Langverwacht en hoognodig: toren Haarlemse Bakenesserkerk bijna in de steigers

"We zijn er blij mee", meldt buurtbewoner Ton in ‘t Veld. "Het is verschillende keren uitgesteld, maar het is goed dat de werkzaamheden nu beginnen. Al is het maar vanwege onze veiligheid."

In ‘t Veld doelt op incidenten uit 2020, toen buurtbewoners stukken steen rond de kerk vonden. Die waren uit het bovenste gedeelte van de toren gevallen. Die zogeheten pinakels geven de toren een sierlijke uitstraling, maar verkeren in zeer slechte staat. "Ik woon zelf niet onder de toren", vertelt In ‘t Veld, "Maar met name aan de kant van het Vroonhof was het een risico."

1,3 miljoen euro

Noodherstel voorkwam grotere schade, maar daarbij werd ook duidelijk dat grootscheepse herstelwerkzaamheden noodzakelijk zijn. Daarvoor trok het college van burgemeester en wethouders in 2022 al 1,3 miljoen euro uit. Door stijgende materiaalprijzen en aanvullend onderzoek liep het restauratieproject vertraging op. 

Tekst loopt door onder de foto.

Deze maand sloot de gemeente alsnog een overeenkomst voor het project. Aannemer Holleman Santpoort gaat de restauratie uitvoeren. Die start op 26 februari en duurt naar verwachting 40 weken. Jaap Meindersma, directeur fysiek domein van de gemeente, spreekt van ‘een knap ingewikkelde klus, vol van vakmanschap’. "​​De steigers moeten aan de toren zelf worden bevestigd, waarna de verschillende lagen van de toren worden aangepakt."

Carillon en de klok

Naast de toren zelf, worden ook het carillon en de grote klok opgeknapt. Die moeten daarvoor uit de toren worden gehaald. Meindersma: "Hoe die klok er ooit in is gekomen is een raadsel, die past door geen raam of trap."

Het gebouw herbergt wel meer raadsels. Zo is onduidelijk uit welk jaar de kerk precies stamt. In het midden van de 13e eeuw stond er al een kleine, houten kapel. Waarschijnlijk is rond 1460 begonnen met de bouw van de huidige stenen kerk. De versierde toren is in 1530 toegevoegd.

Tekst loopt door onder de foto.

Eind jaren 50 van de vorige eeuw verloor de kerk zijn oorspronkelijke functie en kwam het gebouw leeg te staan. Toen na jaren van verwaarlozing de kerk te koop stond, richtten buurtbewoners in 2007 de Stichting Vrienden van de Bakenes op. Het doel: behoud van de kerk. Dat doel werd bereikt toen de gemeente Haarlem de kerk kocht en Stadsherstel Amsterdam in 2010 een restauratie uitvoerde.

Stadsdeel de Bakenes

Daarmee verschoof ook de missie van de stichting. Inmiddels zetten de Vrienden zich in voor ‘het bevorderen van het leefklimaat in stadsdeel de Bakenes’. In ‘t Veld is bestuurssecretaris van de Stichting.

"We zijn als buurt gehecht aan de kerk", vertelt hij. "Niet alleen vanwege de geschiedenis en de monumentale status. Het gebouw heeft nog een praktische functie. In de kerk komen wij als buurtbewoners geregeld samen, bijvoorbeeld laatst nog voor een nieuwjaarsborrel."