Uitspraak in hoger beroep 'boodschappengate': hoe zat het ook alweer?

Het gaat om een vrouw die sinds eind 2015 een bijstandsuitkering heeft. Haar moeder hielp haar door een keer in de week boodschappen voor hen allebei te doen. Dit meldde de vrouw vervolgens niet aan de gemeente, wat eigenlijk wel moet.

De gemeente ontdekte door een tip dat de vrouw boodschappen kreeg en startte een onderzoek. Dat kwam haar duur te staan: ze moest van de gemeente 7.039,65 euro terugbetalen, omdat de gemeente vindt dat de vrouw de zogeheten inlichtingenplicht heeft geschonden.

Niet mee eens 

De vrouw ging vergeefs bij de gemeente in beroep en stapte vervolgens naar de rechter. De rechtbank verklaarde het beroep ongegrond. Volgens de rechtbank hebben de boodschappen de vrouw een in geld uit te drukken voordeel opgeleverd dat in mindering gebracht had kunnen worden op haar uitkering, als ze had voldaan aan haar inlichtingenplicht. De vrouw was het hier niet mee eens en ging in hoger beroep.

Hieronder staan de boodschappen die de vrouw, naar eigen zeggen, kreeg van haar moeder:

De vrouw zei dat ze een keer per week een tas met boodschappen krijgt van haar moeder. "Dat is omdat ik haar altijd help met van alles. Mijn moeder gaat een keer per week naar de Lidl, dan doet ze boodschappen voor ons samen en dan is ze ongeveer 50 euro per week kwijt voor boodschappen voor ons samen. Ik geef zelf nauwelijks geld uit aan boodschappen. Ik denk maximaal tien euro per week. (…) Ik ben bijna mijn hele uitkering kwijt aan vaste lasten", zo valt te lezen in de uitspraak van de rechtbank.

Veel ophef

De zaak zorgde landelijk voor veel ophef. Kamerleden reageerden verbaasd op de terugvordering. "Deze fraudejacht op mensen met een uitkering heeft veel weg van een toeslagenaffaire 2.0", zei SP-Kamerlid Jasper van Dijk. "Ook hier zien we dat de overheid zich opstelt als een genadeloze machine zonder enig gevoel voor de menselijke maat."

PVV-leider Geert Wilders schreef op Twitter dat de overheid 'dus helemaal niets' heeft geleerd van de toeslagenaffaire.

Alle ophef zorgde ervoor dat de gemeente Wijdemeren de zaak opnieuw ging bekijken. Een maand later kwam naar buiten dat Wijdemeren bij haar standpunt blijft en de vrouw het geld moet terugbetalen.

'Geld voor dure auto en motor'

Volgens de gemeente gaf de vrouw veel geld uit aan een auto en een motor uit het 'duurdere segment' en had de vrouw al drie jaar geen aantoonbare uitgaven gedaan voor haar levensonderhoud.

"Deze uitgaven hadden direct invloed op het budget dat overbleef om boodschappen te doen. Het college is van mening dat het iedereen vrij staat om zelf te besluiten waar je je geld aan uitgeeft, maar dit kan niet ten koste gaan van de uitgaven waarvoor de bijstand bedoeld is, namelijk uitgaven voor levensonderhoud", volgens Wijdemeren.

De advocaat van de vrouw, Melike Pinarci Cinar, zegt dat dit niet klopt. "De auto en motor hebben een oud bouwjaar en waren samen nog geen paar duizend euro waard. Iedere bijstandsgerechtigde mag een paar duizend euro aan vermogen bezitten. Mijn cliënte dus ook", schreef ze toen in een verklaring.

Ze was verbijsterd over de uitkomst van het onderzoek van de gemeente. "In plaats van 'opnieuw naar de zaak te kijken' en een 'rechtvaardigheidsonderzoek in te stellen', is de gemeente Wijdemeren op zoek gegaan naar een stok om de hond mee te slaan."

Politiek in actie

Ondertussen zorgde de zaak ervoor dat de politiek in actie kwam. In meerdere gemeenten werd het voorstel ingediend dat mensen in de bijstand jaarlijks tot 1.200 euro aan giften moeten kunnen ontvangen, zonder dat ze gekort worden op hun uitkering. Onder andere in Hilversum werd de motie aangenomen. Sommige gemeenten gaven al een eigen invulling aan de regels: Amsterdam stond bijvoorbeeld al giften tot 1.200 euro toe.

In de Tweede Kamer is dit voorstel ook behandeld en gesteund. Een meerderheid wil nu dat er een landelijke regel komt.

Hoger beroep

Tot nu toe heeft de Wijdemeerse nog niets terug hoeven betalen, omdat het hoger beroep nog loopt. Vandaag om 10.00 uur is de uitspraak.