Ga naar Content

Eerbetoon aan kleine Zandvoorter Simon Paap: beeld en boek, maar waar is zijn 'body'?

ZANDVOORT - Simon Paap, de kleine Zandvoorter die in de negentiende eeuw 'wereldberoemd' was door zijn optredens op kermissen, krijgt een beeld in het dorp. Dit naar aanleiding van de reportage die NH Nieuws eerder uitzond over de zeer opmerkelijke levensloop van de kleine man. Omdat zijn lichaam uit zijn graf is gestolen en hij in de vergetelheid is geraakt, rees de vraag of er niet een eerbetoon in het dorp moest komen. Dat gaat nu dus gebeuren en het blijft niet alleen bij een beeld.

Hilly Jansen, directeur van het Zandvoorts Museum zag de reportage op NH Nieuws en raakte direct enthousiast. "Simon, die ook de bijnaam Jaapje had, was echt heel erg beroemd. Als iemand nu door de Koning wordt uitgenodigd, staat dat toch ook in alle kranten en van hem weten we niks! Dus ik vind dat hij het echt verdient dat we hem naar voren brengen."

Ze belde de Zandvoortse beeldend kunstenares Noor Brandt en die ging direct aan de slag. Zelf maakt Hilly samen met Karina Veeren, docent aan een Zandvoortse basisschool, een kinderprentenboek over Zandvoorts 'gevierde dwerg'.

Hilly Jansen en Karina Veeren - Foto: NH Nieuws / Paul Tromp

Simon Paap kwam uit een arme vissersfamilie en werd uiteindelijk slechts 76 centimeter lang. Om geld te verdienen, trad hij op op kermissen, vaak als Napoleon of als kaartende hond.

Hij stelde zich op het podium voor als 'de kleinste mens ter wereld'. Eerst in Haarlem, daarna in Amsterdam en vervolgens ging hij de grenzen over. Zo trad hij veel in Engeland op en werd zelfs goed bevriend met de koninklijke familie. In het Zandvoorts Museum staat nog een bonbonschaaltje, een kado van koningin Victoria, destijds nog prinses.

Simon Paap - Foto: Simon Paap, a dwarf. Stipple engraving, 1815. Wellcome Collection.

In koffer terug naar Zandvoort

De kleine Simon kwam op 39-jarige leeftijd, op 2 december 1828, op een merkwaardige manier om het leven. Op de kermis in het Belgische Dendermonde werd hij gejonast met een laken en viel vervolgens hard op de keien. Zijn stoffelijk overschot is in een koffer naar Zandvoort overgebracht en daar vond hij een laatste rustplaats in de Hervormde Kerk.

Het verhaal wordt nog gekker, omdat zijn restanten vervolgens uit zijn graf zijn geroofd. Het laatste wat over hem bekend is, is dat hij in een 'rariteitenkabinet' van een professor terecht is gekomen. Sindsdien ontbreekt ieder spoor.

NH Nieuws bezocht in februari samen met Wim van der Heijden, ver familielid van Simon Paap, onder meer het Frans Hals Museum, waar nog kleertjes van Simon Paap bewaard worden

NH REPORTAGE: Zandvoorter Simon Paap, het tragische lot van een gevierde dwerg - NH Nieuws

Kunstenares Noor Brandt had, totdat Hilly Jansen haar belde, nog nooit van Simon Paap gehoord. "Hilly belde mij met het verzoek en ik kon er niet van slapen. Zijn verhaal is uitermate boeiend en ik was ook heel erg benieuwd naar de verhoudingen van een volwassen man van slechts 76 centimeter lang."

In haar woonkamer in Zandvoort kijkt de kleine Simon van klei uit het raam over de duinen. Zijn jasje wappert. "Want het waait vaak in Zandvoort. Ik beeld hem uit als Napoleon, met zijn handje in zijn vest. Bovenop zijn hoofd krijgt hij een steek en in zijn linkerhand een spel kaarten. "

Zijn linkervoet staat trots op een stapeltje boeken en daar wordt ook nog een borrelglaasje aan toegevoegd. "Want ik heb gehoord dat hij wel van een neutje hield", lacht Noor.

Simon Paap, verkleed als Napoleon - Foto: Paul Tromp / NH Nieuws

In het Zandvoorts Museum werken Hilly en Karina ondertussen aan het prentenboek. Hilly tekent de prenten, Karina schrijft het verhaal. "Ik ben toch ook wel een beetje trots dat iemand die zó beroemd is geweest, uit Zandvoort kwam. Hij stond in heel veel kranten", vertelt Karina.

Hilly kan er met haar hoofd moeilijk bij dat zo'n kleine man zoveel heeft kunnen bereiken. "Door de modder, de gordijnen open en dan een show geven met níks. Dat deed dat kleine ventje. Er reden geen treinen, ze waren arm, hoe kwam hij dan in bijvoorbeeld Dendermonde en waar stapte hij op de boot naar Engeland? Je verdiept je zo steeds verder in het verhaal."

Prenten uit het kinderboek over Zandvoorter Simon Paap - Foto: NH Nieuws / Paul Tromp

Hoe ze de gruwelijke afloop van het verhaal aan de kinderen gaan vertellen, daar moeten ze nog even over brainstormen. "Ik denk dat ik stop bij het moment dat hij met een koffer naar Zandvoort teruggebracht wordt. Het is al zielig genoeg dat hij de lucht in is gegooid en zo hard op de Belgische keien terecht is gekomen. Uiteindelijk kreeg hij er ook nog eens een longontsteking bovenop", vertelt Karina. "Groep vijf snapt dat nog wel, maar de kleuters waarschijnlijk niet."

Waar zijn de stoffelijke resten en de grafsteen?

Dan is natuurlijk nog de grote vraag wat er met het stoffelijk overschot van Simon Paap is gebeurd? En met zijn grafsteen, want die is ook verdwenen. De steen was ooit geschonken aan het Frans Hals Museum, maar ook daar kunnen ze hem niet meer in het archief terugvinden.

Noor, Hilly, Karina, dominee John Vrijhof en familielid Wim van der Heijden hopen dat er op een dag nieuws komt over het lichaam van Simon Paap. "Misschien moeten we Peter R. de Vries vragen", lacht Karina. Noor weet zeker dat Simon Paap ooit op een dag écht zijn laatste rustplaats zal krijgen in het dorp. "Het gaat gebeuren. Het is een gevoel. Ik hoop dat mensen verder gaan zoeken en dan komt er vast wel iets boven water in deze 'cold case' van Zandvoort", lacht ze.

Tot die tijd zal het dorp het moeten doen met haar beeld, wat in neoliet zal worden gegoten en in het Zandvoorts Museum zal komen te staan. Wanneer beeld en boek officiëel gepresenteerd worden, is nog niet bekend.

Meer nieuws uit Haarlem e.o.?

💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit Haarlem en omgeving. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.

📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Haarlem.

🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt

📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]

✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]

Lees ook