Het is van alle tijden: mensen die de grens overtrekken op zoek naar een beter leven. Kwamen arbeidsmigranten vroeger vaak uit Duitsland - en sinds de jaren 60 en 70 vooral uit Italië, Spanje, Turkije en Marokko - nu zien we steeds vaker mensen uit voormalige Oostbloklanden als Polen, Bulgarije, Roemenië en Hongarije. Wie zijn deze mensen en waarom hebben ze hun land verlaten? Een vierluik, vandaag deel 3: Swavek.
Per toeval kwam de Poolse Swavek ruim twintig jaar geleden in Nederland terecht. Een vriend die al hier naartoe zou gaan, vroeg hem of hij niet mee wilde. Wat was bedoeld als een vakantie, mondde al snel uit in werk. "Na twee dagen was ik al een tractor aan het repareren."
Waar sommige mensen totaal niet handig zijn, kun je over Swavek zeker zeggen dat hij met twee rechterhanden is geboren. Hij was al van jongs af aan geïnteresseerd in machines. "Toen ik een jaar of drie, vier oud was, kreeg ik een kleine elektrische auto. Het was bedoeld om mee te spelen, maar ik was vooral benieuwd naar wat daar in zat. Dus sloeg ik hem maar met een hamer stuk. Toen was het autootje kapot, maar wist ik wel wat er in zat." Hij lacht.
Fiets
Zijn eerste grote 'project' was een fiets. "Ik had daarop de verlichting gemaakt. Mijn moeder was helemaal verbaasd toen ze het zag. 'Wat heb je gedaan?', vroeg ze. Ik was toen nog maar zes jaar." Daarna volgde een motorfiets. "Daar heb ik het hele motorblok van in elkaar gezet."
Tekst gaat door onder het gele blok.
Bio
De 47-jarige Slawomir Banaszkiewicz, kortweg Swavek, groeide op in het Poolse dorp Liszno, vlakbij het veel grotere Lublin. Hij is de oudste in een gezin van zes kinderen en overigens niet de enige van het gezin die de grens overtrok. "Mijn zus zit in Italië, mijn broer werkt bij hetzelfde Nederlandse bedrijf als waar ik werk en mijn andere broer heeft een tijdje in Duitsland gewerkt op een aspergebedrijf. Maar hij woont nu weer in Polen." Aan zijn kindertijd bewaart hij niet zulke gezellige herinneringen. "Mijn vader was metselaar van beroep. Maar hij was bijna altijd dronken en er waren veel ruzies."
Tijdens zijn middelbareschooltijd ontmoette hij zijn latere vrouw Gabriela (45). "Toen ik achttien en zij zestien was, raakte ze zwanger", zegt Swavek. In het katholieke Polen wordt er dan van je verwacht dat je zo snel mogelijk trouwt, en dat gebeurde ook. Het stel heeft twee dochters. De 26-jarige Kaja is afgestudeerd fysiotherapeut, haar zusje Nikola (16) zit nog op de middelbare school en wil ooit met haar een eigen fysiotherapiepraktijk beginnen.
Nadat Swavek was getrouwd en een dochter had, moest er geld in het laatje komen. Hij begon met een baan in een gietijzerfabriek in Lublin. Daar werkte hij bij de ovens en moest hij de metalen heet maken. Het incidentele reisje naar Nederland werd al gauw structureel. Dan was Swavek hier drie weken en kwam hij na twee maanden alweer terug. Hij hielp niet alleen meer bij het bedrijf in 't Zand, waar het begon, maar ook bij andere boeren in de buurt. Dan ging hij helpen met het wieden in de kas. Ook heeft hij een tijdje gewerkt in een metaalfabriek in Middenmeer en wordt hij inmiddels ingehuurd voor klusjes als zelfstandig ondernemer.
"Ik kon het geld goed gebruiken", vertelt Swavek over zijn motivatie om hier te blijven komen voor werk. "Ik had elke keer te weinig geld. In Polen verdiende ik 300 euro per maand voor het repareren van auto's. Maar daardoor was een auto voor mijzelf onmogelijk."
Groter huis
Hij woonde met zijn gezin in een klein huisje dat van zijn schoonouders was geweest. Dankzij het geld dat hij hier verdiende, kon hij later op het perceel een nieuw, groter, huis bouwen. Vol trots laat Swavek foto's op zijn telefoon zien van de tuin. Hij glimt. "Mijn vrouw is boerin. Zij verzorgt de halve hectare grond achter het huis waar graan en grasland op groeit."
Tekst gaat verder onder het blauwe blok.
Werken
De maand juni staat bij NH Nieuws in het teken van werken. Hoe werkt Noord-Holland en zijn we tevreden over ons werk? Door het coronavirus werken veel mensen thuis, blijft dat zo? En hoe is het gesteld met de werkloosheid in onze provincie? Bekijk hier al onze verhalen over werken.
Hoewel Swavek naar eigen zeggen het type er niet naar is om 'gezellig te zitten' en ook niet permanent in Nederland is gaan wonen, spreekt hij na al die jaren wel vloeiend Nederlands. Logisch, vind hij: "Dat is een kwestie van goed luisteren. En lekker ouwehoeren met collega's."
Bewust heeft hij altijd bij de bedrijven gewoond, en wilde hij niet in een appartement zitten met andere arbeidsmigranten, of in zogenoemde 'Polenhotels'. "Ik wist: dat wordt vechten. Het is niet verstandig om een groep mensen bij elkaar te zetten. Dat werkt niet. Het kan wel als je families bij elkaar doet, zij gaan gezellig met elkaar barbecueën. Maar zet je individuen op een grote camping, dan gaan ze feesten, zuipen en vechten. Je moet ze verspreiden."
"Thuis zijn, is voor mij vakantie. Als ik thuis ben, wil ik thuis blijven"
Swavek is net terug uit Polen. Vannacht om 0.00 uur kwam hij aan in Nederland, na een rit van 15 uur, 1.450 kilometer en slechts één tussenstop ('om te tanken'). Na een halve dag te hebben geslapen en geacclimatiseerd, kan de koffer weer worden gepakt om door te reizen naar Mexico voor werk. Swavek haalt er zijn schouders over op. Hij houdt van hard werken. Sterker nog: bij hem thuis was hij ook nog bezig. "De boiler was stuk. Daarom ging ik pas gisteren rijden, en niet eerder, want mijn vrouw wilde natuurlijk wel warm water hebben."
Keerzijde
Dankzij de jaren van hard werken in Nederland heeft hij een mooi huis kunnen bouwen en kunnen zijn dochters studeren. Maar het heeft ook een keerzijde: zo ziet hij zijn gezin weinig. "Ik zie ze vier, vijf keer per jaar. Als alles goed gaat, is dat geen probleem. Maar als er problemen zijn, bijvoorbeeld met onze honden, dan wil ik wel graag terug."
Vakantie hoeft voor hem ook niet zo. "Mijn vrouw vindt dat wel leuk, dus dan gaan we een paar dagen naar Zuid-Polen. Maar thuis zijn, is voor mij vakantie. Als ik thuis ben, wil ik thuis blijven. Mijn droom is om ooit in Polen een eigen bedrijf te beginnen. Ik heb de ruimte..."
💬 Wil je niets missen uit de Noordkop?
- Tip ons met foto's, filmpjes en verhalen via [email protected] of whatsapp 06 30 09 30 03
- Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de Noordkop en Texel. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.
- Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Noordkop.
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]