De IJmond zonder staalfabriek? Dat scenario is altijd onvoorstelbaar geweest. Maar 101 jaar nadat Hoogovens is opgericht, is die vraag realistischer dan ooit. Mocht dat doemscenario uitkomen, verdwijnen er sowieso al 9.000 banen. Volgens econoom Rico Luman van ING zijn de gevolgen voor de regio zelfs nog veel groter.
Een bedrijf dat zo'n groot aandeel op een regionale economie heeft, is volgens Luman uitzonderlijk. "Daar zijn misschien maar een paar andere voorbeelden van, zoals enkele grote chemische bedrijven in Zeeuws-Vlaanderen." Op andere plekken met veel industrie, zoals Rotterdam, Zuid-Limburg en Delfzijl, zitten meerdere grote bedrijven bij elkaar.
"Het werkt heel ver door", zegt Luman. "Er zijn veel metaalbewerkingsbedrijven die een relatie hebben met Tata Steel. Dat is eigenlijk een soort ecosysteem aan bedrijven dat eromheen hangt."
"En de regio IJmond is vrij klein", vervolgt hij. "De economie is daar ongeveer 6,8 miljard euro en Tata Steel is daar een groot deel van. Dan heb je toch al snel over meer dan 20 procent van de regionale economie."
Veel werknemers uit IJmond
Bovendien wonen veel werknemers van het bedrijf in die regio. Als zij zonder baan komen te zitten, zouden ook de detailhandel en de horeca in de regio dat kunnen voelen, legt Luman uit. "Maar dat is moeilijk te becijferen omdat je nog niet weet hoe snel zij weer een nieuwe baan kunnen vinden."
Dat hangt onder meer af van die functies die zullen verdwijnen. Tweederde van de 1.600 banen die verdwijnen, heeft volgens Tata Steel betrekking op kantoorpersoneel en managementfuncties.
"Technische managers kunnen nu vrij snel ergens anders een baan vinden op dit moment. Ook in een andere sector", zegt Luman. "Maar dat is misschien al lastiger voor secretarieel personeel of voor iemand die echt gespecialiseerd is in de productie. Dan is het moeilijker om te switchen."
'Grote innovatieve kracht'
Verder wijst de econoom van ING op de innovatie bij het bedrijf. "Er werken honderden researchers bij Tata. Als de vestiging helemaal zou verdwijnen, is dat effect ook wel fors. Dan verdwijnt er ook een innovatieve kracht binnen Nederland."
Hij wijst daarbij op de relaties die Tata Steel heeft met onderwijsinstellingen. "Daardoor verdwijnt innovatie die normaal gesproken ook bij andere bedrijven terecht zou komen en waar die bedrijven van kunnen profiteren."