Herten steriliseren optie in Kennemer-en Waterleidingduinen? "Nee, absoluut niet"

Meerdere partijen in de provinciale staten lijken wel oren te hebben naar dit 'diervriendelijke' alternatief voor het afschieten. Het plan is door de SP, bij de behandeling van het nieuwe fauna-beheerplan in provinciale staten, naar voren gebracht op basis van een proef in Zeeland. Daarbij is het de bedoeling om herten te steriliseren om te kijken wat dit met de populatie doet.  Maar is deze methode wel zo diervriendelijk en is het een optie in de Kennemerduinen en Waterleidingduinen? Twee keer nee, is het antwoord van wildlife-dierenarts Mark Hoyer, die gespecialiseerd is in het verdoven van wild op afstand en tevens betrokken is bij de sterilisatie-proef op de Haringvreter (eiland) in Zeeland. 

Het afschotseizoen in het Noord-Hollandse duingebied is begin november van start gegaan. Het plan is om 2000 jonge hindes en herten af te schieten, om zo de populatie damherten drastisch omlaag te brengen.  Volgens de Faunabeheereenheid Noord-Holland is dit noodzakelijk om de balans van natuurwaarden in het gebied terug te brengen en ook het risico op schade en overlast in de omgeving te beperken.

Sterilisatieproef Zeeland

Het afschieten van de damherten is al jaren omstreden. Onder meer de Partij voor de Dieren is tegen afschot en wil dat er meer wordt gekeken naar diervriendelijke alternatieven. De proef met het steriliseren van herten in Zeeland lijkt op het eerste gezicht uitkomst te bieden. Maar volgens Mark Hoyer is het veel te vroeg om te kunnen zeggen dat sterilisatie de oplossing is voor het reguleren van een populatie. 

Een proefopzet moet nog geschreven worden en daarna eerst nog goedkeuring krijgen van een ethische commissie. Als die er komt, dan kunnen de voorbereiding verder getroffen worden. Het idee is om volgend jaar op de Haringvreter twintig herten te vangen, waarvan er tien gesteriliseerd worden. De universiteit Wageningen, die betrokken is bij de proef, wil alle twintig herten een halsband omdoen waarmee gegevens over de dieren zelf, het gedrag en de populatie verzameld en gemonitord kunnen worden. 

Maar voordat er met proef begonnen kan worden moet de populatie op de Haringvreter van 700 naar 300 worden teruggebracht middels afschot. "Het is nooit of-of, maar altijd en-en", vertelt Hoyer. "Het is niet haalbaar om een grote populatie te steriliseren. Je moet dus eerst middels afschot de populatie reduceren en dan zou je een aantal herten kunnen steriliseren en kijken wat dat met de populatie doet."

Waterleiding- en Kennemerduinen

Als de proef positief uitpakt en het steriliseren van herten een goede optie blijkt te zijn om een hertenpopulatie te reguleren, dan is het duingebied bij Zandvoort en Bloemendaal geen geschikt terrein om dit toe te passen, volgens Hoyer. "Het is een veel te groot en heuvelachtig gebied om herten te verdoven. Een verdovingspijltje schieten kan op maximaal 30 meter afstand en dan duurt het nog een aantal minuten voordat een hert neervalt. Dan rennen ze dus eerst weg en moet je ze daarna gaan zoeken. Die pijltjes met anesthetica die mogelijk in duingebied achterblijven, zijn niet ongevaarlijk voor mensen. Dus ook om die reden is verdoven in het veld niet wenselijk.”

Ook het vangen van herten middels een fuik zal heel moeilijk zijn. Erin lokken kan alleen in de winter als er onvoldoende voedsel is voor de herten. Maar dan zijn de hindes drachtig, dus dan is steriliseren geen optie. In een vangkraal drijven, wat gepaard gaat met veel stress, kan hoogstens in een klein deel van de Amsterdamse Waterleidingduinen en is in Nationaal Park Zuid-Kennemerland zeker niet mogelijk.

Daarbij is de populatie van zo'n vierduizend herten in de Kennemerduinen en Waterleidingduinen veel te groot en ontkom je volgens Hoyer niet aan afschot. 

De vraag of steriliseren diervriendelijker is dan afschieten, is volgens de wildlife-arts zeer discutabel. "Het vangen van dieren en de ingreep zelf is stressvol voor de dieren. Schieten gaat heel snel en dat merken ze niet. Dus ik vind het niet perse diervriendelijker."