Pleegouder Tonny vertelt vol overgave op podium: "Kind kan van meerdere moeders houden"

Tonny (64) kijkt aan haar keukentafel opgewonden en blij terug op die première in Het Verhalenhuis in Haarlem. Ze had geen plankenkoorts. "Ik was eigenlijk van tevoren niet zenuwachtig, maar toen ik van het podium af kwam, had ik wel hele rode wangen en trillende benen." 

Ze was 38 jaar lang pleegmoeder van in totaal 28 kinderen. Met haar man kreeg ze zelf vier kinderen. Drie pleegkinderen hebben ze tot hun achttiende onder hun vleugels genomen. "En we hielden altijd een paar plekken aan tafel voor crisisopvang van kinderen, die via Kenter Jeugdhulp (regio Zuid-Kennemerland en IJmond, red.) bij ons kwamen." 

Ciske de Rat 

Tonny wist van jongs af aan dat ze een groot gezin wilde, vroeger al toen ze nog met poppen speelde. "Maar nadat we de film 'Ciske de Rat' hadden gezien, bedacht ik me hoe anders het had kunnen gaan als zo'n kind in nood, hulp had gehad." Ze noemt het haar roeping die ze niet in woorden kan uitdrukken. 

Ondanks dat haar man Kees zich nog wel even afvroeg of dat nou wel zo'n goed idee was om al die narigheid in huis te halen, steunde hij haar voor de volle honderd procent. Nu zijn ze voor altijd tante Tonny en ome Kees voor al die pleegkinderen. Eén van de drie die vanaf haar babyjaren bij hun in huis heeft gewoond, is nu zelf moeder. Tonny en Kees zijn opa en oma van haar kind. 

Trots 

Hun eigen zoon heeft het stokje over genomen en is ook pleegouder geworden. En ze geeft hem en anderen het volgende advies: "Je kan van meerdere kinderen houden en een kind kan van meerdere moeders houden."

Toen Rianne van Huijstee van Kenter Jeugdzorg, Tonny vroeg om haar verhaal in een theatervoorstelling aan een publiek te vertellen, hoefde ze er niet lang over na te denken. Haar bijdrage is indringend en relativerend. Precies zoals Tonny is. "Ik heb niet geoefend voor mijn man of kinderen. Dus die hoorden het tijdens de première voor het eerst. Kees glunderde van trots."

Powerpoint

Shanita vertelt op het podium over hoe ze opgroeide in een pleeggezin na een familiedrama. Over hoe ze haar weg terug vond naar zichzelf. En het verhaal dat Judith laat horen, is eveneens openhartig. Ze kampte met verslavingsproblematiek en moest de zorg voor haar kinderen aan een ander overlaten. "Niemand kan bedenken dat je leven zo kan lopen", zegt Rianne. "Het is zo mooi om van haar te horen vertellen hoe de pleegzorg ook haar geholpen heeft toen ze zich uiteindelijk open durfde te stellen voor de hulp."

Ze is 'out of the blue' met het project gestart. Zonder theaterervaring, maar met de opdracht vanuit Kenter om meer pleegouders te werven. Want er zijn wachtlijsten, soms voor wel 25 kinderen. Soms voor minder. Maar er is altijd een tekort aan pleegouders lijkt het wel. "En dan kan je een informatiebijeenkomst met een powerpoint organiseren, maar dan bereik je alleen maar mensen die er toch al over nadenken", denkt Rianne. 

"Een culturele voorstelling is veel laagdrempeliger. Dan kan je mensen bewust maken. Je plant een zaadje en dat komt dan later misschien wel weer bij ons terug. Echte verhalen in combinatie met muziek komt knetterhard binnen, hoor." Rianne vertelt hoe de singer-songwriter Noraly voor Shanita speciaal een lied heeft geschreven: 

'I still stumble and fall. It feels like I've been through this all. But I grow, and I know. I won't be the same. There is sunshine in this pain.' 

Bij de première was het publiek al tot tranen toe geroerd. Ook de nummers voor moeder Judith en pleegmoeder Tonny, waarvoor Noraly nog toepasselijke nummers in haar repertoire had, zijn een gevoelige saus over de verhalen van de vrouwen. 

Rianne krijgt aan de keukentafel bij Tonny weer tranen in haar ogen. "Shit vormt je ook." Want ze wil wel heel duidelijk stellen: "Zonder al die ellende van de kinderen geweld aan te doen, toch verander je het leven van een kind."

Ze vindt Tonny één van de helden uit de Jeugdzorg. "Je hoeft niet heilig te zijn. Je moet het echt wel willen, maar het kan ook heel tof zijn." Tonny is nu geen pleegmoeder meer. "Je wordt op een gegeven moment toch echt te oud om ouder te zijn." Ze realiseert zich dat ze het leven van haar pleegkinderen niet 'goed' heeft kunnen maken, maar zij en haar man hebben wel iets kunnen bijdragen. "En ik heb veel over mezelf geleerd hoor. Ik heb 'knopjes' ontdekt waarvan ik niet wist dat ik die had. Dat een kind van twee jaar je nog zo boos kan maken bijvoorbeeld."

Tournee? 

Tonny, Shanita en Judith maken zich op voor een tweede voorstelling op 7 maart en derde later in april in Het Verhalenhuis in Haarlem-Noord. Want de eerste voorstellingen waren snel uitverkocht. InHolland en de wethouder van Bloemendaal hebben al bij Riannne aangeklopt voor een voorstelling. "Maar ik wil niet in kleine gymzaaltjes de verhalenvertellers laten optreden. Het moet wel in een echt theater." Heel voorzichtig begint ze te dromen van een heuse tournee met meer verhalenvertellers, in ieder geval door de regio IJmond en Zuid-Kennemerland, waar ze hoopt meer pleegouders te inspireren op een culturele manier. 

Tonny knikt bevestigend. "Eigenlijk net zoals het bij ons ging, met de film 'Ciske de Rat'. Je hoeft geen folders uit te delen. Iedereen die nu iets meekrijgt door ons optreden, kan het opzoeken op internet. Ik moest nog door het dikke telefoonboek bladeren."