HOORN - "Overal waar de Zuiderzee aan de dijk stond, stond vroeger een 17e eeuwse paalwering", legt archeoloog Michiel Bartels uit. In totaal ging het om vele tienduizenden palen. Met een ecologische ramp in Noorwegen met kale fjorden als gevolg. Met de aanleg van het Hoornse stadsstrand, krijgen zo'n honderddertig van deze historische palen een nieuwe bestemming: op de scheepswerf van Liesbeth en Edwin ter Velde die werken aan de bouw van een VOC-schip uit afvalplastic.
17e eeuwse palen krijgen nieuw leven: "Fundament van innovatief VOC-schip uit afvalplastic" - NH Nieuws
Met eenzelfde type VOC-schip zijn de palen honderden jaren geleden naar Nederland toegekomen. Maar met de aanleg van het stadsstrand aan de Westerdijk, moet de paalwering het veld ruimen. De palen gaan door Edwin worden toegepast in het informatiecentrum over het fluitschip en de helling waar uiteindelijk het afvalplastic VOC-schip te water wordt gelaten.
Kale fjorden
"De paalwering en de Omringdijk dienden om het voorland te beschermen. De dubbele rij grenen palen lagen voor de dijk in het water. En waren aan de voorkant bestort met grote Noorse keien", legt Bartels uit.
Voor een lange tijd diende de paalwering als dijkversterking, maar het grenenhout bleek niet opgewassen te zijn tegen de komst van de paalworm. In 1731 verloor de paalwering daardoor haar functie. Michiel: "Je ziet ook dat ze aan de bovenkant helemaal afgeknabbeld zijn en leeggevroten."
"Weggooien is zonde, dus deze palen willen we koesteren."
De palen komen voornamelijk uit Scandinavië, waar ze langs de fjorden zijn gekapt. Bartels: "Als we nu naar de kale rotsen van de fjorden kijken, dan zou je kunnen zeggen dat dat voor een deel onze schuld is." De Noorse bomen werden opgekocht door West-Friese kooplieden en vervolgens per fluitschip naar Hoorn gevaren.
Ook verderop langs de dijk bij Etersheim is er in verband met de dijkversterking al een hele reeks palen weggehaald. "Ook die worden nu aan de stichting van Edwin gedoneerd", laat woordvoerder Jacco van Oostveen van de Alliantie Markermeerdijken aan NH Nieuws weten.
Hellingbaan
Van de 17e eeuwse palen, wordt op de scheepswerf een hellingbaan gemaakt voor het te water laten van het afvalplastic VOC-schip. "Zo'n schip werd vroeger op het land gebouwd en dat deden ze met een hellingbaan. Eigenlijk is het niets anders dan een rij houten delen waar de kielbalk op komt te liggen. Daar bouw je het hele schip op. Zodra het kan drijven, wordt hij te water getrokken. Vervolgens wordt het schip dan afgebouwd, op het water", legt Ter Velde uit.
Ook worden de 17e eeuwse palen gebruikt in het informatiecentrum die ingericht wordt om het verhaal van het fluitschip te vertellen. De bouw van het afvalplastic schip zal tien jaar in beslag nemen. Het project is een experiment in de ontwikkeling van een nieuwe circulaire economie. Edwin: "Weggooien is zonde, dus deze palen willen we koesteren. De vernieuwing, wordt gedragen door de geschiedenis kun je zeggen."
💬 Mail ons met jouw verhaal!
Heb jij tips, een verhaal te vertellen of een interessante foto gemaakt? Stuur ons jouw nieuws via [email protected]!