Een eerbetoon in maximaal 24 tekens: hoe komt een nieuwe straat aan zijn naam?

Het bedenken en benoemen van straatnamen: het is niet zomaar wat. De gemeente Hoorn heeft er zelfs een speciale commissie voor: de Commissie Naamgeving Openbare Ruimte. Deze adviescommissie adviseert het college van burgemeester en wethouders onder meer over de toekenning van namen aan straten binnen de gemeente. 

De commissie bestaat momenteel uit zes burgerleden, die vaak verbonden zijn aan een Historische Vereniging, zoals die van Blokker, Zwaag of Oud Hoorn. "Het is een onafhankelijke en zelfstandige commissie", zegt Annemieke Oord. Zij zit als ambtelijk secretaris tussen de commissie en het college in. Jan de Bruin is als medewerker van het Westfries Archief lid van de commissie. "Wij brengen een advies uit en het college kan ermee doen wat ze wil", zegt hij.

Kleinere gemeenten

In kleinere gemeenten worden de namen vaak door een ambtenaar of plaatselijke historische vereniging bedacht. "Dan komt de gemeente bij het Westfries Archief op de lijn om bijvoorbeeld te vragen of de naam van een oude sloot in een bepaald dorp echt klopt. Als dat inderdaad zo is, wordt het vaak geregeld." 

Vaak wordt het advies van de commissie in Hoorn overgenomen, maar niet altijd, weet Oord. "Bij de Rozenbuurt in Zwaag gebeurde dat bijvoorbeeld niet. Als er een nieuwe buurt ontstaat, wordt er altijd gewerkt via een overkoepelend thema. In Zwaag was dat historische mensen uit Zwaag uit de 20e eeuw. Uiteindelijk kwam er een lijst met namen van alleen maar mannen. De commissie kreeg toen van het college het verzoek om ook een aantal vrouwen toe te voegen. Dit in het kader van diversiteit, want het college wil met alles rekening houden."

Thema en maximaal 24 tekens

De Historische Vereniging van Zwaag slaagde er niet in om vrouwen aan te wijzen, die in het verleden een belangrijke rol hebben gespeeld. "Toen is het thema gewijzigd naar namen van rozen. Dat werd wel goedgekeurd."

Het geven van nieuwe namen aan openbare ruimtes gebeurt aan de hand van een aantal regels. Er wordt dus gewerkt op basis van een thema, een naam mag maximaal 24 tekens lang zijn, namen moeten goed uitspreekbaar en gemakkelijk te spellen zijn en cijfers aan het einde van de naam worden zoveel mogelijk vermeden.

Veel straten worden tegenwoordig vernoemd naar personen. Nog levende mensen worden niet vernoemd, met uitzondering van de leden van het Koninklijk Huis en onder voorwaarde dat de persoon in kwestie minimaal tien jaar is overleden. En degene moet van onbesproken gedrag zijn.

Een eerbetoon in maximaal 24 tekens dus. De commissie ontvangt op regelmatige basis verzoeken om personen te vernoemen. "Iedere maand komt er wel een verzoek binnen", weet Oord. "Laatst vroeg iemand nog om een steiger naar de boot van een bekende schipper uit Hoorn te vernoemen. Dat is ook gebeurd."

'Vernoemen is altijd een risico'

De Bruin ziet een kentering. "Een jaar of 8 geleden was er een motie dat er te weinig personen werden vernoemd", weet De Bruin nog. "Maar het vernoemen van mensen is altijd een risico. Als er een lijst met namen wordt voorgelegd, toetsen we die aan de gegevens die bekend zijn. Bij nazaten, of een historische vereniging."

Hij vervolgt: "Maar het blijft altijd link. Een voorbeeld: als we een politieman willen vernoemen, die in de Tweede Wereldoorlog in West-Friesland werkte, weet je bijna zeker dat hij ook in moeilijke posities heeft gezeten. Al is dat vaak moeilijk te achterhalen. We kunnen als commissie niet meer doen dan zoveel mogelijk informatie verzamelen. Je wilt het college niet in verlegenheid brengen."