Is de sigarenplant uit de vijver het nieuwe goud voor een duurzame toekomst?  

Tussen het hoge riet op een weiland in Assendelft maken Tim en Harko zich op voor een eerste maaironde. Op het menu vandaag staat dakriet (bekend van de rieten daken) en rietsigaren (herkenbaar aan de sigaarvormige kop).

Niet veel later arriveert Abco de Buck, een landbouwkundige met naar eigen zeggen een goed verstand van landbouwplanten. In het bijzonder van de lisdodde. Eens per jaar trekt de onderzoeker uit Nibbixwoud erop uit, op zoek naar drassige weilanden vol met het specifieke gewas, in de volksmond ook wel de sigarenplant genoemd.  

Is de lisdodde een wonderplant? Een harde lach volgt: “Nou, je kunt er in ieder geval veel dingen mee doen. Dat is zeker.” Een bijzondere eigenschap van de plant is dat hij groeit onder (zeer) natte omstandigheden. En dat is volgens De Buck vrij nieuw in de landbouw. Althans, deze wetenschap is allang bekend, maar het gebruik ervan is nieuw.  

Specifiek voor Noord-Holland en haar natte veengrond kan de zogenoemde sigaarplant dan ook uitkomst bieden. In de provincie is de grond vaak zo drassig is dat er geen gras meer kan groeien. In tegenstelling tot de lisdodde: dat gewas groeit namelijk bij uitstek in natte gebieden. 

De Buck: “Eeuwen geleden maakten wij gebruik van wat de natuur ons te bieden had. De moderne landbouw trekt tegenwoordig met grote trekkers en machines over het land, daarvoor moet het land droog zijn. Maar dat is niet overal meer het geval en ook niet zo lang meer houdbaar.” 

Al jaren doet De Buck onderzoek naar het specifieke gewas, dat hij zelf een ‘alleskunner’ noemt. Zo maakt het water schoon en geeft structuur in de vaak drassige bodem. Bovendien is de onderkant van de stengels eetbaar. Deze zijn zelfs zo smakelijk dat het bij sommige sterrenrestaurants op het menu staat. Als het riet geoogst wordt, kan het daarnaast geproduceerd worden tot diverse duurzame bouwproducten als isolatiemateriaal en hout.  

En bij specifiek dat laatste, ligt volgens De Buck een gat in de markt. Want in de transitie naar duurzaam bouwen, is houtbouw in opkomst. Hierbij wordt bij de bouw van huizen meer gebruik gemaakt van hout, in plaats van beton. Hout dat groeit in bossen en dat kan soms wel jaren duren. 

Bij de lisdodde is dat anders. Dit gewas kun je namelijk elk jaar opnieuw oogsten. Elk voorjaar groeit het weer fris en fruitig uit de grond, waarna je het kunt maaien. Door het riet te persen tot hout ontstaat er een volgens De Buck perfect binnen materiaal. En bijkomend voordeel: het ziet er volgens hem ook nog eens mooi uit: “Af en toe zie je in het hout zelfs de silhouet van een sigaar. Het is het nieuwe goud.”

Maar als dit ‘wondergewas’ zoveel voordelen heeft, waarom gebruiken we het dan niet veel meer? De Buck: “Dat vraag ik mij soms ook af. Je ziet het vaker bij briljante uitvindingen: dat heeft even wat tijd nodig.” Toch staan we volgens de landbouwkundige op de drempel van deze duurzame transitie. Er is steeds meer interesse het circulaire gewas in de bouwproductie te gebruiken. 

Merkt ook architect en circulair ontwerper Jeroen van Mechelen. Hij is ervan overtuigd dat materialen als lisdodde de duurzame toekomst zijn. De keuze voor natuurlijke bouwmaterialen is volgens Van Mechelen niet zo moeilijk: "Wil je een gezond huis, dat lang meegaat? Of wil je een goedkoop huis dat voor problemen gaat zorgen?" Hij onderstreept dan ook de boodschap van De Buck die het gewas bestempelt als het nieuwe goud. 

In het weiland in Assendelft zit het maaien er na een paar uur weer op. Een grote vrachtwagen vol rietstengels rijdt het terrein af. Op naar de productiefabriek waar de grote massa zal worden geproduceerd tot isolatiemateriaal en houtenplanken. En ook de taak van Abco zit erop voor vandaag. De afgenomen lisdoddemonsters neemt hij mee naar huis waar hij zijn onderzoek achter de computer weer voortzet. Allemaal voor dat ene doel en in de hoop dat 'zijn' alleskunner de grondstof van de toekomst wordt.