Noord-Hollanders moeten steeds verder reizen om naar de huisarts te gaan

Dat er een tekort is aan huisartsen staat buiten kijf. NH Nieuws maakte de afgelopen jaren meerdere reportages en een documentaire over de steeds moeilijker toegankelijke huisartsenzorg in onze provincie, vooral in de Noordkop. 

Onderzoeksbureau Nivel trok in 2018 al de conclusie dat het huisartsentekort nijpend gaat worden als er niet snel wordt ingegrepen. In een prognose, in opdracht van het ministerie van VWS en de Landelijke Huisartsen Vereniging, gaven ze aan dat in vrijwel heel Noord-Holland (op Amsterdam na) een huisartsentekort van zo'n 10 tot 20 procent zou zijn in 2023. Als er geen maatregelen worden genomen wordt die situatie in 2028 nog een stuk slechter: in de Noordkop zou dan een tekort van zo'n 40 procent kunnen ontstaan. 

Het ontstaan van zo'n tekort heeft verschillende oorzaken: huisartsen die net klaar zijn met de opleiding blijven liever in de Randstad - waar ze ook hun opleiding hebben doorlopen, en blijven weg uit de krimpregio's. Daarnaast werken ze vaker parttime en zien ze het niet per se zitten om een gevestigde praktijk over te nemen. Daar komt nog eens bovenop dat zo'n 30 procent van alle huisartsen de komende jaren met pensioen gaat, en dat er niet genoeg huisartsen in opleiding zijn om dat tekort op te vangen. 

Gemiddelde afstand

Dat de huisartsenzorg aandacht nodig heeft blijkt ook uit het onderzoek dat NH Nieuws deed in samenwerking met Kieskompas. De toegankelijkheid van de gezondheidszorg kwam daar als een van de belangrijkste pijnpunten uit de bus. 

Uit cijfers van het CBS blijkt dat mensen steeds verder moeten reizen voor de huisarts. Dat gaat in de meeste gemeenten gemiddeld om een paar honderd meter, maar juist die afstand kan van grote invloed zijn op hoe laagdrempelig mensen hun zorg ervaren. 

Bekijk hieronder op de kaart hoe ver de afstand naar een huisartsenpraktijk gemiddeld in jouw gemeente is. Tekst gaat verder onder de graphic.

Een woordvoerder van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) erkent dat een langere reisafstand impact kan hebben op de laagdrempeligheid van de zorg. "Een huisarts(enpraktijk) in de eigen wijk of buurt heeft altijd de voorkeur. De kracht van de huisartsenzorg is de laagdrempelige, bekende toegang tot zorg, met een vaste huisarts en praktijkteam. Vooral voor minder mobiele en kwetsbare patiënten kan een langere reistijd mogelijk drempels opwerpen."

Ook kan het ervoor zorgen dat mensen in bepaalde postcodegebieden buiten de boot vallen. "Om spoedzorg te kunnen verlenen, moet een huisarts binnen 15 minuten bij een patiënt kunnen zijn. Het kan zijn dat een huisarts inschat dat hij deze afspraak niet kan nakomen. Soms hanteren huisartsen daarom bepaalde postcodegrenzen." 

Verklaringen

Volgens het LHV zijn er drie verklaringen voor het toenemen van de gemiddelde afstand tot een huisarts. "Huisartsen kunnen samen kiezen voor een (grotere) locatie, in de vorm van gezondheidscentra", aldus een woordvoerder. Deze trend valt ook terug te zien in het rapport van onderzoekbureau Nivel. Uit krimpregio's verdwijnen daarnaast kleine, vaak ook apotheekhoudende, huisartsenpraktijken. 

Als derde verklaring benoemt een woordvoerder een huisvestingsprobleem voor huisartsen. Volgens de LHV heeft drie op de vier huisartsen op een of andere manier moeite met huisvesting. Dat kan komen door te hoge huur, niet genoeg ruimte, of op een andere manier ongeschikt. "Dit leidt er op sommige plekken en in sommige wijken toe dat huisartsenpraktijken verdwijnen of noodgedwongen verder weg vestigen." 

Bekijk hieronder per gemeente hoe veel de gemiddelde afstand tussen de inwoner en de huisarts is toegenomen. Alleen in Zandvoort is deze afstand afgenomen. Tekst gaat verder onder de infographic.

De LHV herkent het beeld van tekorten aan huisartsen, en maakt zich er volgens een woordvoerder hard voor om in alle regio's voldoende huisartsen te hebben. "De problematiek van huisartsentekorten speelt op landelijk, lokaal en praktijkniveau. Elke Nederlander moet immers, nu en in de toekomst, een huisarts hebben."