Waren er Vikingen op Wieringen? Het zou kunnen maar het is allerminst zeker

De beroemde eerste Vikingschat van Westerklief woog 1,6 kilo en bestond uit zilverbaren, munten uit de middeleeuwse handelsstad Dorestad en zilveren sieraden. Het Rijksmuseum van Oudheden, die de schat in november 1996 heeft aangekocht en waar het te zien is, laat weten dat het handelskapitaal en de stijl van de sieraden aangeven dat deze schat van een Deen is geweest. En dus van een heuse Viking, die kennelijk enige tijd hier heeft verbleven.

Nu, 25 jaar later, zijn de Wieringers er trots op dat de Vikingen hier zijn geweest; zo is onder andere het sociaal cultureel centrum het Vikingschip in Den Oever vernoemd naar deze voorgeschiedenis. Maar of de Vikingen daadwerkelijk op Wieringen zijn geweest, daar is net afgestudeerd archeoloog Jort Smit nog niet zo zeker van. "We missen archeologisch onderzoek. Eigenlijk tasten we over de Vikingen nog volledig in het duister."

Huizen

Het zit 'm er vooral in dat er alleen losse vondsten zijn gedaan. Oppervlaktevondsten, zo omschrijft Smit ze. Wat nodig is, is gedegen bodemonderzoek. "Er is aardewerk gevonden, dus we weten dat er bebouwing was", zegt Smit, die voor zijn eindscriptie onderzoek heeft gedaan naar archeologische vondsten op Wieringen. "Maar we weten niet waar er huizen hebben gestaan. Wat voor huizen dit zijn geweest. Of dit typische gebouwen van de Vikingen waren. En dus ook niet of de Vikingen nederzettingen hebben gesticht op Wieringen."

Smit bekeek verder naar wat er wél is gevonden. Naast de beroemde zilverschat zijn dit onder andere gouden muntjes. Smit: "Die munten komen ook uit Arabische gebieden. Dat zegt iets over de positie van Wieringen. Het had internationale handelscontacten. Waarschijnlijk was Wieringen in de vroege Middeleeuwen een handelspost."

De Vikingen, die in de negende eeuw in Nederland zouden zijn geweest, zijn zeker niet de enigen die op Wieringen zouden hebben rondgelopen. Op het eiland, hoog en droog en daarom altijd interessant geweest voor mensen, was 12.000 jaar geleden al bewoning. Smit: "Het eiland is gevormd in de IJstijd, de bodem kwam omhoog. Daarom is het er ook glooiend."

'Niet te laat'

Hij hoopt dat er in de toekomst meer en structureel archeologisch onderzoek wordt gedaan op Wieringen. "Je hebt maar één kans op onderzoek. Als een grond al is omgewoeld, ben je te laat. En dat zou doodzonde zijn. Het is nog niet te laat, denk ik. We weten nog zoveel niet. Ook niet hoe het landschap om Wieringen heen eruitzag, bijvoorbeeld."

Dus of de Vikingen hier nu wel of niet langere tijd hebben verbleven, blijft voorlopig nog een goed bewaard geheim van de Wieringse grond. Wie weet wordt het ooit nog eens duidelijk.