Vladlena (Vlade) Trofimova (35) vluchtte een jaar geleden uit haar geboorteland, Oekraïne. Als alleenstaande moeder van twee jonge kinderen was ze genoodzaakt om haar leven in Charkov achter zich te laten. Ze kwam terecht in Hilversum. NH Nieuws sprak Vlade over één jaar oorlog in Oekraïne.
Vlade vertrok op 28 februari 2022 uit Charkov met haar twee dochters, Anastasii (8) en Nika (3). Een beslissing die ze diezelfde ochtend nog maakte. Zonder aarzeling dacht Vlade: “Ik moet nu weg.” Ze wilde veiligheid en zekerheid voor haar kinderen waarborgen. En dit vond ze in Hilversum. De reis naar Nederland was niet makkelijk en de situatie in Oekraïne blijft pijnlijk.
Op 24 februari 2022, vandaag precies één jaar geleden, begon de Russische invasie in Oekraïne. Een dag die de wereld in schok bracht. De spanningen tussen Rusland en Oekraïne lopen nog altijd op en de situatie blijft onvoorspelbaar. Sinds het uitbreken van de oorlog zijn er meer dan acht miljoen Oekraïners gevlucht elders in Europa. Waarvan er eind januari zo'n 89 duizend Oekraïners geregistreerd waren in Nederlandse gemeenten, volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Vier uur ’s nachts
“Alle Oekraïners zullen deze dag herinneren. Ik werd om 4.00 uur ’s nachts wakker, mijn bed was aan het schudden en ik hoorde allerlei knalgeluiden, ik wist niet wat er gebeurde”, zegt Vlade. Om 3.50 uur kondigde de Russische president Vladimir Poetin onverwacht aan om een militaire operatie te gaan ondernemen in Oekraïne. Op de eerste dag werd de Oekraïense grens van meerdere kanten aangevallen door Rusland. Ook in Charkov zijn Russische militaire colonnes de grens overgestoken.
"Alle Oekraïners zullen deze dag herinneren"
"Op een gegeven moment stond ik bij het raam met mijn kopje thee in mijn hand en stond ik gewoon te beven. Ik was bang en wist niet wat ik moest doen. Ik belde een vriend op en die zei: 'Het is oorlog, pak je spullen en documenten alvast en ga naar een ondergronds metrostation of wacht thuis'.”
Veel Oekraïners schuilden aan het begin van de oorlog in een metrostation tegen het geweld van de Russische troepen. Vlade woonde in een flat met haar dochters, die op dat moment niets vermoedend door sliepen. “Later op de dag besloten wij om die avond te gaan slapen in een schuilkelder van een school. Maar dit was vanwege de hygiëne geen goede accommodatie om lang te verblijven. Ik wilde een betere slaapplek voor mijn kinderen en besloot na een nacht weer terug te gaan naar mijn woning.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Onverwachts
Vlade kreeg voornamelijk berichten in Telegramgroepen over de oorlog. Sommige Oekraïners hadden wel al een beter vermoeden over het uitbreken van de oorlog, vertelt Vlade.
Maar voor haarzelf kwam het totaal onverwachts. ”Op de 24e van februari wilde ik zelfs gewoon naar de bioscoop gaan, waar ik met een vriend kaartjes voor had gekocht.”
Eerste dagen van de oorlog
Op de ochtend van maandag 28 februari besloot Vlade te vertrekken. “Ik moet nu gaan. Ik besefte dat mijn kinderen de hele tijd binnen zaten. Nika en Anastasii wilden gewoon buitenspelen. ”Ik ben zelf niet bang, maar mijn kinderen moeten in een veilige omgeving kunnen opgroeien. Ik heb veel vrienden die toch in Charkov zijn gebleven met hun kinderen. Uiteindelijk blijft het hun keuze en die respecteer ik.”
In de eerste week van de oorlog waren er al zo’n 120.000 Oekraïners gevlucht naar de buurlanden. Mannen tussen de 18 en 60 jaar mochten niet mee omdat ze beschikbaar moeten zijn om in het leger te vechten.
Tekst gaat verder onder de foto.
Hun vlucht
Met één kind in de kinderwagen en de ander aan haar hand werd ze door een vriend afgezet op het treinstation van Charkov. Ze had slechts een kleine tas met spullen bij zich. “Het was heel moeilijk om alles achter te laten. Hoe kun je slechts met een tas naar het buitenland gaan en daar een leven lijden met twee kinderen?”, vraagt Vlade zich nu af.
Er was weinig ruimte in de trein van Charkov naar de grens van Polen. Deze reis duurde twintig uur. "Elke mogelijke ruimte in de trein was bezet, voornamelijk met vrouwen, kinderen en huisdieren. Er stonden ook mensen in het toilet. Wanneer een kind moest plassen werd het kind doorgegeven. Er waren veel kinderen in de trein, die angstig waren en moesten huilen. Mijn kinderen waren verdrietig, zij wilden in Oekraïne blijven.”
"Wanneer ik ’s avonds de luiers van Nika wilde verschonen moest dit gewoon buiten op de straat"
De grens tussen Oekraïne en Polen stak Vlade lopend over met haar kinderen. Er waren veel mensen waardoor Vlade lang bij de grens moest wachten. Ze had geen geld voor de trein of bus en was genoodzaakt om op de grond te slapen. “Veel vrijwilligers uit Polen hielpen ons wel. Zo deelden ze bijvoorbeeld dekens uit. ’s Avonds verschoonde ik de luiers van Nika buiten op straat.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Familie en vrienden in Charkov
De vader van Vlade koos ervoor om niet naar het buitenland te vluchten. “Ik mis mijn vader elke dag en bel dagelijks met hem. Wanneer ik op het nieuws zie dat er is geschoten in de buurt waar mijn vader woont, dan neem ik gelijk contact met hem op. Ik vraag altijd of hij elektriciteit, warmte en licht heeft.”
“Toen ik bij mijn eerste gastgezin woonde pakte één van de gastouders mijn telefoon soms af en zei: ‘Je hebt rust nodig. Lees het nieuws niet.’ Dit kwam omdat ik elke dag het nieuws aan het bekijken was om te weten wat er in Oekraïne speelt en ik veel vrienden heb die daar nog wonen."
Vlade vertelt dat de situatie in Charkov elke dag verandert. Sommige dagen is er geen licht, warmte of internet. Zo werd er afgelopen november aanhoudende Russische aanvallen op energievoorzieningen gehouden. Op dat moment waren er meer dan tien miljoen huishoudens zonder elektriciteit.
Hilversum als nieuwe woonplaats
Op 17 maart kwam Vlade met haar kinderen aan in Hilversum. Eerst verbleef ze voor een paar dagen bij de opvang op de Heuvellaan. Daarna kwam ze bij een gastgezin, waar ze bijna een jaar heeft gezeten. Sinds kort woont ze bij een nieuw gezin, Roel en Betty.
Vlade laat in de volgende video haar 'nieuwe' huis zien. Tekst gaat door onder de video.
Vlade laat haar nieuwe huis zien - NH Nieuws
“De eerste nachten sliep Nika soms niet. Ze huilde veel, was moe en haar tandjes waren net aan het doorkomen. Haar lichaam zei: het is genoeg. Anastasii sliep ook niet veel. Het gastgezin hielp ons veel in deze periode. In beide gezinnen voelde het alsof wij één familie waren."
"Mijn oudste dochter wilde eigenlijk naar huis, ze begreep weinig van wat er hier gebeurde, en kon niet goed Engels. Dat er hier veel wordt gefietst was ook heel nieuw voor haar, en mij. Inmiddels kan Anastasii goed Engels praten en spreekt ze ook Nederlands. Ook fiets ze zelfstandig naar school.”
"Je kan zomaar naar de winkel gaan en daarna niet meer thuiskomen, dat wil ik niet"
Moedig blijven
“Ik zou wel terug willen naar Oekraïne, maar ik weet niet wanneer de oorlog stopt. Het kan ook zomaar twee jaar duren. Voor die tijd ben ik nog niet van plan om terug te gaan. In Oekraïne kan je zomaar naar de winkel gaan en daarna niet meer thuiskomen, dat wil ik niet. Hoewel het onderwijs in mijn eigen stad goed was, zijn veel leraren nu gevlucht uit Oekraïne waardoor het onderwijs daar ook niet meer goed is. Ik wil een goed leven voor mijn kinderen, het maakt niet uit waar dat dan ook is.”
Tekst gaat door onder de foto.
“Als ik elke dag thuis blijf en ga zitten huilen dan gaat dit de situatie in Oekraïne niet veranderen. Ook al doe ik hier leuke dingen, zoals naar de dierentuin of bioscoop gaan, ik denk elke dag nog steeds aan Oekraïne. Ik probeer sterk te zijn en vertel aan mijn vrienden en vader in Oekraïne om ook sterk te blijven.”