Drie Noord-Hollandse musea werken samen aan één tentoonstelling over Maarten van Heemskerck

Directeur van het Frans Hals Museum Lidewij de Koekkoek vertelt trots over de samenwerking tussen de drie musea. "Er is veel bewaard gebleven, maar het is ook kwetsbaar", vertelt ze. De samenwerking zorgt er voor dat er veel onderzoek plaatsvindt voor de restauratie van de schilderijen die zijn beschadigd. 

Het is geen toeval dat de werken van schilder Van Heemskerck in Haarlem en Alkmaar te bezichtigen zijn. Maarten van Heemskerck is geboren in Heemskerk, wat tussen de twee steden in ligt. Ook heeft hij lange tijd in Haarlem gewoond. 

Unieke ontdekking

De tentoonstelling zou eigenlijk al in 2022 plaatsvinden, maar door corona besloten de musea om de tentoonstelling op te schuiven. Dat was maar goed ook, zegt hoofd collecties van het Frans Hals Marrigje Rikken. "Toen was de restauratie van zijn grote schilderij niet af geweest."

Rikken doelt op het beroemde schilderij Lucas schildert de Madonna (1532), waar de restauratoren van het Frans Hals tot de conclusie kwamen dat het schilderij uit twee delen bestaat. Daarnaast is de achtergrond van het schilderij in de 17e eeuw overgeschilderd. Het schilderij wordt in het Frans Hals getoond als een van de grote stukken. Van Heemskerck maakte het kunstwerk aan het begin van zijn carrière. 

Opgedeeld in drie delen

De tentoonstelling is in drieën verdeeld en volgt de levensloop van de schilder. In het Frans Hals Museum vind je het vroege werk van Van Heemskerck. Het werk voor zijn trip naar Italië waar hij van 1526 tot 1532 verbleef. "Dat werk is heel dramatisch en expressief", vertelt De Koekkoek. Uniek aan de schilderijen van Van Heemskerck is volgens De Koekkoek dat de meeste personen die worden afgebeeld 'iets aan het doen zijn'. 

Het Stedelijk museum in Alkmaar toont de werken van Van Heemskerck van zijn tijd in Italië. "Toen Michelangelo er nog aan het werk was." Een sleutelstuk dat in het Stedelijk in Alkmaar komt te hangen is het schilderij waar Van Heemskerck zichzelf op heeft geschilderd: het 'Zelfportret'. Gemaakt in 1551. Op het schilderij is de invloed van Italië te zien, omdat het Colosseum er in is geschilderd. 

Tekst gaat verder onder de foto.

Het derde en laatste deel van de tentoonstelling vindt plaats in het Teylers museum in Haarlem. Daar worden de prenten en tekeningen van de schilder vertoond uit een later stadium van zijn carrière. "Het was een pionier op papier", zegt Teylers-directeur Mark de Beyer. De kunst in het Teylers laat zijn terugkomst uit Italië zien, toen hij weer in Haarlem ging wonen. "Het was echt een ondernemer", vervolgt De Beyer. De schilder liet namelijk anderen zijn werk verspreiden. "Zo had Rembrandt een album met prenten in bezit."

De tentoonstelling is vanaf 28 september te bezichtigen in de drie verschillende musea.