Wie zijn aardappelen niet vóór 1 oktober 2023 rooit, wordt het jaar erna gekort op stikstof. Die harde grens is voor Noord-Hollandse aardappelboeren niet haalbaar. "Ons beroep is omgaan met de natuur, niet omgaan met kalender."
Simon Wilms, een pootaardappelteler in Anna Paulowna, legt uit dat de oogstplicht van aardappelen vóór 1 oktober geldt voor consumptietelers op zand- en lössgrond. Met 'consumptieaardappelen' worden aardappelen bedoeld die gebruikt worden voor chips en patat.
Verschil tussen poot- en consumptieaardappelen
Pieter Langeveld, een pootaardappel- en consumptieaardappelteler in De Cocksdorp, gaat de harde grens van 1 oktober voor het rooien van zijn consumptieaardappelen niet halen. "Ik heb mij er niet erg in verdiept. Ik zit op dit moment nog volop in de oogst van pootaardappelen." Langeveld is daar nog wel even mee bezig. "Rooien duurt twee maanden. Als je een mooi voorjaar hebt, begin je eind augustus en ben je daar in september en oktober zoet mee."
"De natuur kun je niet sturen", vervolgt hij. In principe rooit hij eerst het pootgoed, want daar verdient hij het meeste aan. Bovendien gaan consumptieaardappelen op afroep. "Fabrieken hebben het hele jaar door aardappels nodig voor chips en patat. Vanaf nu, tot en met december."
Volgens Langeveld is het niet mogelijk om de consumptieaardappelen nu al te rooien en koud weg te zetten. "Het zetmeel wordt omgezet in suiker, en dan krijg je bruine patat." Bovendien vindt hij dat een rare manier van opslaan. "Dat is toch ook niet duurzaam? Dat kost heel veel energie. De beste manier is ze gewoon in de grond bewaren."
Nieuwe wetgeving
Naast de harde grens van 1 oktober in relatie tot stikstof, is per 1 januari 2023 ook het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid veranderd. Wilms: "Vanaf dit jaar kun je Europees geld vangen als je iets doet aan de verbetering van de ecologie en waterkwaliteit, zoals het vroeg rooien van je gewassen, het braak laten liggen van een stuk grond, of het inzaaien van akkerranden."
Tekst loopt door onder het tekstblokje
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
Sinds 1 januari 2023 is het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) veranderd en kunnen boeren een vergoeding ontvangen als ze de omslag maken naar duurzame bedrijfsvoering. Boeren kunnen uit meer dan twintig zogenoemde 'eco-activiteiten' kiezen, zoals het beheren van houtwallen, het inzaaien van kruidenrijke akkerranden en het telen van eitwitgewassen. Hiervoor kunnen zij vervolgens een vergoeding ontvangen van 60, 100 of 200 euro per hectare.
Veel voelt Wilms niet voor de eco-activiteiten. "We hebben mooie, productieve grond in Nederland. Ik ga geen akkers inzaaien met vogelvoer. Ik ben nog niet overtuigd van het nut en noodzaak."
Wilms moest binnen het nieuwe GLB in mei al aangeven of hij verwacht voor 1 september zijn pootaardappelen te oogsten. "Dat is echt heel moeilijk. Je kunt maatregelen niet op een datum plakken. Het is een nat voorjaar geweest. Ik heb vier à vijf weken later mijn aardappelen geplant."
Volgens Wilms is niets normaal in de landbouw. "Maar gemiddeld genomen plant ik tussen half april en half mei." Wilms heeft een klein stukje van zijn aardappelteelt kunnen oogsten voor 1 september.
"Ons beroep is omgaan met natuur, niet omgaan met de kalender"
Mark Slot, een pootaardappelteler in De Cocksdorp, is het met zijn collega-boeren eens dat de overheid niet op voorhand allerlei regels kan opleggen. "Ons beroep is omgaan met natuur, niet omgaan met de kalender. Je bent afhankelijk van of het weer meezit. Dan is je machine weer kapot, dan word je weer gekort, dan moet je weer toeslagen terugbetalen."
Slot maakt zich persoonlijk niet zo druk om zijn aardappelen. "Ik oogst eigenlijk altijd wel vroeg. Ik heb ook koeien, dus ik wil mijn land met gras inzaaien zometeen. Maar als het zo blijft regenen, dan kan dat niet."