Amstelveense regelt 42 struikelstenen: 'Pas dood als je naam niet meer wordt genoemd'

Struikelstenen worden gelegd voor woningen waar voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen Joden hebben gewoond. Het is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, die door heel Europa de nagedachtenis aan deze slachtoffers levend wil houden. 

Anoniem

De Amstelveense arts Linda Dekhuijzen was aanwezig bij meerdere leggingen van struikelstenen in Amsterdam. "Wat mij raakte, is dat er zoveel meer slachtoffers zijn die geen nabestaanden hebben en als niet toevallig een bewoner de steen aanvraagt deze mensen anoniem blijven", legt ze uit. 

Dekhuijzen maakte een lijst van meer dan veertig namen van struikelsteenloze Amstelveense slachtoffers en zocht uit waar zij gewoond hebben. De gemeente Amstelveen vindt dit een mooi idee en verleende subsidie voor het project. Uit verschillende archieven reconstrueerde ze daarnaast zo compleet mogelijk hun levensverhaal. Die verhalen deelt ze tijdens de legging van de struikelstenen. 

'Het doet mij wat'

"Hier woonden Feodor Hurwitz en Bertha Hurwitz-Schloss", begint onderzoekster Linda Dekhuijzen een van de speeches na een legging aan de Oosterhoutlaan. Geïnteresseerde buurtbewoners hebben zich om het monumentje heen verzameld. Ook de huidige bewoners zijn aanwezig. 

"Ik ben zelf van Joodse komaf", vertelt Guy Soesan, die tegenwoordig aan de Oosterhoutlaan woont. "Dus het doet mij wel wat dat voor ons huis deze stenen gelegd zijn. Toevallig hadden we het er rond 4/5 mei over wie hier tijdens de Tweede Wereldoorlog zou hebben gewoond."

De namen van die bewoners zijn vanaf nu in het trottoir vereeuwigd. "Linda heeft mij dringend verzocht om de stenen ook regelmatig schoon te maken", zegt Guy lachend. Hij gaat een schoonmaakpooltje met de buurt opzetten, want Guy is trots op het monument voor zijn deur.

Maar niet iedereen zit te wachten op een Tweede Wereldoorlog-monument voor de deur, blijkt uit weerstand van sommige bewoners. "Dat snap ik ook", zegt Linda Dekhuijzen. "De huidige bewoners hebben natuurlijk ook niet gevraagd om een Tweede Wereldoorlog en wat er allemaal is gebeurd, dus als zij zeggen: 'vanwege mijn persoonlijke levensverhaal of dat ik vrij wil zijn en niet belast door het verleden', dan snap ik dat."

Linda gaat de komende tijd samen met de gemeente met deze bewoners in gesprek om tot een oplossing te komen. Ze hoopt dat alle 167 omgekomen Amstelveense Joden uiteindelijk een struikelsteen krijgen.

Naast dat slachtoffers hiermee 'in leven' worden gehouden, hebben de struikelstenen ook een educatieve waarde. "Ik denk dat schoolkinderen zich hier veel beter mee kunnen identificeren dan met een monument", zegt Linda. De struikelstenen zijn opgenomen in het lesprogramma van verschillende Amstelveense scholen.