NH helpt mee: West-Friese school zet uit nood ongediplomeerde leerkrachten voor de klas

Het personeelstekort in het onderwijs speelt allang niet meer uitsluitend in de Randstad, zegt directeur Machteld Brink van De Kuyperschool in Andijk. Ook in het West-Friese dorp zijn de problemen groot. Het is steeds weer een uitdaging om de roosters rond te krijgen en de problemen worden volgens Machteld alleen maar erger. "Ik ben bang dat de tekorten verder oplopen. Dat gebeurt nu al in de Randstad."

De school in Andijk is niet de enige met problemen. De meest recente cijfers van het UWV tonen aan dat in het tweede kwartaal van 2022 in totaal 2.150 openstaande onderwijsvacatures zijn. Van dit aantal zijn 700 vacatures voor 'leerkracht basisonderwijs'. Maar ook binnen het middelbaar onderwijs komen ze handjes tekort (950) en in het hoger onderwijs (250). Ook is er behoefte aan onderwijskundigen en overige docenten (250).

Veel uitdagingen 

Pabo-opleidingen en scholen staan volgens Machteld de komende tijd voor heel wat uitdagingen. Zo is er op de opleidingen volgens haar veel uitstroom. "We moeten echt gaan kijken wat de reden is dat zoveel studenten afhaken." Bovendien hebben scholen te maken met vergrijzing. "Veel mensen gaan met pensioen en die gaten moeten worden opgevuld. Daar hebben we nieuwe leerkrachten voor nodig."

De situatie zorgt ervoor dat scholen soms rigoureuze maatregelen nemen. Zo waren sommige scholen eerder al genoodzaakt een vierdaagse lesweek in te lassen. Ook bij De Kuyperschool was het vorig jaar al ellende. "Ik stond ermee op en ging ermee naar bed. Ik dacht echt: hoe moet ik dit oplossen? De kinderen moeten naar school, maar we hebben geen juffen en meesters voor de groep."

Als noodgreep om het rooster toch te vullen, koos Machteld voor de inzet van pabo-studenten. Dit jaar staat ook de 22-jarige Sven de Heer, eerste jaar student, voor de klas. Hij volgt sinds dit jaar een deeltijd pabo-opleiding voor leerkracht basisonderwijs. Door de huidige situatie kan hij gelijk praktijkervaring op doen en mag hij, met de nodige begeleiding, voor de klas staan. 

Helemaal onervaren is hij niet, omdat hij de mbo-4 opleiding voor onderwijsassistent heeft afgerond. Toch kan hij, zo zegt hij zelf, nog wel het een en ander leren. "Mijn zinnen zijn bij vlagen lang, dan worden de opdrachten voor de kinderen van groep 4 soms minder duidelijk." Ook op didactisch vlak zijn er verbeterpunten. "Niet iedere les loopt even goed. Dus in de voorbereiding daarvan valt ook nog winst te behalen."

Niet ideaal

Of de kinderen net zo goed onderwijs van Sven krijgen als van een bevoegde leerkracht, durft de pabo-student zelf niet te zeggen. "Ik doe in ieder geval heel erg mijn best. De kinderen begrijpen aan het einde van de les vaak wel wat er moet gebeuren. Maar een bevoegde leerkracht kent natuurlijk alle kneepjes van het vak en ik ben nog aan het leren." Hij noemt de huidige situatie daarom niet ideaal. 

Vanuit de gedachte dat de problemen alleen maar groter zullen worden, is het volgens Machteld belangrijk dat er snel een oplossing komt. Maar wat die oplossing is, dat weet zij niet. "Ik kan nu heel even achteroverleunen omdat de gaten gevuld zijn, maar echt ontspannen kan ik niet met de gedachte dat de situatie alleen maar erger wordt."