Groningers willen Herepoort terug: "Deze poort is niet gemaakt voor het Rijksmuseum"

De actie om de poort terug te halen is begonnen bij Ger Bos. Hij onderhoudt een Facebookgroep over de geschiedenis van Groningen en vanuit daar is een serieuze roep om een terugkeer van de Herepoort ontstaan. "Ik wist niet dat de poort bij het Rijksmuseum stond en het leek mij geweldig om die poort uit de tuin terug te halen en dat hij geplaatst wordt op het Hereplein, waar hij ooit stond", vertelt Bos. "Veel mensen reageerden daar positief op en ook heeft de Stadspartij van Groningen beloofd zich hard te maken voor een terugkeer." 

Poort van iedereen

Hoewel de poort volgens Bos thuishoort in Groningen, ziet kunsthistoricus Sabry Amroussi dat anders. De poort werd namelijk in 1878 afgebroken door de Groningers zelf, toen de stad begon met het herinrichten en hierbij de vestingswerken afbrak. Maar het is een misverstand dat Amsterdam de poort heeft geclaimd. "Officieel is deze poort overgedragen door het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan het Rijksmuseum", legt Amroussi uit. "En zoals ik zei: het Rijksmuseum, dus dat is een nationaal museum. Deze poort is van iedereen, van elke Nederlander." 

Gemaakt voor Groningen

De Herepoort had zonder inmenging van Het Rijk en van architect Cuypers hoogstwaarschijnlijk helemaal niet meer bestaan. Nu zijn er enkele fragmenten van de originele poort bewaard gebleven, de rest werd na het afbreken verkocht aan Groningse bouwlieden die het materiaal hergebruikten. Toch is het voor actievoerder Ger Bos wel degelijk van waarde om de poort terug te halen. "Die poort is gemaakt voor de stad Groningen en niet voor het Rijksmuseum", klinkt het stellig. "Ik vind dat het museum open moet staan voor de discussie over hoe er omgegaan moet worden met de kunst die in onze musea staat. Nu wordt er eigenlijk helemaal niet over gepraat."

Permanente collectie

Het Rijksmuseum heeft inderdaad laten weten niet open te staan voor het meewerken aan een terugkeer van de Herepoort naar Groningen. "Dit verzoek komt eens in de zoveel tijd voorbij", laat een woordvoerder weten. "De façades van de Herepoort en van de Bergpoort uit Deventer zijn eind 19de eeuw ‘samengesmeed’ tot één poort. De fragmenten zijn sindsdien onderdeel van de permanente collectie van het Rijksmuseum. Ze werden door de steden destijds op de slooplijst gezet. Samen met andere door architect Pierre Cuypers geredde bouwwerken geven ze een overzicht van de Nederlandse bouwkunst."  

Volgens kunsthistoricus Amroussi is het niet vreemd dat het Rijksmuseum vasthoudt aan de Herepoort, en daarbij ook aan alle andere werken die in de tuin tentoongesteld worden. "Je moet er toch niet aan denken dat alle andere steden en plaatsen in Nederland hun dingetje terug willen", geeft hij aan in de museumtuin. "Als we achter ons kijken zie je de waterpoort uit Gorinchem, links ervan een zuilengalerij uit de middeleeuwen uit de kerk van Edam. En rechts een torentje van een stins in Franeker. Dus heel Nederland is in deze tuin vertegenwoordigd met fragmenten."