Aukje rouwt in 'vrijplaats van verdriet' om dood van haar man: "Dit is taboedoorbrekend"

Vandaag, op de dag van de nabestaanden, organiseert de stichting een inloopochtend in het Haarlemse Kweekcafé aan de Kleverlaan. Voor Aukje waren de bijeenkomsten de reddingsboei die ze nodig had. "Ik voelde gelijk: hier kan ik alles zeggen. Het was taboedoorbrekend."

"Twee jaar geleden overleed mijn man Jan. Nadat we terugkwamen uit Amerika, waar Jan zijn moeder had verzorgd tot haar dood, werd de diagnose ALS gesteld. Hij had wat minder energie. ALS is een doodvonnis. Je weet: er is niks aan te doen."

Paddo's

"Jan leefde nog een jaar met de ziekte. We hebben heel goed afscheid van elkaar genomen. In Amerika hadden we de film Fantastic Fungi gekeken. Daarin werd verteld dat trippen op paddo's helpt bij palliatieve zorg. Zonder dat Jan het wist, zei hij toen al dat-ie dat wilde."

"Onder begeleiding kreeg hij een aantal keer een paddobehandeling. "Ik heb hem nog nooit zo gelukkig gezien. Hij realiseerde zich daarna: 'Mijn ego lost helemaal op. Ik ben onderdeel van alles, een korreltje in het grote geheel.' Dat hielp hem enorm bij zijn afscheid en daarom ook mij."

"Toch kon ik niet om de vlijmscherpe pijn van het verlies heen. We waren 44 jaar samen geweest. Twee zonen gekregen. Onze levens waren met elkaar verweven. De patronen die we gemaakt hadden, alles wordt in een keer weggeveegd. Het fundament onder mijn leven verdween."

"Een half jaar lang was ik een en al verdriet. Na zo'n vier, vijf maanden gaat die scherpe pijn over in een zeurende pijn. En die pijn is eigenlijk nog erger. Daarbij komt het besef: ik zie hem nooit meer. Het gevoel dat je leven ophoudt. Dat is het moment dat ik dacht en andere mensen die een naaste hebben verloren ook: ik moet wat gaan doen. Anders ga ik het niet redden."

Bevrijdend

"Gelijk de eerste keer dat ik de groep binnenstapte, vertelde iemand dat ze niet blij was over de komst van een nieuw kleinkind. Dat haar partner nog niet eens zes maanden dood was. Dat ze dit kind niet wilde, dat ze daar geen ruimte voor had."

"Toen wist ik: hier kan ik alles zeggen. Dit is taboedoorbrekend. Bijvoorbeeld dat ik dorpsgenoten eikels vind omdat ze gearmd over straat lopen, terwijl ik dat niet meer kan. Of dat je niet wilt dat de waterschade wordt hersteld, omdat je vast wilt houden aan de materie die aan hem herinnert. Het was bevrijdend."

"Iedereen omringt je met aardigheid, zorg en advies. Dat schept een soort ongelijkwaardigheid. Maar in de lotgenotengroep ben je gelijkwaardig. Je bent mede-machteloos. En dat is een verademing. Omdat je je zo verloren voelt, lijk je zo alleen. Maar bij lotgenoten ben je iets minder alleen."

"Ik wil begrijpen en betekenis geven aan wat mij overkomt, daarom kreeg ik veel tips over boeken. Ik las het ene boek na het andere. Auteurs die taal hebben om te beschrijven wat mij overkomt, dat had en heb ik nodig. Maar ook binnen de groep is er taal. Iemand die zegt dat ze zo ijskoud is van binnen. Ja, dat begrijp ik."          

"Het is trouwens niet alleen nemen in de lotgenotengroep. Het is ook heel troostend dat je wat kunt geven. Door je verhalen, door ervaringen. Iedereen gaat heel snel in de adviesrol. Hier is het gewoon luisteren, associëren is goed, maar adviezen laten we achterwege. De professionele begeleiding hierbij is heel belangrijk. Zij brengt ons altijd weer liefdevol terug naar associëren in plaats van adviseren."

Afscheid

"Het gemis blijft altijd. Maar scherp verdriet is anders dan zacht verdriet. Het gaat vaak over in weemoed naar vroeger. Na anderhalf jaar heb ik net afscheid genomen van de groep. Ik ben er ook niet bij in het Kweekcafé."

"Op woensdagochtend ga ik naar een sportclubje in de Hout. Wat ik heel leuk vind. Het is een teken om door te gaan. De verhalen, de ervaringen verweef ik nu meer in het gewone leven. Voor iedereen is dit overigens anders. Voor mij was het belangrijk dat er ontwikkeling in mijn rouwproces zat. In mijn sportclubje zitten ook een paar lotgenoten. De verhalen mogen er nog steeds zijn, maar het is niet meer de essentie. Nu gaan we naar de film of sporten."

"Ik zie betekenis in wat ik doormaak. Dat betekent ook dat ik voel dat het heel spijtig is. Dat het gemis er is. Maar het is wel te doen. Voor een groot stuk is het doorleefd. Niet altijd hè. Bij grote gebeurtenissen, zoals de dag dat mijn zoon een grote opening voor een tentoonstelling had, toen heb ik de hele dag gehuild. Dat wordt denk ik niet anders. Ik verwacht geen verzachting bij life-events. Maar dat hoeft ook niet."