De gemeente Texel produceert meer afval dan iedere andere gemeente in Noord-Holland. Dat is niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor de financiën van het eiland én de bewoners. Als Texel zoveel afval blijft produceren, gaan de afvalkosten sterk stijgen. Daarom wil het eiland een sterke verandering van de inwoners: van 236 kilo afval per jaar naar dertig kilo in 2030.
Elke eilandbewoner produceert ieder jaar 236 kilo, terwijl inwoners van andere gemeenten in Noord-Holland het veel beter doen: gemiddeld vijftig kilo minder. Alleen de bewoners van de andere Waddeneilanden doen het nog veel slechter: zij produceren jaarlijks meer dan 400 kilo per inwoner. Het streven is dat in 2030 iedere Texelaar nog maar dertig kilo restafval in de vuilcontainer doet.
De kanttekening die bij deze cijfers kan worden gemaakt is dat een deel van het toeristisch afval ook wordt meegeteld in de totale afvalhoop die op Texel wordt geproduceerd. Daardoor zijn de cijfers enigszins 'vertroebeld', maar dat de Texelaars het niet zo nauw nemen met het weggooien van afval is een feit.
Circulaire samenleving op Texel
De gemeente Texel wil naar een circulaire samenleving en minder restafval verbranden (van nu 236 naar dertig kilo in 2030) en zoveel mogelijk grondstoffen opnieuw gebruiken. De alsmaar stijgende kosten worden op deze manier bovendien zo laag mogelijk gehouden. Voor het verbranden van restafval betaalt de gemeente een steeds hoger wordende verbrandingsbelasting.
Vanaf 2025 komt hier bovendien een CO2-heffing bovenop. Dit betekent dat als alles bij het oude blijft de kosten in de toekomst fors zullen toenemen. Als Texel nu niets doet, stijgen de afvalkosten van het huishoudelijk afval van 713.000 euro naar vermoedelijk 829.000 euro in 2030.
"Dat betekent dat we minder vaak restafval gaan ophalen en vaker groen en plastic"
"Meer dan 80 procent van het huidige restafval kan opnieuw gebruikt worden als het gescheiden wordt", zegt de Texelse wethouder Rikus Kieft. "Dat is een kans die voor het grijpen ligt en waar iedereen aan kan bijdragen. Dat betekent dat we minder vaak restafval gaan ophalen en vaker groen en plastic. En er wordt een vast en variabel tarief naar verbruik ingevoerd. Hierbij vinden we het belangrijk om Texelaars te laten wennen aan deze noodzakelijke verandering."
Tekst gaat verder onder de foto.
En hoe gaat dat op Texel er dan uitzien? Dat doen ze in eerste instantie met een zogeheten 'serviceprikkel'. "We willen het aanbieden van restafval minder aantrekkelijk maken." De grijze container met restafval wordt nu één keer per twee weken geleegd, dat kan straks één keer per maand worden. Of Texelaars moeten straks met hun vuilniszakje verder gaan lopen om het weg te gooien. Uit praktijk elders blijkt dat de porties dan kleiner worden. Vanwege voorbereidende werkzaamheden krijgen huishoudens pas in de loop van 2025 te maken met veranderingen in hun afvalroutine.
Afval van toeristen
Niet al het afval wat naar de verbrandingsoven gaat, komt van de eilanders zelf. Daar zit ook een groot gedeelte van toeristen bij. Het afval van de vakantiegangers op de grote recreatieparken of hotels wordt bedrijfsmatig verwerkt. Maar op het eiland zijn ook 755 geregistreerde adressen met logies en ontbijt. Texelaars verhuren dan één, twee of drie kamers aan toeristen. Dat is ongeveer tien procent van alle huishoudens op het eiland. Dit afval wordt in de huishoudelijke container gegooid, waar alle Texelaars aan meebetalen.
Tekst gaat verder onder de foto.
Meten is weten. Dat betekent dat de gemeente in de toekomst de containers wil chippen, zodat geregistreerd wordt hoeveel afval per huishouden wordt geproduceerd. Het kan hierna zo zijn dat aanbieders van logies met ontbijt of eigenaren met een recreatie woning in hun tuin straks een deel zakelijk moeten betalen. Deze kosten worden nu nog niet gesplitst.
Wethouder Kieft verwacht dat er in het begin een geringe weerstand zal zijn. "Maar dat is een tijdelijke gewenning, dat gaat vanzelf weer weg", zegt hij. Wellicht wordt er vanaf 2027 een recycle-tarief ingevoerd, waarbij de afvalstoffenheffing bestaat uit een vast en een variabel deel. Het variabele deel hangt af van hoe vaak inwoners hun restafval aanbieden. Hoe meer afval wordt aangeboden, hoe hoger de prijs. Ook voor grof afval aan huis wordt een tarief ingevoerd. Dat mag nu nog dagelijks tot en met 250 kilo gratis bij afvalbrengstation De Hamster worden aangeboden.
Een en ander is afhankelijk van het besluit van de Texelse gemeenteraad later dit jaar.