Vooral jongeren belanden tegenwoordig in de bijstand: "Die vliegen er het eerst uit"

Eerst even wat harde cijfers: in oktober 2019 ontvingen 73.370 Noord-Hollanders een bijstandsuitkering. Een jaar later waren dat er 75.760, een toename van drie procent. En het einde is volgens Van Mulligen nog niet in zicht. "We verwachten niet dat het gaat dalen. Leuker is het helaas niet."

Meer dan de helft van de Noord-Hollandse bijstandsontvangers woont in Amsterdam, zo blijkt uit de CBS-cijfers. In het najaar van 2019 waren dat er 41.130. Een jaar later waren het er 42.520, een toename van 1.390. Ook in de meeste andere gemeenten is het aantal bijstandsontvangers gestegen. Enkhuizen en Heiloo zijn de uitzonderingen: daar is het aantal licht gedaald.

Coronacrisis

Volgens Van Mulligen is het stijgende aantal bijstandsuitkeringen ontegenzeggelijk een gevolg van de coronacrisis. Dat het aantal bijstandsuitkeringen in Noord-Holland het hardst is toegenomen, komt volgens hem door de aanwezigheid van sectoren waarin veel flexwerk en tijdelijke contracten worden aangeboden. "Vanwege Schiphol in de Haarlemmermeer, maar ook het toerisme in Amsterdam." 

In Haarlemmermeer ging het aantal personen in de bijstand van 1.960 naar 2.100, vertelt hij. "Dat is ook een gemeente die er uitspringt", bevestigt de CBS-econoom.

Toch is de stijging het grootst in sommige gemeenten waar het aantal bijstandsontvangers relatief klein is. Zoals bijvoorbeeld in Bloemendaal, waar het aantal mensen in de bijstand toenam van 160 naar 180. Maar ook Diemen springt ertussenuit, met een toename van ruim 10 procent, van 460 naar 510.

Bekijk hier hoeveel mensen in jouw gemeente van een bijstandsuitkering moeten rondkomen:

De hardste klappen vielen bij de jongeren onder de 27 jaar. "Het zijn vooral de jongeren met de flexcontracten. Die hebben nog niet zoveel arbeidsverleden opgebouwd en komen niet in aanmerking voor een ww-uitkering." Volgens van Mulligen raakten veel mensen in die groep hun baan kwijt. "Ze hebben nauwelijks rechten, een tijdelijk contract en vliegen er het eerst uit."

Volgens de CBS-expert zijn het vooral mensen die al in kwetsbare posities verkeren die in de bijstand belanden: mensen met een flexcontract of met minder opleiding. "Als je geen startkwalificatie hebt, is je positie op de arbeidsmarkt niet zo best. En kun je alleen terecht in de schoonmaak, de bediening of in de keuken en dat zijn nu net de sectoren die het hardst getroffen zijn door de crisis."

Den Helder

Afgemeten naar de bevolking is Den Helder na Amsterdam de tweede stad met de meeste bijstandsontvangers. In een jaar tijd steeg het aantal bijstandsuitkeringen in die stad van 1.620 naar 1.660. Volgens Van Mulligen hebben de locatie en de werkgelegenheid in Den Helder invloed op de hoge bijstandsdichtheid. "Den Helder ligt aan de rand van de provincie. Hierdoor zijn de mogelijkheden om werk te vinden al minder. Als het niet in de gemeente zelf is, kun je maar een kant op en dat is het zuiden."

Brenda van der Baan van het Jongerenpunt in Den Helder, dat jongeren helpt bij het vinden van een opleiding of een baan, bevestigt dit. "Er was met name werk in de detailhandel en de horeca. Dat maakt het voor ons lastiger om de jongeren aan nieuw werk te helpen."

De focus ligt daarom nu op het verkrijgen van een broodbaan, om voor een inkomen te zorgen. "Straks kan iemand weer voor zijn wensberoep gaan." Veel jongeren verdienen hun geld momenteel als schoonmaker of vakkenvuller in een supermarkt. "Ook werken er veel in de lokale bezorgdienst van de horeca. Dat is tijdelijk werk, maar dan zijn ze wel even onder de pannen."

Persoonlijk

Het Jongerenpunt in Den Helder is een tijdje dicht geweest, maar inmiddels weer open. Hoewel je niet zomaar kunt binnenlopen en een afspraak moet maken, geeft dit in elk geval wel de mogelijkheid om alle eerste gesprekken persoonlijk te doen. "Dat is ook waar de jongeren de voorkeur aan geven, in plaats van videobellen."

Toch zullen voorlopig meer mensen afhankelijk worden van een bijstandsuitkering, verwacht van Mulligen. "Pas als corona voorbij is, kunnen ook de jongeren weer hun bijverdiensten opbouwen."