Amsterdamse Frits Barend in Argentinië onderscheiden tijdens een bijzondere reis

Journalist Frits Barend keerde vandaag terug van een bijzondere reis uit Argentinië. Hij was daar samen met collega Jan van der Putten om een paar onderscheidingen te ontvangen, die hij kreeg vanwege zijn steun en aandacht voor de zogenoemde 'Dwaze moeders'. Barend noemde de afgelopen dagen in Argentinië 'heel bijzonder'. 

Dwaze moeders 

De 'Dwaze Moeders' was groepering van Argentijnse moeders die zich vanaf de jaren zeventig bijna dertig jaar lang, elke donderdagochtend, op het Plaza de Mayo in Buenos Aires verzamelde. Daar vroegen ze naar het lot van hun kinderen die verdwenen tijdens het regime van dictator Jorge Videla. 

Barend kwam het verhaal van de 'Dwaze Moeders' op het spoor tijdens het alom zeer omstreden WK in 1978. Hij besloot niet af te reizen naar het stadion, maar langs te gaan bij het Plaza de Mayo. "Daar hebben zo een twintig tot dertig vrouwen zulke aangrijpende verhalen verteld. Verhalen die ik nooit meer zal vergeten." Niet veel later schreef Barend er, als een van de eerste buitenlandse journalisten, een uitgebreid artikel over in Vrij Nederland. 

Eén op een met Videla 

De verhalen grepen hem zo aan, dat hij tijdens een diner van het WK dictator Jorge Videla persoonlijk op de verdwijningen heeft aan gesproken. "Vlak voor het hoofdgerecht schoof ik bij Videla aan."

"Waar zijn de verdwenen kinderen", vroeg ik hem. Waarop de dictator antwoordde: "Het zijn leugens. De mensen die je op het plein hebt gesproken zijn terroristen." Het gesprek werd niet veel later afgebroken. Barend en zijn aanwezige collega gingen terug naar het hotel en zouden een dag later weer terug naar huis vliegen. 

Niets bleek minder waar. Terwijl ze de volgende dag per vliegtuig op weg zijn naar huis, wordt er plots een tussenstop gemaakt. In Argentinië worden Barend en zijn collega aangehouden. Wat volgt is een dag zonder water of eten op het vliegveld. "Mijn collega vreesde dat we onze familie nooit meer terug zouden zien. Ikzelf ben gek genoeg nooit bang of nerveus geweest." En dat voorgevoel blijkt te kloppen: zonder enige toelichting worden Barend en zijn collega na uren op het vliegveld weer op het vliegtuig naar huis gezet. 

Onderscheiding 

Voor zijn steun en moed is Barend dus de afgelopen dagen in Argentinië onderscheiden. Tijdens de vele gesprekken die Frits Barend de afgelopen dagen in Argentinië voerde, is er één hem specifiek bijgebleven. Bij een bijeenkomst met allerlei mensenrechtenorganisaties, vertelde Barend ook zijn persoonlijke verhaal over de Holocaust en de moord op zijn grootouders. "Toen brak ik wel even. Ik zat naast twee jongens die hun ouders ook nooit gekend hebben." Hij vroeg zich op dat moment af: 'In wat voor wereld leven we eigenlijk?'

Barend kan de timing van de onderscheidingen niet helemaal los zien van huidige politieke situatie in het Zuid-Amerikaanse land. Volgens hem staat de toekomst ervan op het spel met de aankomende verkiezingen. "Een rechts-conservatieve kandidaat heeft op dit moment 30 procent van de stemmen." Iemand die overigens van mening is dat de verdwijningen onder de militaire junta zwaar overdreven worden.

Zijn aanwezigheid had volgens de journalist een duidelijk politieke betekenis. Maar, zo grapt Barend: "Voor dit soort dingen laat ik mij graag misbruiken."