Boeren moeten volgens de nieuwe 'kalenderlandbouw' van de overheid hun gewassen voor 1 oktober oogsten, een taak die volgens enkele boeren in onze provincie niet uit te voeren valt. Het is de afgelopen maanden veel te nat geweest, waardoor het moeilijk werd om te zaaien. Laat staan dat er in oktober al geoogst kan worden. "Wij staan opnieuw voor een haast onmogelijke taak", klinkt het vanuit de boeren.
Met het Actieprogramma Nitraatrichtlijn wil het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het afspoelen van fosfaat en nitraat, afkomstig uit mest, binnen de perken houden. De kwaliteit van de grond moet door deze nieuwe kalender geoptimaliseerd worden. Ook aantasting van het water moet worden gestopt.
Om de stikstofdoelen te halen, dienen boeren, zoals aardappelteler Hero Stam uit Opperdoes (West-Friesland) een 'hele grote achterstand' in te halen. "Echt een lastige taak voor veel van ons."
Voor 1 oktober moeten ze hun grond weer vrijmaken, volgens de 'kalenderlandbouw'. Voor die datum moeten boeren hun gewassen hebben geoogst. "Een onmogelijke taak", volgens Trude Buysman van LTO Noord, een belangenvereniging voor boeren en tuinders.
Kleinere, duurdere frietjes
Maar door de natte periodes dit jaar zijn boeren nauwelijks toegekomen aan het zaaien. Daardoor zal ook het oogsten later in het jaar gaan plaatsvinden. "De herfstvakantie is rond 1900 in het leven geroepen, omdat er juist handjes tekort waren op het boerenland. Kinderen kregen vrij om mee te helpen de aardappelen te oogsten. Niet voor niets in de tweede helft van oktober", zegt Buysman.
"Pas dan zijn bijvoorbeeld aardappelen goed volgroeid. Nu zegt de regering: 'rooi de boel maar drie weken eerder'. Maar dan krijg je allemaal kleine aardappelen." Het gevolg van onvolgroeide aardappelen, volgens Buysman? "Duurdere producten. Want je krijgt een schaars goed. Daarnaast krijg je straks allemaal kleine frietjes. Of moeten de aardappelen zelfs uit het buitenland komen."
NH-weerman Jan Visser over de invloed van het weer op gewassen
"Dertig jaar geleden waren de lage temperaturen van afgelopen maart en april normaal. Maar ten opzichte van het 'nieuwe normaal' waren de maanden dit jaar kouder met veel wisselvallig weer, oftewel: veel regenval."
En juist die vele regen leidt tot problemen bij de boeren. "Die willen een droge maart, dat is goud waard. Als het in april maar regenen wil", vervolgt Visser. "Een spreekwoord dat op het boerenerf zeer gebruikelijk is. Maar zowel maart als april waren nat dit jaar. Een probleem dus."
Gemixte gevoelens
Een ronde langs enkele aardappeltelers levert wisselende reacties op. De één voorziet geen problemen, omdat die een klein bedrijf heeft. "Wij hebben kleinere producten op dus kleine schaal. Echte malaise voorzie ik nog niet." Weer een ander heeft andere gewassen dan aardappelen, hindernissen ziet hij daarbij ook niet.
Toch heerst er ook bezorgdheid. Onder Hero Stam onder meer. Hij ziet dat dit 'veel agrarische bedrijven helemaal niet gaat lukken'. Je hebt met weersomstandigheden te maken. Je kunt niet zaaien en oogsten op de momenten, waarop jij dat wilt. Je hebt met allerlei factoren te maken, waar je geen zicht of invloed op hebt."
"Wij kijken naar het weer en de grond, niet naar de agenda"
Frank Kielstra uit Wieringermeer (Hollandse Kroon) heeft ook een aardappelbedrijf, met 60 hectare aan grond. Kielstra voorziet ook problemen. "De overheid verplicht ons naar de kalender te kijken. Maar zo werken wij boeren helemaal niet. Wij kijken naar het product, naar het weer, naar de grond. Daar passen wij ons op aan, niet op een agenda, gestuurd vanuit het Rijk."
'Niet werkbare situatie'
"Het ene jaar is het eerder nat, het andere jaar heb je weer te maken met een drogere maand. Daar moet je je constant op aanpassen."
Dit seizoen begint dus later. "Of voor 1 oktober alles gaat lukken, het zaaien en oogsten, moet echt nog blijken. 1 oktober is ook een erg vreemde regel. Het weer kun je nu eenmaal niet sturen. Die kalender is niet een werkbare situatie voor ons."
Sancties
Boeren die zich niet aan de 1 oktober-regel houden, krijgen te maken met sancties. Onder meer kan gekort worden op hoeveel mest ze over het land mogen strooien dat jaar erop. "Als wij worden gekort volgend jaar, hebben we weer te maken met een mesttekort. En zoiets werkt alleen maar weer averechts", stelt Kielstra. "Maar goed. We gaan het beleven."
Woordvoerders van het desbetreffende ministerie zijn om reactie gevraagd, maar waren telefonisch niet bereikbaar.