Van Gedempte Oostersingelgracht naar Groene Singel: "Asfalt eruit, groen erin"

Sietske van den Broek is een van die betrokken omwonenden: "Ik woon nu negentien jaar aan de Oostvest, sinds die nieuwe woningen hier staan eigenlijk. We stonden een hele tijd geleden met buren buiten te borrelen en mensen van de wijkraad spraken over de plannen voor de Gedempte Oostersingelgracht. Die bestonden eigenlijk al sinds 2008, maar er werd niets mee gedaan."

Het plan Groene Singel omvat de hele Gedempte Oostersingelgracht. Van de Amsterdamse Poort tot aan de kruising met de Oudeweg. Vroeger was dat nog open water, maar in 1972 werd de gracht gedempt en kreeg het verkeer er ruim baan. En al dat doorgaande verkeer wordt straks geweerd, als de plannen doorgaan.

Zo blijft er één tunnelbuis onder het spoor over voor auto's, de andere wordt waarschijnlijk een plek om buiten te sporten en een ontmoetingsplek. Met de komst van de studenten die in en rond de Koepel komen wonen, is er meer behoefte aan een plek om rustig in het gras te zitten. Ook aan een hondenlosloopveld wordt gedacht. Het groen moet regenwater vasthouden, voor verkoeling zorgen en de biodiversiteit vergroten. En de Groene Singel wordt dan onderdeel  van de fietsring in Haarlem.

Plan van zes miljoen

"Het gaat hier echt om een betere leefomgeving", zegt Sietske van den Broek. "Er rijden hier zoveel auto's, dat is slecht voor de luchtkwaliteit. De wijk is ontzettend versteend en er komen alleen maar woningen bij, terwijl er geen grasspriet aan groen bij is gekomen. Asfalt eruit en groen erin!" 

De gemeente heeft in het investeringsprogramma maar liefst 5,9 miljoen euro uitgetrokken voor de Groene Singel. Een enorm bedrag dus. Van den Broek: "Wij hadden in eerste instantie op 1,8 miljoen gerekend, maar ze hebben diverse budgetten bij elkaar geveegd. Geld dat bijvoorbeeld al was vrijgemaakt voor het vervangen van de verkeerslichten, gepland groot onderhoud en het vergroenen van de wijk. Dan kom je op een bedrag waarmee je echt iets moois kunt realiseren."

Er moeten nog wel flink wat knopen worden doorgehakt, voordat de weg wordt aangepakt. Vooral de doorstroming van het verkeer lijkt een grote uitdaging. Sietske van den Broek: "Straks moet er alleen nog bestemmingsverkeer rijden. Buurtbewoners en bezoekers van de Koepel. Veel verkeer dat er nu rijdt, heeft een andere bestemming dan deze buurt. Er liggen hier zeven banen asfalt. Dat is belachelijk in een woonwijk."

Oudeweg

Het doorgaand verkeer wordt nu al via de Waarderpolder geleid. Maar in de spits is het vaak erg druk op de Oudeweg, waardoor het verkeer toch weer over de Gedempte Oostersingelgracht gaat. Als daar het aantal rijbanen halveert, bestaat de angst dat deze kant van Haarlem dichtslibt. Daar is de gemeente niet bang voor, vertelt een woordvoerder. "Dit moet de doorstroming en de veiligheid van voetgangers, fietsers en bussen juist verbeteren. Meer asfalt leidt tot meer verkeer."

Door de bouw van de fly-over bij Ikea ruim tien jaar geleden is de doorgaande route verlegd van de Amsterdamsevaart naar de Oudeweg. "Dat geeft ruimte om groen toe te voegen aan dit versteende deel van de stad", laat de woordvoerder weten. "Dat is beter voor het klimaat, de biodiversiteit, de leefbaarheid en onze gezondheid."  

Foto: Oostvest richting Amsterdamse Poort 1970 en heden. Tekst loopt door onder de foto.

Liever groen dan blauw

Niet alleen het verkeer is nog een heikel punt. Ook is er de vraag of er weer doorvaarbaar water moet stromen door een deel van de Amsterdamsevaart, Gedempte Oostersingelgracht en de Papentorenvest. Als het aan de bewoners van de Oostvest ligt, gebeurt dat niet. 

Sietske van den Broek: "Zoals wij het voor ons zien, ligt hier straks een groot perceel dat omgetoverd is tot groen. Liever groen dan blauw. De wijk heeft amper groen, dat kan echt beter. Bovendien maakt 'water' het allemaal veel ingewikkelder."

De gemeente Haarlem noemt de samenwerking met de bewonerswerkgroep Groene Singel erg goed: "Het zijn betrokken mensen met een goed netwerk in de buurt. Ze begrijpen vanuit hun professionele achtergrond wat nodig is om zo'n plan tot stand te brengen. Dat geeft positieve energie." In de bewonerswerkgroep zitten mensen met de juiste kennis en ervaring, zoals een landschapsarchitect en iemand die in de gemeente Amsterdam aan vergelijkbare project werkt.

Weerstand

Maar zo makkelijk liepen de gesprekken in eerste instantie niet. "We voelden eerst vooral weerstand aan de kant van de gemeente", vertelt Van den Broek. "We kregen vaak te horen dat er geen geld was, geen capaciteit en dat het qua verkeer echt niet kon. Tot een specialist van de gemeente zei: eigenlijk kan het best. Dat was echt een keerpunt in de gesprekken."

Sindsdien loopt de samenwerking op rolletjes, vindt de bewonerswerkgroep. "Alle credits voor de opdrachtgever en de projectleider van de gemeente. Zij kregen de handen op elkaar om deze weg vanaf de Amsterdamsevaart tot de Oudeweg aan te pakken." 

Politieke wil

De politieke wil is er: de gemeenteraad ging al akkoord met het investeringsplan, waarin de Groene Singel is opgenomen. Komende donderdag buigt de politiek zich over de eerste opzet van de herinrichtingsplannen. Als er geen grote bezwaren naar voren komen, kunnen de plannen verder worden uitgewerkt. De coalitiepartijen zijn voor, maar lang niet alle partijen vinden het een goed plan.

Fractievoorzitter Louise van Zetten van Hart voor Haarlem is bijvoorbeeld erg kritisch: "Het is een yuppenproject. Superelitair. Hoeveel mensen wonen daar nu helemaal en dan zoveel geld uittrekken? Investeer in het verbeteren van bestaand groen. Er moeten nog zoveel omgewaaide bomen worden vervangen. En kijk naar die Esplanade aan de Amsterdamsevaart. Het ziet er toch niet uit, dat armoedige groen?"

Hart voor Haarlem vreest voor verkeerschaos. "Dan moet je de Oudeweg gaan verbreden. Wij zijn de autopartij en hier zit de stad niet op te wachten. Ja, die paar bewoners van de Oostvest wel. Hun huizen worden straks natuurlijk veel meer waard."

Foto: kruising met de Papentorenvest in 1974 en nu.