Hoe kan het stroomnet 'vol' zijn en wat merken we daarvan?

Om te beginnen speelt de krapte op het elektriciteitsnet al wat langer dan vandaag. Er wordt zowel meer energie door ons verbruikt als meer energie die we terugleveren aan het net. "We zijn veel meer elektriciteit gaan gebruiken en door de energietransitie komen er ook steeds meer windparken en zonne-energie bij", zegt Smeulders van de Technische Universiteit Eindhoven. "Als consument zijn we elektrisch gaan rijden, moeten we onze elektrische fietsen opladen, komen er nieuwe datacenters en hebben we warmtepompen."

'Campingnetje'

Al dat vraag en aanbod aan stroom is dus explosief aan het stijgen, zegt Smeulders. En dat moet allemaal door een aantal dunne kabels. "In Nederland is het stroomnet relatief beperkt, een 'campingnetje' zou je kunnen zeggen. Het is niet geschikt voor het huidige gebruik."

Tekst gaat door na foto

Het netwerk 'even' uitbreiden, is er daarnaast ook niet bij. "Dat is acht jaar praten en twee jaar graven. Er moet een bestemmingsplan worden gewijzigd en dat kost allemaal veel overleg."

Personeel

Volgens Smeulders doen de netbeheerders wat ze kunnen, maar ook een tekort aan personeel speelt hen parten. "Het is lastig om genoeg technici te krijgen. Er is veel vraag naar geschoold personeel, er is een duidelijk perspectief voor mensen die in de techniek willen werken."

De provincie zei eerder vandaag al daarop in te willen springen door een mbo-campus op te richten. Zo hopen ze het tekort aan personeel het hoofd te kunnen bieden.

Wasmachine

Er zijn dus genoeg struikelblokken voor het stroomnet, maar thuis merk je daar niet direct iets van, zegt Smeulders. De 'stop' op het stroomnet van Liander geldt voor grootgebruikers. "Je merkt er daarom in zoverre weinig van dat we onze wasmachine gewoon zouden kunnen laten draaien."

Wel kan het indirect problemen opleveren voor bijvoorbeeld mensen die stroom opwekken met zonnepanelen. "De netbeheerder zou dan op een flink zonnige dag kunnen zeggen dat er zo'n groot aanbod aan stroom is voor een bepaalde wijk, dat ze dat niet meer tot het netwerk toelaten. Mensen met zonnepanelen krijgen dan minder terug voor de stroom die ze terugleveren." Netbeheerder Liander waarschuwde daar deze zomer al voor.

Door het volle stroomnetwerk waarschuwt Liander dat het ook bijvoorbeeld lastig wordt om supermarkten en scholen in nieuwbouwwijken aan te sluiten op het stroomnet. De provincie zegt vooral op dat probleem in te zetten en dat te voorkomen. Smeulders rekent erop dat dat ook wel goed komt en zegt dat eerder andere grootverbruikers of initiatieven die veel stroom terugleveren zich zorgen moeten maken.

"Supermarkten zullen echt wel aangesloten worden, die zijn ook niet dé grootverbruikers. Ik zou me eerder voor kunnen stellen dat bijvoorbeeld een bouwvergunning voor een datacenter uitgesteld wordt, dat die op de stapel komt te liggen." Ook voor toekomstige zonneparken en windturbines is de krapte een probleem volgens de hoogleraar. "Dan zal Liander moeten zeggen: 'dat kunnen we niet aansluiten.'"

Andere bronnen

Om het tekort op het volle stroomnet op te lossen, zijn extra stroomkabels niet alleen voldoende. We doen te veel met stroom, wat ook prima met een andere energiebron opgelost kan worden, zegt Smeulders. "We hebben drie transportsystemen in Nederland. Zo hebben we een fijnmazig gasnetwerk waar waterstof doorheen kan, een elektriciteitsnetwerk, maar ook warmtenetten waar een deel van de woningen op zou kunnen draaien."

De provincie doet een oproep aan het Rijk om ook in deze andere netwerken te investeren en bijvoorbeeld om zo ook meer met bijvoorbeeld waterstof te gaan werken. Smeulders is het volledig met die oproep eens. "Er is meer dan stroom, kijk verder dan stroom."