Veel verborgen armoede op Texel: "Liever alle dagen brood dan stap naar voedselbank"

De feestdagen zijn voor de vrijwilligers van de Texelse voedselbank bijzonder. Het zijn voor hen drukke voorbereidingen waarbij de pakketten in het Rode Kruisgebouw in Den Burg nauwkeurig samengesteld worden. Per deelnemer een andere samenstelling. Dat kan een gezin zijn die afhankelijk is van de donaties van de voedselbank. Maar ook een oudere Texelaar die niet meer de deur uit komt.

"Velen ouderen schamen er zich voor dat ze nauwelijks rond kunnen komen", zegt Marielle. "Ze eten dan liever alle dagen brood dan dat ze een tas vol boodschappen afhalen." Nauwkeurig wordt er bijgehouden wat de wensen zijn en wie wat krijgt. Velen denken dat door het bloeiende toerisme er geen problemen zijn op het eiland. Het tegendeel is waar. "Ik denk dat de inkomens op Texel onder het landelijke gemiddelde liggen", zegt vrijwilligster van het eerste uur Marianne Bonne. "Dat komt doordat er veel laaggeschoold werk is."

Kwart meer mensen

Er melden zich nu veel mensen bij de voedselbank. "We hebben de laatste maanden een groei van minimaal 25 procent", vertelt Marielle tussen de bedrijven door. "Mensen hebben in de zomer nog wel werk, maar in de wintermaanden wordt dat minder. En dan komen ze bij ons."

Niet alleen zieke mensen, maar ook werkenden hebben problemen om het hoofd boven water te houden. "Sommigen werken allebei, maar de kosten zijn voor hen te hoog. Als je allebei voor het minimumloon werkt, dan is het geen vetpot." Ook gezinnen uit het buitenland kloppen aan bij de voedselbank. "Dat zijn vaak grote gezinnen, bijvoorbeeld uit Syrië. Ze zijn dan pas op Texel, maar de financiën zijn niet meteen op orde. En ze mogen nog niet werken."

De reden waarom de mensen aankloppen bij de voedselbank is verschillend. "We praten over deelnemers, want cliënten vinden we negatief klinken. Ze kunnen bij de voedselbank moeten komen door een scheiding, maar ook vanwege alcoholisme of huiselijk geweld." Dat laatste kwam vooral voor in de coronaperiode, meent Marielle. "Ze zaten toen allemaal thuis en konden nergens heen. De kinderen konden toen ook niet naar school. Dat geeft spanningen."

Ook als een stel uit elkaar gaat, geeft dat soms financiële problemen. "Bijvoorbeeld als de alimentatie niet op tijd betaald wordt. En soms is er een lange strijd om überhaupt alimentatie te kunnen ontvangen. Vooral als er kinderen bij betrokken zijn, is dat een drama. Of het huis moet verkocht worden en dan zit men met een restschuld."

Maar er kunnen ook andere financiële oorzaken zijn. Denk aan de achterstand van betaling van de belasting. "Mensen krijgen nog een naheffing van duizenden euro's waar ze niet op hadden gerekend. Dan wordt het lastig om van een paar honderd euro in de maand rond te komen."

Landelijk gezien heeft Texel een kleine voedselbank, maar dat betekent niet dat er geen armoede is op het eiland. "Dat is er absoluut", gaat Marielle verder. "Dat zien we om ons heen."

De schatting is dat op het eiland Texel veel meer gezinnen voldoen aan de criteria om in aanmerking te komen voor een wekelijks voedselpakket. Echter, slechts een deel daarvan dient ook daadwerkelijk een aanvraag in. Volgens Marielle is het een uitdaging om meer mensen uit deze doelgroep in beeld te krijgen en te bewegen om een aanvraag in te dienen.

Gescreend

"De deelnemers worden meestal doorgestuurd door maatschappelijk werk. Maar dan word je ook gescreend en moet je ook inzicht geven in de financiën. En dat wil niet iedereen. We hadden laatst een actie waarbij mensen gratis een pakket konden afhalen, zonder zich vooraf te melden bij maatschappelijk werk. Dat was, hoe raar het ook klinkt, een grandioos succes. Dan wordt er niet gekeken of mensen de pakketten nodig hebben. Maar we gaan uit van de eerlijkheid van de Texelaars."

De toename van de deelnemers komt volgens Marielle doordat het levensonderhoud duurder is geworden. Ook andere kosten stijgen. "De ziektekosten worden hoger maar ook de prijs van energie. Dat heeft effect op het huishoudboekje. Er zijn veel zieke mensen. Zij hebben bijvoorbeeld last van de gevolgen van long-covid. Die mailen ons doordat ze door hun ziekte niet meer rond kunnen komen."

Donaties

Vrijwilliger Dwight Penha rijdt regelmatig naar het landelijk depot in Amsterdam om daar spullen te halen. "We zijn natuurlijk blij met de vele donaties. Maar hier halen we de spullen op voor Texel. En verder rijd ik over het eiland om bij andere leveranciers spullen op te halen die we kunnen verwerken in de pakketten."

Dat mensen een tegemoetkoming krijgen van 190 euro van hun energieleverancier heeft ook voordelen voor de voedselbank. "Veel Texelaars hebben dit bedrag bij ons op de rekening gestort omdat ze het niet nodig hadden. Of laatst was er een oudere man die kwam hier binnen met een envelopje. Hij zei: Ik heb het niet nodig. En dan zie je later dat er 400 euro in de envelop zit."

Feestdagen

Tijdens het gesprek komen veel Texelaars binnen om voor de feestdagen iets af te geven. Een vrouw komt met 30 kerstbroden en een oudere man geeft persoonlijk wat kleine boodschappen af. Ook de plaatselijke slager Simon Dros, met oud-directeur van de Texelse Courant Rene de Lange, staat voor de deur. Ze komen met negen kratjes verse vleeswaren. "Rollade, kipfilet, gehakt, riblap en biefstuk", somt Rene op. "Het is de derde keer dat ik ieder jaar sponsor. In het verleden was dat vis, maar dat is nu niet meer te betalen. Vandaar dat ik voor een paar duizend euro vlees heb gekocht."

Hij heeft een bijzonder verhaal over zijn vrijgevigheid. "Mijn vader wilde missionaris worden, maar dat is niet helemaal gelukt", vertelt hij met een glimlach. "Maar hij heeft wel twee scholen en een ziekenhuis in een missieland opgezet. Misschien heb ik een beetje van zijn genen meegekregen. Ik doe het graag."