Trouwe herenclub viert 520-jarig bestaan met groot congres in Haarlem

De eerste rederijkerskamers werden aan het einde van de Middeleeuwen opgericht. Ze ontstonden in de dertiende eeuw in Vlaanderen, vertelt Anthony Hellegers van Trou Moet Blycken: "Rederijkers waren burgers die elkaar opzochten om gedichten te maken en voor te dragen. Verder deden ze veel aan toneel. Ze schreven die stukken zelf en dat gebeurt nu nog steeds." De term rederijker is afgeleid van het woord retoriek.

Pelikaan

Uit archiefstukken uit 1503 blijkt dat er destijds twee rederijkerskamers in Haarlem actief waren: De Wijngaertranken en De Pelikaan. Die laatste voerde als devies 'Trou Moet Blycken'. Hellegers: "De rederijkerskamers hadden destijds een belangrijke maatschappelijke functie. Het stadsbestuur schakelde ze in bij belangrijke feesten en bezoeken van staatshoofden om het aanzien van de stad te vergroten."

Zo zorgden de Haarlemse rederijkerskamers voor passend literair vermaak en organiseerden ze literaire wedstrijden. Ook hielden ze onderlinge wedstrijden wie het beste toneelstuk opvoerde: de landjuwelen. De teksten waren vaak kritisch op de maatschappij, wat de rederijkers niet altijd in dank werd afgenomen door de (kerkelijke) autoriteiten.

Landjuweel

Het landjuweel - de toneelwedstrijd - bestaat nog altijd. Komende zaterdag wordt het 39e congres van Trou Moet Blycken in de kleine zaal van de Phil in Haarlem geopend met zo'n traditionele krachtmeting van rederijkerskamers.

Anthony Hellegers: "Het mooie daaraan is dat niet alleen verschillende rederijkerskamers meedoen, maar ook een groep middelbare scholieren uit Haarlem. Daar kijk ik erg naar uit. De rederijkers spelen natuurlijk klassiek toneel, het schooltoneel is veel moderner."

Trou Moet Blycken viert die dag dus het 520-jarig bestaan. Hellegers: "We zijn voor zover bekend de enige rederijkerskamer die zo lang onafgebroken heeft bestaan. We doen nog altijd aan 'zinnig vermaak': kunst met een boodschap. Ieder jaar is er zo'n internationaal rederijkerscongres. De vorige keer dat wij het in Haarlem organiseerden, is alweer twintig jaar geleden."

Reden van de kunst

Na het landjuweel in de Phil volgt een symposium met de titel 'Reden van de kunst', zegt Hellegers: "Het woord reden moet je lezen als noodzaak. Waarom is kunst belangrijk? We gaan op zoek naar het antwoord op die vraag. Tegenwoordig moet alles maar geld opleveren en dat kan ten koste gaan van de kunst. Dat voel je zeker in deze periode na corona. Terwijl kunst echt een rol kan spelen om mensen te verbinden."

Onder meer auteur Arnon Grunberg, actrice Lineke Rijxman, staatssecretaris voor cultuur Gunay Uslu en het Haarlemse wonderkind op de piano Carter Muller zijn te gast op het symposium.

Brand

Trou Moet Blycken zit sinds 1922 in het statige pand aan de Grote Houtstraat 115 in Haarlem. De bovenverdieping van de Herensociëteit brandde in 2014 deels af, waardoor er grote schade ontstond. Inmiddels is het weer in volle glorie hersteld. "Inclusief alle blazoenen", zegt Hellegers. "Dat zijn veertien historische schilderstukken op houten panelen. Die hadden waterschade opgelopen en moesten een jaar drogen voor ze gerestaureerd konden worden."

Rederijkerskamer Trou Moet Blycken is inmiddels officieel een besloten herensociëteit, met 250 leden die Broeders worden genoemd. Hellegers: "De literaire traditie wordt in de geest van de rederijkers voortgezet. Zo wordt er ieder jaar een Factor aangesteld. Dat is een dichter die het hele jaar door poëzie maakt, waarin maatschappelijke zaken worden besproken. En het symposium wordt geopend door de Keizer van Trou Moet Blycken, samen met de voorzitter van het internationaal rederijkersverbond."

Het symposium begint zaterdag om 10.00 uur. Kaarten zijn verkrijgbaar via deredenvandekunst.