding kiest. "Wij zien bij het UWV grote verschillen tussen opleidingen en carrièrepad." Maar ook hij benadrukt, net als Koen, dat het belangrijk is om meerdere scenario's uit te stippelen. "Het naleven van een droombaan kan iets opleveren, maar je ook beperken in de keuzes." Hier ligt volgens hem een belangrijke taak voor opleidingen, scholen en docenten. "Zij moeten een reëel beeld schetsen."