Het idee van een Herenboerderij is begonnen in Boxtel waar zes jaar geleden de allereerste boerderij is opgericht. Nu zijn er al twaalf boerderijen actief, verspreid over heel Nederland. Deze worden geheel gefinancierd door burgers die gezamenlijk eigenaar zijn van de boerderij waarop één of twee ingehuurde boeren voedsel produceren. Zij zijn dan in loondienst. Maar waar komt die interesse vandaan?

Het streven om zonder toevoegingen van buitenaf lokaal fruit, aardappelen en groenten te laten groeien, en vee te houden, is in trek. Een duurzame manier om te voorzien in de eigen voedselbehoefte.

Sinds november 2019 is het idee overgewaaid naar West-Friesland, waar zes kartrekkers uit Hoorn, Oosterleek en Schellinkhout een boerderij willen beginnen. Het enige wat hen nu nog rest, is de grond en een boer die voedsel produceert voor 200 huishoudens. Eén van die kartrekkers is Anne van de Graaf uit Oosterleek. "We hebben nu zo'n 185 huishoudens aan ons weten te binden, dus we zijn er bijna. De meesten komen uit de omgeving van Medemblik, Hoorn en Enkhuizen."

Seizoensgebonden

Wat maakt zo’n kleinschalig gemengd boerenbedrijf nou zo populair? Steeds meer mensen gaan in steden wonen, ver van het platteland en daarmee ver van de voedselproductie.  "Mensen moeten weer weten waar het eten vandaan komt", legt Van de Graaf uit. Groenten met het seizoen mee eten dus. "Het moet niet normaal zijn dat je in januari nog sperziebonen kan eten."

Ze hoopt dan ook op een doorbraak in de zoektocht naar twintig hectare grond, die al zo’n twee jaar duurt. "Landbouwgrond in Nederland is duur en schaars", signaleert Van de Graaf. "We kunnen niet de hoofdprijs betalen, maar zeker ook geen 'troostprijs'. Toch moet het ons wel gegund worden."

Maar de financiering van een boerderij in West-Friesland is al halverwege. "Stichting Aardpeer is bereid om 800.000 euro, de helft van wat we nodig hebben, voor te financieren. Dan moet er nog een koopovereenkomst zijn voor twintig hectare en dient de rest, ook 800.000 euro, door de coöperatie zelf bijeengebracht te worden."

De kartrekkers hopen op boeren met veel land, die met pensioen gaan en geen opvolger kunnen vinden. Of kerkgenootschappen met landerijen die niet de hoofdprijs vragen. "Er zijn nog steeds kansen, maar we hebben tijd en geduld nodig. Gelukkig kunnen vrijwel alle leden het geduld opbrengen."

Het is nu vooral op de koffie gaan bij grondeigenaren. Ze maken een praatje, planten dan als het ware een zaadje en nodigen hen uit om samen een kijkje te nemen op een draaiende Herenboerderij. "We proberen ook aan te geven dat zoiets juist mooi kan zijn. De combinatie van langzaam afbouwen van een 'gangbare boer', naar het opbouwen van een Herenboerderij. Dan gebeurt er wel wat op het erf. De boer kan immers, als zij dat willen, gewoon in de boerderij blijven wonen."

Zoekgebied

Zodra de grond gevonden is, kunnen de obligaties uitgegeven worden. Ze zoeken binnen in een straal van twaalf kilometer. Tussen Hoorn, Enkhuizen en Venhuizen in. "En zodra de locatie bekend is, trekt dat ongetwijfeld nieuwe leden aan", denkt Van de Graaf. 

De Oosterleker wil een community vormen, waarbinnen gezamenlijk wordt beslist wat er verbouwd wordt. "Dat we samen bepalen wat we willen eten. Maar de boerderij is ook een plek waar workshops gegeven kunnen worden, bijvoorbeeld over het fermenteren en inmaken van kruiden en groenten. Zo’n boerderij brengt veel meer, behalve voedsel en sociale verbinding. Het creëren van sociale verbondenheid is heel belangrijk."

Scholen betrekken

Een ander ambitie is om scholen erbij te betrekken. Als er bijvoorbeeld een basisschool in de buurt is, kun je denken aan moestuintjes voor groepachters, waarop ze groenten naar keuze kunnen verbouwen. De leerlingen zijn dan wekelijks op het erf te vinden.

"Ook leerlingen die een argarische opleiding volgen, zouden kunnen werken op de boerderij. Onder begeleiding van de boer en hun docent", licht van de Graaf toe. "Leren waar voedsel vandaan komt. Een bijdrage leveren aan de bewustwording, zeker nu."